11.3 Longen en gaswisseling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 11.3 Longen en gaswisseling

Deze les:

- Inzage/bespreken Repetitie H9

- 

Doel 11.3

Je leert hoe de anatomie van je longen is

Je leert hoe de gaswisseling in de longen werkt en welke factoren daarbij een rol spelen

Je leert de belangrijkste grootheden van de ademhaling

Je leert hoe de lucht in je longen wordt ververst

Bouw longen (BINAS 83A)

Bouw longen

Bouw longblaasjes/ alveoli

BINAS 83A

= oppervlakte van 70 tot 80 m2

biologiepagina.nl

Gaswisseling - diffusie

De gaswisseling vind plaatst door diffusie.

Kost geen energie - door verschil in concentratie.

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

A: diffusie oppervlak (longblaasjes 70-80 m²)

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

D: diffusie coëfficient (afhankelijk van de aard van de stof, de viscositeit van het medium, temperatuur). 

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δc: concentratieverschil (groot door continu verversen van de lucht en het bloed dat voortdurend stroomt).

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

De snelheid van diffusie (n) wordt beïnvloed door:

Δx: diffusieafstand (plm 5 μm).

BINAS 83A

Gaswisseling - Wet van Fick

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

Hoe groter het diffusieoppervlak, de diffusiecoëfficiënt en het concentratieverschil hoe groter de diffusiesnelheid.

Hoe groter de diffusieafstand hoe kleiner de diffusiesnelheid.

                     

BINAS 83A

Daphne rookt en krijgt hierdoor een dun laagje teer in haar longen. Welke factoren uit de wet van Fick veranderen?

1. A, D en Δx
2. A, D en Δc
3. A, Δc en Δx
4. Δc en Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Astma: luchtweg-ontsteking, slijmophoping: minder lucht bij de longblaasjes. Opgewekt door prikkelende stoffen. Niet continu.

COPD: verzamelnaam voor de ziekten longemfyseem en chronische bronchitis. Vaak veroorzaakt door roken.

Longemfyseem: kapotte longblaasjes en dichtgeklapte bronchiolen -> kleiner longoppervlak

                     

Welke factor verandert bij astma?

1. A
2. D
3. Δc
4. Δx

Welke factor verandert wanneer longblaasjes stuk gaan bij longemfyseem?

1. A
2. D
3. Δc
4. Δx

Gaswisseling bij aandoeningen

Wat doen deze aandoeningen met de diffusiesnelheid? 

Wet van Fick: n=D*A*(Δc/Δx)

A:Gezamenlijk oppervlak longblaasjes -> omlaag bij longemfyseem

Δc: bij COPD/chronische bronchitis en astma lager door smallere doorgang bronchieën

                     

Ademvolume

Ademfrequentie: aantal ademhalingen per minuut (in rust: 15x per min).

Ademvolume: de hoeveelheid lucht die bij één ademhaling in- en uitademt (in rust: 500 mL). 

‘Dode ruimte’: deel waar geen diffusie van gassen optreedt, aan- en afvoerwegen (ong. 150 mL)

Effectieve luchtverversing per ademhaling = 350 mL

Ademhaling - frequentie

BINAS 83B

Ademhaling - volume

BINAS 83B

Ademhaling - volume

BINAS 83B

= inademings- reservevolume

Ademhaling - volume

BINAS 83B

Ademhaling - volume

BINAS 83B

= uitademings- reservevolume

Ademhaling - volume

BINAS 83B

Zonder restvolume klappen je longen in!

Ademhaling - volume

BINAS 83B

Ademhaling - volume

BINAS 83B

biologiepagina.nl

Noem de delen van de luchtwegen die samen de 'dode ruimte' vormen

Inademingslucht heeft een p02 van 19,9 kPA en uitademingslucht van 15,4 kPA. Verklaar dat uitgeademde lucht nog zoveel O2 bevat.

Maak opdrachten: 

11.3 opdr. 5, 9 en 10