3.3 De Reformatie B

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

De Tijd van ontdekkers en hervormers

De Reformatie

Terugblik

Wat waren Luthers vier belangrijkste kritiekpunten op de kerk?

Terugblik

- Aflaathandel

- Heiligenverering 

- Sacramenten

- Hiërarchie

Terugblik

1. De aflaathandel > Luther vond dat God alleen kon vergeven. 

Terugblik

1. De aflaathandel 
2. Heiligenverering > In de bijbel staat dat je geen beelden mag maken en alleen god mag aanbidden. 

Terugblik

1. De aflaathandel 
2. Heiligenverering 
3. Sacramenten >
   1. Doop
   2. Vormsel
   3. Eucharistie (brood en wijn)
   4. Biecht
   5. Huwelijk
   6. Sacrament voor de zieken
   7. Wijding tot priester

Terugblik

1. De aflaathandel 
2. Heiligenverering 
3. Sacramenten 
4. Organisatie van de kerk > 
   Paus eigent zich gezag toe wat eigenlijk tot God behoort. (Schenken van vergiffenis)
   Volgens Luther zijn priesters overbodig en moeten mensen de bijbel in de eigen taal lezen. 

Lesdoelen

Na het bestuderen van de paragraaf kun je:

- uitleggen hoe de katholieke kerk reageerde op deze nieuwe geloofsrichtingen;

- met voorbeelden uitleggen dat de strijd om het geloof leidde tot verschillende oorlogen.

Reactie van de katholieke kerk

• Steeds meer protestanten verlieten de kerk
• Katholieke kerk organiseerde het Concilie van Trente (1545 - 1563). Dit leidde tot de contrareformatie:
  - Aflaatbrieven werden nu verboden
  - Heiligen wel vereren maar niet als goden aanbidden
  - Betere opleidingen voor geestelijken
  - Inquisitie spoorde 'ketters' op. 
  - Barok in kunst en kerk > verbinding met geloof

Barok

Protestants

Luther

Calvijn

Luther

Naar de hemel bij oprecht geloof en berouw.

Vorst is door God geplaatst, daar mag je je niet tegen verzetten.

Drie sacramenten (Doop, Biecht, Eucharistie)

Calvijn

Pre-destinatieleer.

Wanneer een vorst zich misdraagt mag je in opstand komen.

Twee sacramenten (Doop en Eucharistie)

De strijd om het geloof leidde tot verschillende oorlogen.

• Protestanten luisterden niet zomaar naar katholieke bisschoppen. (Bisschoppen waren vaak betrokken bij het wereldlijk bestuur.) 
• Duitse keizers bepaalden uiteindelijk het geloof van hun onderdanen.(Cuius regio, eius religio) = plunderen kloosters
• Nederland Calvinisme
• Engeland Hendrik VIII hoofd Anglicaanse Kerk
• Vanaf 1520 veel godsdienst oorlogen

Katholiek, Lutheraans en Calvinistisch

Video

Histoclips: Luther en de Hervorming

Vanaf 7:39

In 1521 sprak paus Leo X de banvloek uit over Luther, waardoor Luther uit de rooms-katholieke kerk werd gezet. In datzelfde jaar werd Luther door Karel V ontboden voor de Rijksdag in Worms.

Licht het verband tussen beide gebeurtenissen toe door:

• aan te geven wat de paus Luther verweet en

• uit te leggen welk politiek doel Karel V wilde bereiken met het ontbieden van Luther voor de Rijksdag.

1 pt.

De paus verweet Luther dat zijn kritiek op bepaalde regels van de kerk / zijn kritiek op de machtsaanspraken van de kerk / zijn ideeën over het vertalen van de bijbel in de volkstaal schadelijk waren voor de positie van de kerk / voor de positie van de paus (zodat de paus de banvloek uitsprak)

2 pt.

Karel V streefde ook in godsdienstig opzicht naar eenheid / voerde een centralisatiebeleid, zodat h ij Luther voor de Rijksdag ontbood om hem zijn ideeën te laten herroepen (en zo de eenheid te herstellen)

Huiswerk

Maak Paragraaf 3.3 helemaal.