4.4 het einde van het West-Romeinse Rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Leg uit hoe de Romeinen omgingen met de Germanen en hun cultuur.

Eerder klaar: Leg met een voorbeeld uit wat we bedoelen met Romanisering.

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Korte samenvatting leerdoel(en).

5. werken.

Je kunt uitleggen hoe het Christendom zich over het Romeinse Rijk verspreidde.

Je kunt uitleggen welke problemen er waren in de 3e eeuw na Chr. voor het Romeinse Rijk.

Het christendom in het Romeinse Rijk

• De volgelingen van Jezus (Apostelen) gingen de boodschap van Christus verspreiden in het Romeinse Rijk=> als je in onze éne God gelooft en leeft als een goed christen, krijg je na je dood een beter leven.  
• Voor iedereen=> man, vrouw, arm, rijk, slaaf. Iedereen is gelijk in de ogen van God. Daarom werden vooral gewone mensen en met name vrouwen christen. 

• Plaatselijke groepen christenen benoemden een leider die ze bisschop noemden. Zodra er meer rijke mensen christen werden werden er ook kerken gebouwd en kregen zieken, armen meer geld en eten. Om die reden werden er nog meer mensen christen.
  

• Als het slecht ging met het Romeinse Rijk, kregen christenen daar vaak de schuld van. Het christendom is als geloof monotheïstisch. 
• Christenen vereerden de Romeinse goden niet, dus waren zij de oorzaak van de problemen, vonden een aantal Romeinse keizers. In dat geval werden christenen vervolgd en gedood.

Problemen in de derde eeuw.

• Er kwamen twee epidemieën, met veel doden. Gevolgen:  de handel lag vrijwel stil, de boerderijen leverden minder op, de bewaking van de limes verzwakte en het Rijk had minder belastinginkomsten.
• Germanen gingen steeds vaker het Romeinse Rijk binnenvallen. Soms door een oorlog met andere Germanen, maar meestal om te plunderen. Dat ging makkelijk door de wegen en weinig soldaten door te weinig geld.

• Het keizerlijk bestuur in Rome was veel te zwak geworden om aan de problemen wat ge doen. De keizers gingen in deze 3e eeuw na Chr. of te snel dood of werden zo snel vermoord dat er soms in 1 jaar meer keizers waren. Het leger vermoorde een keizer als ze vonden dat die niet goed genoeg was naar hun zin, er waren daarom ook veel burgeroorlogen in deze eeuw. 

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Leg uit waarom juist vrouwen en slaven het christendom aantrekkelijk vonden.

Eerder klaar: Leg uit waarom de 3e eeuw zo chaotisch was voor het Romeinse bestuur.

Te doen

Maken werkboek par 4.4 vraag 1,3, 4, 5, 7 t/m 11.

Nakijken!

Klaar dan maken succescriteria, cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ oefentoetsen maken 

Leren 4.1 t/m 4.4

Samenvatting leerdoelen

Je kunt uitleggen hoe het Christendom zich over het Romeinse Rijk verspreidde.

Je kunt uitleggen welke problemen er waren in de 3e eeuw na Chr. voor het Romeinse Rijk.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de lesstof van vandaag.

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Leg uit waarom het christendom meer aanhangers kreeg toen meer rijke Romeinen christelijk werden.

Eerder klaar: Leg uit waarom vooral vrouwen het christendom een beter idee vonden dan de Romeinse samenleving en goden.

Lesplanning

1. Leerdoel(en)

2. Uitleg met aantekeningen.

3. Checkvraag bij de uitleg.

4. Korte samenvatting leerdoel(en).

5. werken.

Je kunt beschrijven hoe het christendom de staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk werd.

Je kunt uitleggen waardoor het Romeinse Rijk in verval raakte.

Je kunt beschrijven hoe er een einde kwam aan het West-Romeinse Rijk.

Keizers Diocletianus en zijn maatregelen

• Alle Romeinse burgers moesten belasting gaan betalen voor meer inkomsten. Dan kon de keizer ook gemakkelijker wetten maken zoals dat boeren bij het land dat ze bewerkten hoorden en de zoon hetzelfde beroep als zijn vader moest gaan doen. Dan wist de overheid zeker dat je je belasting moest betalen, want je mocht niet verhuizen en de overheid werd zo de baas over de productie van voedsel en ambachtsproducten.

• Om het Rijk beter te besturen, verdedigen werd het Romeinse Rijk in het West-Romeinse en Oost-Romeinse Rijk verdeeld.
  
• Belangrijke steden aan de limes kregen een eigen bestuur om bij gevaar snel te kunnen ingrijpen. 
• De limes werd alleen bij kruisingen van wegen en rivieren bewaakt. Een leger van ruiters in het binnenland kun snel helpen als ergens een vijandig volk binnenviel. Hierdoor waren er minder soldaten nodig.

Het Oost-Romeinse Rijk en keizer Constantijn de Grote.

• De maatregelen van Diocletianus hielpen maar even. Omdat de Germanen steeds meer en met grotere groepen het West-Romeinse Rijk binnenvielen verzwakte dat deel steeds meer.  
• Het Oost-Romeinse Rijk werd steeds machtiger, rijker en kocht de invallen af. De keizer van het Oost-Romeinse Rijk noemde zijn deel nu Byzantium en bouwde Constantinopel als zijn hoofdstad. 
  

Het christendom wordt staatsgodsdienst.

• Keizer Constantijn had gedroomd volgens christelijke schrijvers, dat christus hem in een veldslag zou helpen. Met het kruis op de schilden won hij. Of dat echt waar is valt te betwijfelen, hij bleef zelf de Romeinse goden vereren.
• Constantijn maakte een wet voor godsdienstvrijheid. 391 keizer Theodosius maakt het christendom staatsgodsdienst. Voortaan was het verboden om de Grieks-Romeinse goden te vereren.

Het einde van het West-Romeinse Rijk.

• 373 de Hunnen vielen Europa binnen. Zij plunderden en verwoestten alles.Heel veel  Germaanse volken vluchtten het Romeinse Rijk in. Deze gebeurtenis noemen we de grote volksverhuizingen. 
• De vele niet Romeinen in het leger zorgde voor een probleem: Zij sloten zich bij hun eigen volken aan tegen de Romeinen. 
• 476 na Chr. einde van het West-Romeinse Rijk. Een Germaanse koning zette de laatste Romeinse keizer af in Rome. 

Een nieuwe samenleving

• Voor de meeste Europeanen veranderde er echter niets. 
• De christelijke bisschoppen waren steeds belangrijker geworden in het bestuur van de Romeinse steden. Elke bisschop bestuurde vanuit zijn stad een gebied. 
• Zo bleven Romeinse steden belangrijk. Het Latijn bleef vooral in de kerk, van de wetenschap, en je had de Romeinse jaartelling. Kennis werd niet meer uitgewisseld door het gebrek aan handel.

Schrijf op je wisbordje een antwoord op de vraag.

Hoe zorgde keizer Diocletianus voor meer belastinginkomsten?

Eerder klaar: Leg uit waarom het Romeinse Rijk in 2 delen werd verdeeld.

Te doen

Maken werkboek par 4.4 vraag 1,3, 4, 5, 7 t/m 11.

Nakijken!

Klaar dan maken succescriteria, cornell schema/ flashcards/ afsluiting/ oefentoetsen maken 

Leren 4.1 t/m 4.4

Samenvatting leerdoelen

Je kunt beschrijven hoe het christendom de staatsgodsdienst van het Romeinse Rijk werd.

Je kunt uitleggen waardoor het Romeinse Rijk in verval raakte.

Je kunt beschrijven hoe er een einde kwam aan het West-Romeinse Rijk.

Schrijf in max. 5 zinnen een samenvatting van de lesstof van vandaag.