11.A Het einde van Dido

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat gebeurde er eerder...

Mercurius had op bevel van Jupiter Aeneas bevolen om weg te gaan bij Dido en naar Italië te gaan.

Dido was heel boos en verdrietig. Ze had haar overleden man Sychaeus verraden door verliefd te worden op Aeneas. 

Ze smeekte Aeneas om te blijven, maar hij zei dat hij tegen zijn zin de goden moest gehoorzamen en ging weg.

Dido valde dolebat, postquam Troiani navibus oram reliquerunt.

Hoofdzin : Dido valde dolebat
PV = dolebat
OW = Dido

Bijzin : postquam Troiani navibus oram reliquerunt

PV = reliquerunt
OW = Troiani

LV = oram

BW bep = navibus

Dido valde dolebat, postquam Troiani navibus oram reliquerunt.

Dido was zeer verdrietig, nadat de Trojanen met schepen de kust hadden verlaten.

Nocte dormire non poterat, luce per urbem errabat et munera neglegebat.

Hoofdzin: nocte dormire non poterat
PV : poterat

Hoofdzin (2) : luce per urbem errabat

PV : errabat

Hoofdzin (3) : et munera neglegebat

PV : neglegebat
LV : munera                                                                           Waar is het OW ?

                             

Nocte dormire non poterat, luce per urbem errabat et munera neglegebat.

's Nachts kon zij niet slapen, overdag zwierf ze door de stad en verwaarloosde ze haar taken.

Postremo, quod nihil iram et dolorem sedare poterat, Dido mori cupiebat.

Hoofdzin: Postremo Dido mori cupiebat

PV : cupiebat
OW : Dido

Bijzin: quod nihil iram et dolorem sedare poterat

PV : poterat (+ sedare)

OW : nihil

LV : iram et dolorem

Postremo, quod nihil iram et dolorem sedare poterat, Dido mori cupiebat.

Tenslotte, omdat niets haar woede en verdriet kon bedaren, wilde Dido sterven.

Clam rogum sub caelo erexit.

Hoofdzin: Clam rogum sub caelo erexit.

PV : erexit

LV : rogum

BW bep : sub caelo

Clam rogum sub caelo erexit.

Heimelijk (stiekem) richtte zij onder de hemel een brandstapel op.

Ibi posuit vestes, gladium, effiegiem Aeneae et lectum, in quo multas noctes dormiverant.

Hoofdzin: Ibi posuit vestes, gladium, effigiem Aneae et lectum

PV : posuit

LV : vestes, gladium, effigiem Aeneae, lectum
BV bep : Aeneae (bij 'effigiem')

Bijzin: in quo multas noctes dormiverant

PV : dormiverant
BW bep : in quo, multas noctes

Ibi posuit vestes, gladium, effiegiem Aeneae et lectum, in quo multas noctes dormiverant.

Daarop plaatste zij kleding, het zwaard, een portret van Aeneas en het bed, waarop ze vele nachten hadden geslapen.

Wie is 'zij' en wie zijn 'ze' ?

Postquam rogum conscendit, in lecto procubuit et dixit :

Hoofdzin: in lecto procubuit                                      Hoofdzin (2): et dixit

PV : procubuit                                                                    PV : dixit
BW bep : in lecto

Bijzin: postquam rogum conscendit

PV : conscendit

LV : rogum

Postquam rogum conscendit, in lecto procubuit et dixit :

Nadat zij de brandstapel had aangestoken, ging ze op het bed liggen en zei:

'O inferi, hanc animam nunc accipite.

Hoofdzin: O inferi, hanc animam nunc accipite

PV (imperativus) : accipite

OW (vocativus) : inferi

LV : hanc animam

'O inferi, hanc animam nunc accipite.

'O goden van de Onderwereld, ontvang nu deze ziel.

Vixi et vitae cursum perfeci.

Hoofdzin: vixi

PV : vixi

Hoofdzin (2): et vitae cursum perfeci

PV : perfeci

LV : cursum vitae

BV bep : vitae (bij 'cursum')

Vixi et vitae cursum perfeci.

Ik heb geleefd en heb de loop van mijn leven voltooid.

Urbem et moenia urbis meae vidi.

Hoofdzin: Urbem et moenia urbis meae vidi

PV : vidi

LV : urbem, moenia urbis meae

BV bep: urbis meae (bij 'moenia')

Urbem et moenia urbis meae vidi.

Ik heb de stad en de muren van mijn stad gezien.

Felix fui, donec naves Troianorum ad oram Africae appulsae sunt.

Hoofdzin: felix fui

PV : fui
NW gezegde : felix

Bijzin: donec naves Troianorum ad oram Africae appulsae sunt

PV : appulsae sunt
OW : naves Troianorum
BW bep : ad oram Africae

BV bep : Troianorum (bij 'naves'), Africae (bij 'oram') 

Felix fui, donec naves Troianorum ad oram Africae appulsae sunt.

Ik was gelukkig, totdat de schepen van de Trojanen bij/op de kust van Afrika geland zijn.

Ducem Troianorum amavi, sed iste navibus effugit et me deseruit.

Hoofdzin: ducem Troianorum amavi

PV : amavi
LV : ducem Troianorum
BV bep : Troianorum (bij 'ducem)

Bijzin: sed iste navibus effugit                               Bijzin (2): et me deseruit
PV : effugit                                                                        PV : deseruit
OW : iste                                                                             LV : me

BW bep : navibus

Ducem Troianorum amavi, sed iste navibus effugit et me deseruit.

Ik heb van de leider van de Trojanen gehouden, maar die man is met zijn schepen weggevlucht en heeft mij achtergelaten.

Perfide, non sine poena me fefelleris!

Hoofdzin: non sine poena me fefelleris

PV : non fefelleris
LV : me

BW bep : sine poena

Bijzin: perfide (vocativus)

Perfide, non sine poena me fefelleris!

Onbetrouwbare, jij zult mij niet zonder straf bedriegen!

Per sidera iuro:

Hoofdzin: per sidera iuro

PV : iuro

BW bep : per sidera

Per sidea iuro:

Ik zweer bij de sterren:

ira mea te semper persequetur, quocumque ibis.

Hoofdzin: ira me te semper persequetur

PV : persequetur
OW : ira mea

LV : te

Bijzin: quocumque ibis
PV : ibis

ira mea te semper persequetur, quocumque ibis.

Mijn woede zal jou altijd achtervolgen, waarheen je ook gaat.

In Italia multa bella ét te ét filium ét nepotes manent!'

Hoofdzin: in Italia multa bella ét te ét filium ét nepotes manent

PV : manent
OW : multa bella

LV : te, filium, nepotes

BW bep : in Italia

In Italia multa bella ét te ét filium ét nepotes manent!'

In Italië staan veel oorlogen jou én je zoon én je nakomelingen te wachten!'

(te wachten staan = zullen komen)

Postquam his verbis Aeneam exsecrata est, pectus gladio transfixit.

Hoofdzin: pectus gladio transfixit

PV : transfixit
LV : pectus
BW bep : gladio

Bijzin: postquam his verbis Aeneam exsecrata est

PV : exsecrata est
LV : Aeneam
BW bep : his verbis

Postquam his verbis Aeneam exsecrata est, pectus gladio transfixit.

Nadat zij Aeneas met deze woorden heeft vervloekt, heeft ze haar borst doorboord met het zwaard.

Sic Dido regina vitam finivit.

Hoofdzin: sic Dido regina vitam finivit

PV : finivit

OW : Dido regina

LV : vitam

Sic Dido regina vitam finivit.

Zo heeft koningin Dido haar leven beëindigd.

Opdracht:

Zoek 3 voorbeelden van een woord volgens groep 3 uit deze tekst.

Stuur je antwoorden naar:

[e-mail]

Voor woensdag 8 juni

Tot slot...

Aeneas vertrekt naar Italië en komt er pas in de Onderwereld achter dat Dido zelfmoord had gepleegd. Hij is heel verdrietig, maar toch weet hij uiteindelijk zijn taak te volbrengen: hij sticht Lavinium, waar de gevluchte Trojanen en Latijnen samen een nieuw volk vormen en de Penaten worden vereerd.