3.3 de reformatie memo

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Kenmerkende Aspecten:

• Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
• Het begin van de Europese overzeese expansie
• De hernieuwde orientatie op de klassieke oudheid
• De protestantse Reformatie die de splitsing van de Christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had

kritiek van Luther op de kerk, 95 stellingen (1517):

1. aflaathandel ("bedrog")
2. heiligenverering ("afgoderij")
3. sacramenten ("alleen doop, avondmaal en biecht")
4. onaantastbaarheid van de paus ("slechts God kan vergiffenis schenken")
5. celibaat respecteren

1. het doopsel

2. het vormsel

3. de Heilige Communie of eucharistie (avondmaal)

4. de biecht of het sacrament van de verzoening

5. de ziekenzalving

6. de priesterwijding

7. het huwelijk

Leg met twee elementen uit de bron uit wat de kunstenaar met deze bron heet wille zeggen.

Lutheranisme:

1.  in de hemel door oprecht geloof en berouw

2. vorst is hoofd van de kerk en verzet is niet toegestaan

3. geen celibaat

4. bijbel is basis van het geloof

5. doop, biecht en eucharistie

6. geen heiligenverering

Calvinisme:

1. predestinatieleer (God heeft bepaald wie in de hemel komt)

2. geen kerkhoofd, verzet tegen een vorst is mogelijk

3. geestelijken mogen trouwen

4. bijbel is basis geloof

5. doop en avondmaal

6. heiligenverering is afgoderij

reactie katholieke kerk op Hervorming

• Concilie van Trente (1545-1563):
  
• 1.  aflaatbrieven verboden
• 2. celibaat herbevestigd
• 3. heiligenverering bleef
• 4. priesteropleiding verbeterd
• 5. inquisitie pakt ketters aan

               inquisitie

kerkelijke rechtbank

Gevolgen Hervorming/Reformatie:

1. RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
2. Veel (godsdienst-)strijd/-oorlogen en executies, ook van protestantse zijde zie: martelaren van Gorcum (1572)

geuzenleider Lumey

rk geestelijken uit Gorcum worden opgehangen in Brielle (1572)

bedevaartskerk 

in Den Briel

Gevolgen Hervorming/Reformatie:

1. RK kerk viel uiteen, protestantse kerken scheidden zich af, 
2. Veel (godsdienst-)strijd/-oorlogen
3. sommige landen bleven (overwegend) katholiek, andere protestant.
4. Het Duitse Rijk versnipperde: de plaatselijke vorst bepaalde het geloof van zijn onderdanen (1555: Vrede van Augsburg)
5. Frankrijk/Oostenrijk/Italië bleven katholiek
6. Scandinavische landen werden lutheraans
7. Noordelijke Nederlanden werden calvinistisch (> 80-jarige Oorlog)
8. Engeland werd Anglicaans (Hendrik VIII)

Hoewel er grote en kleine verschillen zijn...

...horen beide kerken bij de christelijke godsdienst

interieur Dom van Freising

Interieur protestantse kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van heiligen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Sobere handelingen

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

Verering van relieken

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Protestantse kerk of Katholieke kerk?

De Paus is de leider

1. Protestantse kerk
2. Katholieke kerk

Welke van de stellingen is juist?

1 Toen Luther zijn stellingen bedacht wilde hij een
nieuwe kerk beginnen.

2 De Paus wilde wel met Luther praten over zijn
ideeën.

1. Alleen 1 is juist
2. Alleen 2 is juist
3. Beide zijn juist
4. Beide zijn onjuist

Maarten Luther is het niet eens met de grote rijkdommen van de Kerk en de geestelijken.

Op welke manier kwam de Kerk aan haar rijkdommen?

1. Mensen kochten hun zonden af met een aflaat.
2. Mensen handelden met de Kerk.
3. De Kerk veroverde rijke gebieden.
4. Mensen hadden medelijden met Kerk en gaven geld.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen