H4 Spelling - meervoud op -s

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H4 Spelling

Wat gaan we vandaag doen?

- Uitleg over meervouden op -s

- Korte herhalen meervouden op -en/-ën (H3)

- Uitleg over ei of ij.

'Piano' in het meervoud is:

1. pianoos
2. piano's
3. pianos

'Bikini' in het meervoud is?

1. bikinies
2. bikinis
3. bikini's

'Logé' in het meervoud is?

1. logés
2. logees
3. logé's

'Vwo' in het meervoud is?

1. vwo-s
2. vwos
3. vwo's

'Televisie' in het meervoud is?

1. televisie-s
2. televisies
3. televisie's

Meervoud op -en

• -en achter het enkelvoud:     taart    -->  taarten
• laatste letter verdubbelen:    vlag     -->  vlaggen
• klinker weglaten:                        jaar      -->  jaren
• -f veranderen in -v:                    schijf  -->  schijven
• -s veranderen in -z:                   muis   -->   muizen 

Meervoud op -ën

• Als het enkelvoud eindigt op -ee:                                                     idee-->ideeën

• Als het enkelvoud eindigt op -ie           hangt het af van de klemtoon
• klemtoon op de -ie                  = -ën toevoegen:                                                                     theorie-->theorieën 
• klemtoon niet op de -ie         = -n    en       trema op -e toevoegen:                               olie-->oliën

Ei of ij

Woorden met een ei of ij.

Zijn daar trucjes voor?

Heel veel woorden moet je gewoon onthouden.

Toch zijn er een paar trucjes.

Heeft het werkwoord met een ij-klank in de verleden tijd een ee-klank?

Dan schrijf je een ij.

Voorbeeld:

werkwoord: bijten

verleden tijd: beet

voltooid deelwoord: gebeten

Je hoort in de verleden tijd een ee.

Dus: het werkwoord MOET met een ij geschreven worden.

Een werkwoord met een ei verandert niet van klank in de verleden tijd.

Voorbeeld:

werkwoord reizen

verleden tijd: reisde

voltooid deelwoord: gereisd.

Heeft het werkwoord met een ij-klank in de verleden tijd een ee-klank?

Dan schrijf je een ij.

• 
  Voorbeeld:
  
• werkwoord: bijten
  
• verleden tijd: beet
  
• voltooid deelwoord: gebeten
  

• 
  Een werkwoord met een ei verandert niet van klank in de verleden tijd.
  
• 
  Voorbeeld:
  
• werkwoord reizen
  
• verleden tijd: reisde
  
• voltooid deelwoord: gereisd

Is het een ij-werkwoord?

Dan weet je ook dat alle afleidingen daarvan ook een ij hebben.

• Voorbeeld:
  
• bijten (beet) - afbijtmiddel
  
• smijten (smeet) - uitsmijter
  
• wijken (week) - een stadswijk
  
• wijzen (wees) - wijzer van een klok
  
• grijpen (greep) - begrijpelijk

LET OP! Er zijn woorden die zowel een vorm met ij als met ei kunnen hebben.

Voorbeeld: bereiden en berijden. Let dan goed op de rest van de zin om te zien welke vorm je moet gebruiken. Weet je nog meet woorden waarbij er twee vormen mogelijk zijn?

Je schrijft een ij in de volgende achtervoegsels:

 

-arij    bedelarij

-erij    drukkerij

-nij     lekkernij
     

                                                          

                                                                      Je schrijft een ei in het achtervoegsel heid.

                                                                                                                        

                                                                                                                                     waarheid

                                                                                                                                gezondheid

  Je schrijft een ei in het achtervoegsel teit                                                     domheid

                                                                                                                                      snelheid

                                                              majesteit

                                                           specialiteit

                                                          elektriciteit
             Raak niet in de war met het woord                                                                                               tijd.
Dat heeft met de klok te maken

                                                          

Je schrijft een ei in het achtervoegsel -lei.

allerlei

tweeërlei

Het achtervoegsel -lijk schrijf je altijd met ij.

vrolijk

gevaarlijk

Maar er zijn ook woorden waar geen regels voor gelden.

Die moet je gewoon onthouden.

Je noemt ze 'weetwoorden'.

Sla ze allemaal op in je hoofd.

Aan de slag

H4 Spelling

meervoud op -s

Opdracht 2, 3 en 6

H5 Lezen

Opdracht 2