gym 5 hc2.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

HC 2.1

Verlichte ideeën over een betere samenleving

welke ontwikkelingen gingen er vooraf aan de Verlichting?

waar kun je jezelf beter in vinden?

1. rationalisme
2. empirisme

'Laat ons aannemen dat de geest is als blanco papier, waarop geen letter staat geschreven, zonder ideeën. hoe raakt zij vol? waarvandaan krijgt zij die enorme voorraad die de drukke en grenzeloze menselijke verbeelding erop heeft geschilderd? Waarvandaan heeft zij al die materialen van rede en kennis? Hierop antwoord ik eén woord: door ervaring. daarop is al onze kennis gebaseerd. 

'Maar wat ben ik dan wel? een denkend ding. wat is dat? dat is iets dat twijfelt, begrijpt, bevestigt, ontkent, wil en niet wil, en verder iets dat voorstellingen heeft en ervaart. dat is niet gering, als dat allemaal mij zou betreffen. maar waarom zou het mij niet betreffen? Ben ik dan niet degene die aan bijna alles twijfelt?'

Tabula Rasa

Cogito Ergo Sum

empirisme

rationalisme

'in onze samenleving kun je lang genoeg kind zijn.'

eens

oneens

wetgevende macht

uitvoerende macht

rechterlijke macht

een tweekamer

parlement

piramidaal georganiseerd, met aan de top een grondwettelijk hof. 

president met kabinet van ministers en staatssecretarissen

'Egoïsme is het tegenovergestelde van goedheid'

eens

oneens

door je eigenbelang na te streven dien je het algemeen belang

eens

oneens

John Locke

Montesquieu

jean jacques rousseau

Adam Smith

de macht moet gecontroleerd worden. 

het volk kan het best de algemene wil belichamen

de mens is als een onbeschreven blad

door het eigenbelang na te streven, wordt de wil van het hele volk gediend

frankrijk

engeland

schotland

zwitserland

verlicht absolutisme

absolutisme

droit divin

algemeen belang

censuur

Leg uit dat er bij het verlicht absolutisme sprake is van continuïteit

Leg uit dat er bij het verlicht absolutisme sprake is van verandering

bedenk twee motieven van de adel en de kerk om zich te verzetten tegen de hervormingsmaatregelen van verlichte vorsten.

het doorvoeren van de verlichting kan gevaarlijk zijn.

eens

oneens