Anatomie 2.2.1 Bouw van het oog

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Leerjaar 2 Periode 2

Week 48 Les 1

Lesindeling

1. Welkom + Osiris 

2. Lesdoelen 

3. Herhaling zintuigen 

4. Anatomie van het oog 

5. Zelf aan de slag 

6. Huiswerk en afsluiting 

Lesdoelen

Aan het eind van de les:

• Kunnen jullie benoemen uit welke onderdelen het oog bestaat
• Uitleggen welke functie de verschillende anatomische onderdelen van het oog hebben

Wat zie je hier? (uitleg op volgende dia) 

Herhaling zintuigen

• Zorgen voor waarneming van de omgeving
• Zintuigcellen vangen prikkel (stimulus) van omgeving op
• Receptor in zintuigcel vangt prikkels op
• Prikkel wordt elektrisch signaal (receptorpotentiaal)
• Elektrisch signaal via zenuwcellen (neuronen) naar hersenen
  

Soorten sensoren

Wat	Waar	Waarom
Mechanosensoren	Oren en huid	Reageren op trillingen, druk of uitrekken
Pijnsensoren	Bijvoorbeeld in de huid	Reageren op prikkels die mogelijk schadelijk zijn en beschadiging
Thermosensoren	Bijvoorbeeld in de huid	Reageren op temperatuursverandering
Lichtsensoren	Ogen	Reageren op licht
Chemosensoren	Neus en mond	Reageren op chemische prikkels
Proprioceptoren	Spieren, pezen, gewrichten, evenwichtsorgaan	Reageren op stand van het lichaam

Mechanosensoren reageren bijvoorbeeld op geluidstrillingen

Pijnsensoren zijn vrije zenuwuiteinden en het kan hierbij gaan om mechano-/chemo-/ en thermosensoren. Hoe sterker de pijnprikkel, hoe heviger de pijn

Lichtsensoren hebben een specifiek bereik: UV-licht en infrarood valt hierbuiten

Functie van het oog

Zintuig: vangt lichtprikkels op en stuurt deze via oogzenuw (nervus opticus) naar hersenen

Kwetsbaar!

- Oogkassen (orbita), oogleden en

 wimper beschermen

Het oog bevindt zich in de oogkas en is circa 2.3 cm in doorsnee. Doordat het oog uit relatief zachte materialen bestaat, is het kwetsbaar voor beschadigingen. De oogkas heeft dan ook vooral een beschermende functie. In de oogkas zitten gaten en spleten om alle zenuwen en bloedvaten door te laten.

Ook de oogleden en de wimpers beschermen het oog. 

- oogleden: tegen stof en licht, afsluiting tijdens slaap

- Wimpers: beschermen tegen kleine stofjes, tastgevoelig, sluiten in reflex bij aanraking, talg om uitdroging te voorkomen

Drie lagen van het oog

Van buiten naar binnen:

1. Sclera: harde oogrok

2. Choroidea: vaatvlies

3. Retina: netvlies

Het oog bevindt zich in de oogkas en is circa 2.3 cm in doorsnee. Doordat het oog uit relatief zachte materialen bestaat, is het kwetsbaar voor beschadigingen. De oogkas heeft dan ook vooral een beschermende functie. In de oogkas zitten gaten en spleten om alle zenuwen en bloedvaten door te laten.

Ook de oogleden en de wimpers beschermen het oog. 

- oogleden: tegen stof en licht, afsluiting tijdens slaap

- Wimpers: beschermen tegen kleine stofjes, tastgevoelig, sluiten in reflex bij aanraking, talg om uitdroging te voorkomen

1. Sclera en cornea

1. Sclera (harde oogrok)

Zorgt voor:

• Bescherming en stevigheid
  
• Aanhechting oogspieren 

Doorzichtig aan voorkant
  -> cornea (hoornvlies)

Bedekt met oogbindvlies (conjunctiva)

Het hoornvlies is doorzichtig en zorgt ervoor dat het licht doorgelaten wordt en dat de lichtstralen van richting veranderen doordat zij op het hoornvlies breken

- veel pijnzintuigen

1. Sclera en cornea

Het hele oog en de binnenkant van de oogleden zijn bedekt met  conjunctiva (oogbindvlies).

Dit kan bij kleine beschadigingen binnen een week herstellen (bijv. als je iets in je oog krijgt en er een krasje op komt). 

Het hoornvlies is doorzichtig en zorgt ervoor dat het licht doorgelaten wordt en dat de lichtstralen van richting veranderen doordat zij op het hoornvlies breken

- veel pijnzintuigen

2. choroidae (vaatvlies)

Bevat veel bloedvaatjes om het zuurstof en 

voeding door te geven aan sclera als netvlies

Gaat over in iris (regenboogvlies)

In het midden zit een opening: pupil

Vaatvlies zorgt voor bloedtoevoer

Regenboogvlies (iris): gekleurde deel van het oog, verkleint en vergroot pupil

- veel pigmentcellen: donkere ogen

- veel licht: kleine pupil

straallichaam is de plek waar de spieren van de lens verbonden zijn aan de buitenkant van het oog

- maakt kamervocht aan

3. Retina (netvlies)

Binnenste laag van het oog,

miljoenen zintuigcellen zetten

lichtenergie om in zenuwprikkels.

- kegeltjes (kleuren waarnemen)

- staafjes (licht en donker waarnemen)

Receptoren om het licht op te vangen

- prikkel wordt een elektrische impuls die via de oogzenuw naar de hersenen gaat

Staafjes en kegeltjes

Staafjes: beweging en zwart-wit -> minder scherpe waarneming (denk maar aan kijken in het donker)

Kegeltjes: kleuren en details -> zeer scherpe waarneming

Gele vlek en blinde vlek

Onderdelen van de retina zijn: 

Gele vlek (macula), overdag kijken we met 

dit punt, hier valt het licht binnen.

In het donker valt het licht hier net

naast waar meer staafjes zitten.

Blinde vlek (papil), geen kegeltjes of staafjes dus

geen waarneming. 

Gele vlek: veel kegels -> kun je het scherpst mee zien (ligt recht achter de pupil)

Blinde vlek: netvlies gaat over in de oogzenuw en verlaat het oog

Glasachtig lichaam (corpus vitreum)

• Transparante/geleiachtige substantie
• Geeft oogvulling en houdt retina op zijn plek
• 99% water en 1% vaste stof
• Helder 

Helder zodat het licht dat door de lens het corpus vitreum binnenvalt ongestoord zijn weg kan vervolgen naar het netvlies. 

Geen bloedvaten, wel dunne vezels voor

elasticiteit en stevigheid. 

Zelf aan de slag

Opdracht Oog in CumLaude

Even in de herhaling...

met anatomisch model? 

Uit hoeveel lagen bestaat het oog?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Met welk nummer wordt de lens aangegeven?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 12

Wat geeft nummer 6 aan?

1. Netvlies
2. Vaatvlies
3. Harde oogrok
4. Hoornvlies

Het hoornvlies is onderdeel van de harde oogrok

1. WAAR
2. NIET WAAR

Met welk nummer wordt de blinde vlek aangegeven?

1. 5
2. 7
3. 9
4. 11

maken.wikiwijs.nl

Huiswerk

Leren: Onderdelen van het oog in NL en Latijn