Organen van het hormoonstelsel

 Het hormoonstelsel

schildklier en nieren

Organen van het hormoonstelsel

Leerdoelen

• Je kunt beschrijven wat hormonen en hormoonklieren zijn.
  
• Je kunt de algemene functies van het hormoonstelsel beschrijven.
  
• Je kunt verschillen noemen tussen het hormoonstelsel en het zenuwstelsel.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uitleggen hoe verschillende onderdelen van het hormoonstelsel met elkaar samenwerken.
  
• Je kunt aan de hand van een voorbeeld uit het hormoonstelsel het feedbackmechanisme uitleggen.
  
• Je kunt de ligging en functies van de hypothalamus en hypofyse beschrijven. 

Het hormoonstelsel

Het hormoonstelsel

Wat is het hormoonstelsel?

1. Stoffen die de werking van bepaalde organen regelen
2. Alle klieren en organen die hormonen in het lichaam maken
3. Alle hormonen die worden aangemaakt in het lichaam
4. Alle zenuwen die hormonen aanmaken

De organen van het hormoonstelsel zijn hormoonklieren (endocriene klieren). 

Het vakgebied van hormonen heet endocrinologie. 

Endocriene klieren scheiden het hormoon dat ze produceren uit naar het bloed. 

Een hormoon is een boodschapperstof. Via de bloedbaan bereikt een hormoon alle cellen.  

Alleen cellen met een receptor voor een bepaald hormoon vormen het doel van dat hormoon (doelorgaan). 

Dat orgaan reageert op het hormoon wanneer het hormoon zich bindt aan de receptor op de celmembraan. 

Sleutel-slot-principe

Het hormoon geeft zijn boodschap (een ‘werkinstructie’) door.

 

Hormonen kunnen een orgaanfunctie stimuleren of afremmen.

Schildklier met schildklierhormonen thyroxine en calcitonine

Bijschildklier met bijschildklierhormoon (parathyreoïd hormoon)

Bijnier bij bijnierschorshormonen cortisol en aldosteron en bijniermerghormoon adrenaline.

Testes met hormoon testosteron

Ovaria met hormonen oestrogeen en progesteron.

Hypothalamus en hypofyse scheiden veel hormonen af.

Alvleesklier geeft insuline en glucagon af.

Hypothalamus en hypofyse

• Centrum van het hormoonstelsel
• hypofyse ligt in je hoofd onder de tussenhersenen
• hypothalamus ligt boven je hypofyse
• hypothalamus stuurt de hypofyse aan 
• Hypofyse bestaat uit 2 kwabben, de hypofysevoorkwab en de hypofyse achterkwab 

Hypofysevoorkwab produceert 7 hormonen

1. TSH (schildklier stimulerend hormoon)
2. ACTH (bijnierschors stimulerend hormoon)
3. FSH (follikel stimulerend hormoon) eicellen en zaadcellen
4. LH (luteïniserend hormoon) eisprong + testosteron
5. STH (groeihormoon)
6. prolactine (zorgt voor melkklierweefsel en productie melk)
7. MSH (melanocyt-stimulerend hormoon) pigment

Hypofyseachterkwab produceert 2 hormonen

• ADH: anti diuretisch hormoon (regelt waterhuishouding)
• oxytocine stimuleert baarmoeder samen te trekken en toeschietreflex borstvoeding

Er zijn hormonen die...

- rechtstreeks op het eindorgaan werken.

- andere hormoonklieren stimuleren.

Biologische cyclus

Opdracht:

Groep 1: Wat is een hormoon?

Noem 5 hormoonklieren en hun hormonen

Leg uit hoe het komt dat niet alle cellen op een hormoon reageren

Groep 2: Leg het feedbackmechanisme uit bij het regelen van de hormoonspiegel van cortisol of thyroxine

Wat is een hormoon-as

Groep 3: Waar ligt de hypothalamus?

Waar bevindt zich de hypofyse?

Noem vijf hormonen die de hypofyse afscheidt.

Groep 4:

Noem drie hypofysehormonen die rechtstreeks op het eindorgaan (doelorgaan) inwerken en noem van deze hormonen de werking.

Of

https://padlet.com/wklaver/hormoonstelsel-rs1d30lx60mra26r

Volgende week

Schildklier- en bijschildklierhormonen