4V_T1_BS5.1

T1 Inleiding in de biologie
BS 5 (deel 2 transport over membranen)
4V
04-10-22
D. Everaerts
1 / 32
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 32 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 3 videos.

Onderdelen in deze les

T1 Inleiding in de biologie
BS 5 (deel 2 transport over membranen)
4V
04-10-22
D. Everaerts

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen 

1. Je kunt de verschillende manieren van membraantransport beschrijven
2. Je kunt de veranderingen bij een cel in een omgeving met een afwijkende osmotische waarde verklaren
3. Je kunt de rol van receptoreiwitten in het celmembraan beschrijven

Slide 2 - Tekstslide

1. Bouw celmembraan

Slide 3 - Tekstslide

Fosfolipiden: hydrofiele kop (water aantrekkend) en een hydrofobe staart (waterafstotend).

Slide 4 - Tekstslide

Dubbele laag fosfolipiden: erg bewegelijk.
Cholesterol moleculen: remt de beweeglijkheid

Slide 5 - Tekstslide

Eiwitmoleculen: transport, receptoren, soms met een koolhydraatketen aan de buitenkant.

Slide 6 - Tekstslide

Soms wordt er een koolhydraatketen aan een membraaneiwit bevestigd. Waarvoor dient deze koolhydraatketen?

Slide 7 - Open vraag

Celmembraan: selectief permeabel/ semipermeabel
Niet alle stoffen kunnen het membraan passeren.

Slide 8 - Tekstslide

2. Membraantransport

Slide 9 - Tekstslide

Stoffentransport
Passief transport kost geen energie, actief transport kost energie (ATP).

Slide 10 - Tekstslide

Diffusie
Kleine en vetoplosbare stoffen kunnen zonder hulp het membraan passeren.
Altijd van een hoge naar een lage concentratie.
Bijv. O2/ CO2 (longen, lichaamscellen) en testosteron (lichaamscellen).

Slide 11 - Tekstslide

Slide 12 - Video

Geladen deeltjes, grote wateroplosbare moleculen, polaire moleculen hebben een transporteiwit nodig.
Altijd van een hoge naar een lage concentratie.
Controle door openen/ sluiten eiwitpoorten (bijvoorbeeld glucosetransport na binding insuline).
Gefaciliteerd transport
(= passief!)

Slide 13 - Tekstslide

Transport tegen de concentratiegradient in (van laag -> hoog) kost altijd energie: via een speciaal transporteiwit.
Bijv. Na+/ K+ (zenuwcellen).
Controle door openen/ sluiten eiwitpoorten.
Actief transport

Slide 14 - Tekstslide

Gefaciliteerd transport valt onder
A
Actief transport
B
Passief transport

Slide 15 - Quizvraag

3. Transport via blaasjes

Slide 16 - Tekstslide

Endocytose:
opnemen van grote partikels, deeltjes die het membraan niet kunnen passeren (ijzerionen, grote vetachtige stoffen).
Na binding aan een receptor.

Slide 17 - Tekstslide

Fagocytose:
opnemen van bacteriën en grote deeltjes door witte bloedcellen.
Na fusie met een lysosoom kan het deeltje/ de bacterie worden afgebroken.

Slide 18 - Tekstslide

Exocytose & secretie: 
Afgeven van een stof in een blaasje aan de buitenwereld van een cel.
Wordt ook gebruikt om receptoren aan de buitenkant van het membraan te krijgen.

Slide 19 - Tekstslide

4. Watertransport
Water kan deels via diffusie door het celmembraan heen. Dit is echter langzaam (door de hydrofobe binnenkant van het membraan).
Snel watertransport kan via een waterkanaal (transporteiwit/aquaporines).
Het proces van watertransport over een semipermeabel membraan heet osmose.

Slide 20 - Tekstslide

Osmose
Hoeveel water zich verplaatst wordt bepaald door de osmotische waarde aan beide zijden van het membraan.
Osmotische waarde: hoeveelheid opgeloste stoffen in het water.
Hoge osmotische waarde: veel opgeloste stoffen.
Lage osmotische waarde: weinig opgeloste stoffen.
Water stroomt van een lage -> hoge osmotische waarde.

Slide 21 - Tekstslide

Slide 22 - Tekstslide

Hypotoon/ isotoon/ hypertoon

Slide 23 - Tekstslide

Dierlijke cellen
Streven naar isotone omstandigheden.

Slide 24 - Tekstslide

Plantencellen

Slide 25 - Tekstslide

Plantencellen
Streven naar hypertone celinhoud om druk op de celwand te houden (turgor): stevigheid

Slide 26 - Tekstslide

Plantencellen
Plasmolyse: celmembraan laat los van de celwand.
Grensplasmolyse: turgor=nul maar celmembraan laat nog net niet los

Slide 27 - Tekstslide

Een dierlijke cel streeft naar ... omstandigheden
A
Hypertone
B
Isotone
C
Hypotone
D
Lagetone

Slide 28 - Quizvraag

Slide 29 - Video

Hoe beïnvloed warmte de diffusiesnelheid?

Slide 30 - Open vraag

0

Slide 31 - Video

Einde
Heb je alle slides/video's bekeken?
Werk dan rustig verder aan je huiswerk voor basisstof 5 en 6:
-BS 5: 50 t/m 60
-BS 6: 61 t/m 69
Belangrijk: vergeet morgen (5 oktober) je practicumschrift niet

Slide 32 - Tekstslide