Informele zorg

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 3

Lesdoelen

De student vertelt op welke manieren de informele zorgverleners worden betrokken bij de de zorgverlening en past hierbij het SOFA-model en het Samen Beslissen model toe.

Heeft 6 evaluatievragen opgeschreven (gericht op informele zorg) en kan motiveren welke vraag bedoeld is om het product- en welk vraag  het proces evalueert. 

Zonder het bestaan van het informele zorg-systeem stort het hele zorgsysteem in elkaar

010

De Wet BIG is van toepassing op alle formele- en informele zorgverleners die voorbehouden of risicovolle handelingen op het gebied van de individuele gezondheidszorg uitvoert

1. Onjuist
2. Juist

Respijtzorg wordt alleen gegeven bij:

1. palliatieve zorg
2. in ziekenhuis
3. informele zorg
4. in verpleeghuis

Het geven van toestemming van de ZV aan de ZVL staat in de wet. Welke?

Informatie over de ZV mag alleen gegeven worden aan de 1e contactpersoon

1. Ja
2. Nee

CIJFERS

enmerken mantelzorgers

• 56 % van de mantelzorgers in Nederland is vrouw.

• 36 % van de vrouwen in Nederland is mantelzorger.

• 10 % van de vrouwen in Nederland is vrijwilliger.

• 43 % van de mantelzorgers is tussen de 45 en 65 jaar.

• 34 % van de mantelzorgers is ouder dan 65 jaar.

• 44 % van de mantelzorgers heeft in de zorg gewerkt.

Wat is mantelzorg?

- Zorg en ondersteuning die mensen vrijwillig en onbetaald verlenen aan mensen met fysieke, verstandelijke of (sociaal)psychische beperkingen in hun familie, huishouden of anderszins sociale netwerk. 

- Het gaat om hulp die de gebruikelijke hulp die in redelijkheid mag worden verwacht van partners, ouders, kinderen of andere huisgenoten overstijgt.

Kennisbehoefte van mantelzorgers

• Hoe om te gaan met de beperkingen van de hulpbehoevende (49%).
  
• Kennis over de beperking waaraan de hulpbehoevende lijdt (35%).
  
•  Kennis over medicijnen (27%).
  
• Kennis over het gebruik van hulpmiddelen (20%).

https://www.zorgvoorbeter.nl/mantelzorg/cijfers-nederland

De rollen van de mantelzorger

Het SOFA MODEL

In het samenwerken met mantelzorgers heb je als zorgprofessional aandacht voor vier rollen van de mantelzorger. Dat noemen we ook wel samenwerken volgens het SOFA-model. 

SOFA-model

De vier rollen van de mantelzorger die het SOFA-model benoemt zijn:

•      Mantelzorgers als partner in zorg (samenwerken).
•     Mantelzorger als hulpvrager bij overbelasting (ondersteunen).
  
•     Mantelzorger als persoonlijke relatie van de cliënt (faciliteren).
  
•     Mantelzorger als expert, weet alles van de cliënt (afstemmen).
  

SOFA-model:

Samenwerken

  Ondersteunen

  Faciliteren

  Afstemmen

Samenwerken

    Erken de mantelzorger als medehulpverlener.

    Betrek de mantelzorger bij het opstellen van het zorgplan.

    Bespreek wat de mantelzorger doet in zorg en ondersteuning.

    Geef info over zorg, ziekte, organisatie.

    Leer de mantelzorger vaardigheden.

    Zorg voor goed bereikbaar aanspreekpunt voor de mantelzorger.

 

Ondersteunen

    Bied een luisterend oor.

    Wees alert op (dreigende) overbelasting.

    Geef tips om zorg in te passen in eigen leven.

    Verwijs naar ondersteuningsmogelijkheden (gespreksgroep, respijtzorg, vrijwilligers).

    Geef info hoe mantelzorg vol te houden is (zorg delen met familie/vriende

Faciliteren

    Realiseer je dat de mantelzorger in de eerste plaats kind, ouder, partner,    vriend is.
    Respecteer gewoontes van cliënt en mantelzorger.
    Hou rekening met privacy van cliënt en mantelzorger.
    Wijs de mantelzorger op het belang van eigen ontspanning.
    Denk mee hoe de mantelzorger en de cliënt belangrijke elementen in hun relatie kunnen voortzetten.

Afstemmen

    Benut kennis van de mantelzorger; vraag naar gewoontes.

    Informeer bij de mantelzorger naar wensen en feiten.

    Betrek de mantelzorger bij beslissingen.

    Vraag de mantelzorger advies bij problemen en veranderingen.

    Houd regelmatig contact met de mantelzorger.

    Vraag naar grenzen en manage verwachtingen.

    Neem klachten serieus

Het SOFA-model in verschillende fases

1. Contact in de beginfase 
2. Contact in de dagelijkse praktijk
3. Contact in de laatste fase

Wat is het verschil tussen mantelzorg en vrijwilligerswerk?

Motieven van vrijwilligers

Graag iets voor een ander doen

Oude bekenden helpen

Een zinvolle (vrije)tijdsbesteding zoeken

Andere mensen ontmoeten

Zich persoonlijk ontwikkelen

Hun kennis en kunde inzetten

Werkervaring opdoen

Wat betekenen vrijwilligers voor de cliënt?

financiële besparing

meer tijd voor cliënten

meer aandacht voor cliënten als mens

welbevinden van cliënten neemt toe

beroepskrachten ervaren minder werkdruk, meer werkplezier

mantelzorgers en familieleden voelen zich gesteund

door de inzet van vrijwilligers leven we in een meer betrokken en vitale samenleving

Samenwerken met vrijwilligers

Waarderen

Informeren

Faciliteren

Afstemmen

www.samenwerken-hoedoejedat.nl

Wat zijn de symptomen van een overbelaste mantelzorger?

Lichamelijk: Onder meer hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouder of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht.

Psychisch: Onder meer schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd zijn, piekeren.

Gedragsmatig: Onder meer rusteloosheid, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.

Lichamelijk

Onder meer hoofd- of buikpijn, verhoogde bloeddruk, hyperventilatie, pijn in nek, schouder of rug, duizeligheid, toenemende vermoeidheid, afnemende eetlust of juist vraatzucht.

Psychisch

 Onder meer schaamte- en schuldgevoelens, concentratieproblemen, vergeetachtigheid, lusteloosheid, slaapproblemen, snel geëmotioneerd zijn, piekeren.

Gedragsmatig

 Onder meer rusteloosheid, chaotisch, onverdraagzaam, agressief, verwaarloosd uiterlijk, meer roken en drinken, gebruik van kalmerende of stimulerende middelen.

Ondersteuning mantelzorgers bij overbelasting

    Goed te kijken wat iemand aan kan (de draagkracht te versterken). Dit kun je verbeteren door de mantelzorger meer over de ziekte te leren. Ook help je door gezond eten, voldoende slapen en leuke dingen doen te stimuleren.

    De draaglast te verminderen (de zorg en ondersteuning die de mantelzorger verleent): bijvoorbeeld door de zorg met anderen te delen, af en toe de zorg over te dragen, hulpmiddelen in te zetten.

    Ga in gesprek en vraag wat de mantelzorg energie kost en waar ze energie van krijgen.

    Kijk of bijvoorbeeld mantelzorgondersteuning nodig is.

    Verwijs door naar initiatieven voor mantelzorgers en mantelzorgorganisaties, kijk op de pagina Informatie voor mantelzorgers op dit kennisplein.

De ‘MantelScan’

 is een instrument voor professionals om samen met zorgvragers en mantelzorgers een zorgnetwerk in kaart te brengen, waarbij aandacht is voor de kracht en risico’s van dat netwerk. De scan biedt visuele hulpmiddelen die helpen bij het structureren van alle informatie over een netwerk. Informatie over het netwerk is belangrijk, omdat zorgen vaak verder reiken dan slechts het contact tussen één zorgvrager en één mantelzorger. 

https://www.zorgvoorbeter.nl/docs/PVZ/vindplaats/mantelzorg/Handreiking-mantelscan.pdf

www.zorgvoorbeter.nl