4.4

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Imperium Romanum

4.4 Het einde van het West-Romeinse Rijk

Leerdoelen 4.4 les 1

1. Ik kan min. 2 redenen noemen waarom steeds meer mensen christelijk werden in het R.R.
2. Ik kan 3 voorbeelden noemen van de problemen waarmee het R.R. vanaf het jaar 250 te maken kreeg.

	Christendom	Jodendom	Islam
Soort godsdienst:	Monotheïstisch	Monotheïstisch	Monotheïstisch
Naam god:	God	Jahweh	Allah
Boek:	Bijbel	Tora	Koran
Gebedshuis:	Kerk	Synagoge	Moskee

Christendom in het R.R. (1)

• Hoe kon het christendom groeien in het R.R?

1. Voor het christendom is iedereen gelijk. Dat was aantrekkelijk voor de armen.
2. Christenen helpen elkaar met geld, eten en zorg.
3. Er is een beter leven na de dood.

• Christenen konden elkaar herkennen a.d.h.v. christelijke symbolen

Afbeelding rechts: Ichtus (vis, symbool van de doop).

Christendom in het R.R (2)

• 50-313: christen zijn was strafbaar.

• 313: keizer Constantijn heft het verbod op; christenen zijn wordt toegestaan.

• 391: keizer Theodosius I verbood de Grieks-Romeinse goden. Het christendom wordt de staatsgodsdienst (= officiële godsdienst van het land).

De jaren 27-180 in het R.R. noemen we ook wel de tijd van de Pax Romana (Romeinse Vrede). Het was een welvarende periode met binnenlandse vrede en succesvolle Romeinse keizers.

Het einde van een bloeiperiode

• In het jaar 180 sterft de laatste keizer van de 'Vijf Goede Keizers'; Marcus Aurelius.
• Je kent hem uit de film Gladiator.
• Commodus volgde hem op.

Links in de afbeelding: Marcus Aurelius (121-180).

Problemen in het R.R. vanaf het jaar 250

Vanaf het jaar 250 gaat het minder goed met het R.R.:

1. Teveel keizers volgen elkaar (te) snel op.
2. Het R.R. wordt continu aangevallen door (steeds meer georganiseerde) Germanen.
3. Er is een economische crisis; 

• er zijn teveel soldaten nodig.
• de soldaten kosten veel geld om ze tevreden te houden.
• Germanen worden omgekocht om maar niet aan te vallen.

4. Ziektes in het R.R.

De Antonijnse Plaag van 165. Zo'n

10% van de Romeinse bevolking stierf.

Huiswerk

Maken 4.4 opdracht 1 t/m 5.

We gaan de eerste 10 minuten in stilte aan de slag.

Keizer Diocletianus (284-305)

Keizer Diocletianus nam o.a. een aantal economische maatregelen om het R.R. te redden:

1. Beroepen/bedrijven werden erfelijk. Zo waren er genoeg boeren die belasting konden betalen.
2. Belangrijke steden en plaatsen aan de limes werden beter beschermd door het leger.
3. Het R.R. werd gesplitst in een West-Romeins Rijk en Oost-Romeins Rijk.

Splitsing R.R.

• Vanaf 395 wordt het R.R. in twee delen opgesplitst:
• West-Romeinse Rijk (395-476).
• Oost-Romeinse Rijk (395-1453).

Einde West-Romeinse Rijk

• 476: laatste West-Romeinse keizer Augustulus wordt afgezet door een Germaan.
• Germaans stamhoofd op de troon: Odoaker (zie afb. rechts).
• Dit was het einde van het W.R.R.

• En het Oost-Romeinse Rijk?
  

Oost-Romeinse Rijk blijft bestaan

• Het O.R.R. was rijker dan het westen, dankzij de rijkdom van de Grieken en Egyptenaren.

• Zij konden de Germanen gewoon afkopen.

• Constantinopel was rond 550 de grootste stad in de wereld.

Einde O.R.R.

In 1453 verovert Mehmet II (zie afb. rechts) Constantinopel. Dit is het einde van het O.R.R.