klassieke oudheid tot en met 19e eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Overzicht van Klassieken t/m de 19e eeuw

Zet de volgende stromingen in de juiste volgorde:

Romantiek - Romaans - Grieken - Symbolisme - Gouden Eeuw - Gotiek - Realisme - Renaissance - Impressionisme - Barok - Neo-classicisme - Rococo

De Grieken

De Grieken

Leg uit waarom de Grieken in hun klassieke kunst geen gewone mensen afbeelden.

DE ROMEINEN 

ALGEMEEN

WELKE GRIEKSE ELEMENTEN HERKEN JE?

Leg uit welke (1) klassieke Griekse en (2) Romeinse vormen je herkent in het Colosseum

WELKE TYPISCH ROMEINS ELEMENT HERKEN JE?

VROEG CHRISTELIJKE KUNST 

Christendom lange tijd niet geaccepteerd.

• 313: keizer Constantijn 
  
• vanaf 380 Staatsgodsdienst
  
• Christendom bindende factor
  
• Stimulans voor ontwikkeling chr. kunst / stijl

ALGEMEEN

VROEG CHRISTELIJKE KUNST 

MIDDELEEUWEN

Kunst allemaal in opdracht van de kerk. Mensen kunnen niet lezen of schrijven, daarom wordt kunst gebruikt om het bijbelverhaal te vertellen.

Kunstenaars in veel gevallen anoniem (kunstenaar is ambachtsman) 

Eind middeleeuwen wordt men steeds kritischer, dit zet zich voort in de renaissance.

vroegchristelijke basiliek

1. Nartex 

2. middenschip en zijschip 

3. absis

.

Welke soort bouw heeft de kerk van Ravenna?

1. Latijns kruis
2. Grieks kruis
3. centraalbouw
4. bovenbouw

Byzantijnse kunst 

ARCHITECTUUR

Haga Sophia 532-537

Meest kenmerkende bouwwerk van de Byzantijnse architectuur: centraalbouw
Haga Sophia te Istanbul.

De Romaanse kunst 

Romaans: 1000 - 1200, rondbogen, zware muren, kleine vensters

Gotiek: 1140-1500, spitsbogen, hoge glasramen, steunberen
Barok: 1550 - 1670, gebogen, plastische vormen, overdaad

neo classicisme: 1720 - 1760, grijpt terug naar oudheid (zuilen, etc.)

Gotische bouwkunst

Late Middeleeuwen (1140-1500)

noem 3 kenmerken van de gotische bouwkunst

opbouw gotische kerk

Noem één verschil tussen Romaanse en Gotische bouwkunst

De Renaissance

De renaissance 1400-1530  

4 belangrijke kenmerken van de Renaissance

• Wedergeboorte
• Idealiseren klassieke oudheid
• Verheerlijking van het individu
• Realisme in de kunst

§ 5.1 De renaissance

• 
  

 De renaissance

Middeleeuwen

• Manier van denken: verticaal
• Collectief voorop
• Memento mori

Renaissance

• Manier van denken: horizontaal
• Individu voorop
• Carpe diem

Mentaliteit

Wanneer is de periode van de Renaissance?

1. 1500-1600
2. 1400-1530
3. 17e eeuw
4. 1300-1450

Hoe veranderde de rol van de kunstenaar in de renaissance?

1. kunstenaars kregen meer opdrachten van burgers
2. kunstenaars kregen meer aanzien
3. kunstenaars waren niet langer anoniem
4. kunstenaars bleven werken voor de kerken

Welke woord is het meest van toepassing op dit beeld van Michelangelo?

1. dramatisch
2. zielig
3. meer dan levensgroot
4. levensecht

Kenmerken Renaissance bouwkunst 

streven naar harmonie:

- horizontale bouw 

- symmetrie 

- toepassing van de gulden snede

- toepassing van geometrische figuren als kubus, cilinder, etc. 

- centraalbouw,

- evenwichtige verhoudingen

 

Kenmerken van de Renaissance-kunst 

• VOORSTELLING: elementen van de Griekse- en Romeinse kunst/cultuur worden weergegeven (zuilen, koepels)/ griekse fylosofie/ bredere onderwerpskeuze (niet alleen maar bijbels)

VORMGEVING:

• levensecht door bestuderen anatomie (kennis menselijk lichaam)

• perspectief (weergeven van diepte)

In de bron zie je de Annunciatie van Leonardo da Vinci, geschilderd in 1472-75. Hierop is afgebeeld dat de engel Gabriël Maria vertelt dat zij de moeder van Jezus zal worden.

Bekijk het schilderij en geef aan welke kenmerken van kunst uit de renaissance je erop ziet.

1. Er wordt gebruik gemaakt van perspectief.
2. Het gaat over een verhaal uit de klassieke cultuur.
3. Het schilderij legt de nadruk op het heden en niet op het geloof.
4. Het is realistische geschilderd

Maniërisme

1530-1600

El Greco,

Annunciatie

overdrijving 

onrealistische verhoudingen

felle kleurcontrasten 

complexe houdingen 

De Barok 1600-1720 

Barok is verbonden aan de contrareformatie.
Wat is de contrareformatie?

1. Revolutie in de kunst
2. Reactie van de kerk tegen hervormingen
3. Katholieke kerk tegenover protestante kerk
4. Protestantse kunst

Hoe noemen we het sterke licht donker effect uit de Barok?

1. Chiaroscuro
2. clair-obscur
3. camera obscura
4. antwoord staat er niet bij

Clair-obscur

Bij clair-obscur overdrijven schilders het contrast tussen licht en donker. Daarmee wordt een dramatisch effect bereikt. Caravaggio was de eerste schilder die het vaak toepaste. Clair-obscur ontstond in de 16e eeuw in Italië.

rococo 

1720-1750  

Neoclassicisme

1760- 1840  

Algemene Kenmerken

• Reactie op barok en rococo 
• Rationeel
• Geinspireerd op de Klassieken

Neoclassicisme architectuur

Architectuur Kenmerken:

• Klassieken zuilenordes
  
• tempelfacade en koepels
  
• eenvoudige grondvormen: kubus, cilinder halve cirkel
  
• gladde wanden, weinig versiering
  
• monumentale architectuur (uitdrukking van macht)
  

Pantheon Parijs 

1755-1792 

Pantheon Rome 

79 v. Chr. 

Canova - Poaline Borghese als Venus, 1807
Wat is klassiek?

1. gemaakt van marmer
2. klassieke houding
3. (half)naakt
4. levensecht

19e eeuw - Grondige veranderingen

• 19e eeuw- industrialisatie/ revoluties 
• Paard → tram /trein
• Zeilschip → Stoomschip
• handwerk → fabriekswerk
• industrialisatie 
• franse revolutie  - burger aan de macht 

de Romantiek - 1800-1840

• reactie op de Verlichting met de nadruk op verstand en uniformiteit
• accent op gevoelens, tradities en (helden-)verhalen
• afkerig van bedorven, rationele denken
• nadruk op onbedorven plattelandsleven >
• aandacht voor het volk 

Caspar david Friedrich

Nietige mens t.o. Imponerende natuur

persoonlijke emoties 

dynamiek 

thema's:

natuur, het fantastische, dromen en het exotische

Het realisme - 1840-1880 

Nadruk op alledaagse leven 

Welke uitspraak is NIET waar?

1. Het realisme verbeeldt de harde werkelijkheid van de arbeiders en lagere klasse
2. Het realisme brak met de tradities en regels van de schilderkunst
3. Het realisme is alleen van toepassing op de schilderkunst
4. De Industriële Revolutie zorgde in de 19e eeuw voor grote sociale veranderingen

Het impressionisme - 1870-1905

fotografie als hulpmiddel 

impressie van een bepaald moment 

gebruik zuivere kleuren 

En plein air schilderen 

Impressionisme

- Tweede helft 19e eeuw.

- Thema's uit dagelijks leven, i.p.v. geïdealiseerde zaken.

- Overbrengen van een ervaring: impressie van het moment.

- Schetsachtig, lichte kleuren.

Symbolisme

Betekenis staat centraal. 

Gebruik van heldere kleurvlakken en decoratieve lijnen.

Paul Gauguin 

Invloed op expressionisme en art nouveau.

Hoe noemen we de schilderstijl van Vincent van Gogh?

1. pointillisme
2. post-impressionisme
3. surrealisme
4. dadaïsme