H2.3 les 9 en 10 Ontledingsreacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Ontledingsreacties

H2.3 Chemische synthese en ontleding

Deze les

• Aantekening H2.3 Ontledings reactie
• LU H2.3 maken
• Maken op NOVA online H2.3 opgave 1 t/m 3 en 6 t/m 12
• miniSO's inzien

Planning: 

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3

leg klaar: schrift + laptop

Deze les

• Uitleg H2.3 Speciale chemische reacties: ontleding en synthese
• DEMO proeven
• miniSO 3 (25 min, mensen met ET mogen 5 min in de pauze doorwerken)

KLAAR? Werk aan het huiswerk voor morgen: 

MAAK op NOVA online H2.3 opgave 1, 2, 3, 8, 9, 10 en 11

Planning: 

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3

leg klaar: laptop

H2.3 Ontledingsreacties

Ontleding is een reactie waarbij uit 1 beginstof 2 of meer reactieproducten ontstaan.

3 soorten ontledingsreacties:

• Thermolyse: een ontledingsreactie door middel van warmte
• Fotolyse: een ontledingsreactie door licht
• Elektrolyse: een ontledingsreactie door elektrische energie.

Noteer en leer

Elektrolyse

Hoe toon je waterstof(g) aan?

steek het waterstof aan, je hoort een 'blafje'

Hoe toon je zuurstof(g) aan?

hou een gloeiende houtspaander in zuurstof, de houtspaander vliegt in brand

Noteer en leer

Deze les

• miniSO 3 (25 min + 5 min voormensen met ET)

KLAAR? 

Maak de LU bij H2.3

Maak op NOVA online H2.3 opgave 1 t/m 3 en 6 t/m 12

Planning: 

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3

Deze les

• Uitleg H2.3 Speciale chemische reacties: ontleding en synthese
• DEMO proeven
• Maken op Nova online H2.3 opgave 1, 2, 3, 8, 9, 10, 11

Planning: 
A.s. ma miniSO3 over H2.1 (leer alle tabellen) + 2.2 

• Leer alle tabellen van H2.1 (atoomnamen, symbolen, molecuulformules)
• Oefen H2.2 opgave 8 + 9 en online Vaardigheidstrainer RV kloppend m.

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3

leg klaar: schrift

boek blz 82

Vragen over miniSO3? 

• reactievergelijking kloppend maken (5x)

ethaan reageert met zuurstof, waarbij koolstofdioxide en water ontstaan

• reactievergelijking opstellen in woorden - formules - kloppend maken (2x)

Leerdoelen

• Weet wat een ontledingsreactie is.
• Weet wat ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen zijn.
• Weet het verschil tussen thermolyse, elektrolyse en fotolyse.

Chemische synthese

Chemische synthese is het maken van nieuwe stoffen door middel van een chemische reactie. Bijvoorbeeld voedingsmiddelen, brandstoffen, medicijnen en metalen.

Synthetische reactie aspirine

VOORBEELD     Voor de werkzame stof in aspirine wordt                                er een synthetische reactie uitgevoerd:

gewenst product

bijproduct

beginstoffen

Fotosynthese

Fotosynthese is een biologische 

synthese reactie.

Ontledingsreacties

Ontleding is een reactie waarbij uit 1 beginstof 2 of meer reactieproducten ontstaan.

3 soorten ontledingsreacties:

• Thermolyse
• Fotolyse
• Electolyse

Elektrolyse

Elektrolyse is een ontledingsreactie door elektrische energie.

noteer en leer

Fotolyse

Fotolyse is een ontledingsreactie door middel van licht.

Lichtgevoelige stoffen moeten daarom in het donker bewaard worden.

noteer en leer

Fotolyse

Thermolyse

Thermolyse is een ontledingsreactie door middel van warmte.

noteer en leer

Thermolyse

1. Beschrijf hoe de beginstof eruit ziet.
2. Beschrijf de stof die overblijft.
3. Is hier sprake van een chemische reactie? Leg uit.
4. Is hier sprake van een ontledingsreactie? Leg uit.

Thermolyse

Geef het reactieschema (in woorden + faseaanduidingen) van de opgetreden reactie.

Elektrolyse

Elektrolyse is een ontledingsreactie door elektrische energie.

Elektrolyse

Hoe toon je waterstof(g) aan?

Hoe toon je zuurstof(g) aan?

Elektrolyse

Hoe toon je waterstof(g) aan?

steek het waterstof aan, je hoort een 'blafje'

Hoe toon je zuurstof(g) aan?

hou een gloeiende houtspaander in zuurstof, de houtspaander vliegt in brand

Noteer en leer

Welk reactieschema hoort bij ontledingsreacties?

1. stof A + stof B --> Stof C
2. stof A + stof B --> stof C + stof D
3. stof A --> stof B
4. stof A --> stof B + stof C

Welke reacties zijn ontledingsreacties?

1. 2NH3 --> 3H2 + 2N2
2. H2O (aq) --> H20 (g)
3. H2 + 2 O2 --> 2 H2O
4. 2 H20 --> H2 + O2

Je hebt 3 typen ontledingsreacties, welke is welke?

Thermolyse

Electrolyse

Fotolyse

Fotosynthese

Glucose

Koolstofdioxide

Zuurstof

Water

Zonlicht

Eigen werk

Maak van H2.3 op NOVA online opgave 1 t/m 3 en 6 t/m 12

Deze les

• DEMO wat gebeurt er met de massa bij een chemische reactie?
• miniSO's inzien
• KEUZE oefenen voor PW: leren tabellen H2.1 /  maak op NOVA online test jezelf H2.1, 2.2 en 2.3 / maak op NOVA online Vaardigheidstrainer reactievergelijkingen kloppend maken

Planning: 

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3

leg klaar: schrift 

Wat gebeurt er met de massa bij een chemische reactie?

Twee oplossingen bij elkaar

massa voor:

massa na: 

Wat gebeurt er met de massa bij een chemische reactie?

Twee oplossingen bij elkaar

massa voor:

massa na: 

Een brandende kaars

massa voor:

massa na: 

Wat gebeurt er met de massa bij een chemische reactie?

Twee oplossingen bij elkaar

massa voor:

massa na: 

Een brandende kaars

massa voor:

massa na: 

Staalwol verbranden

massa voor:

massa na: 

wet van behoud van massa

De massa van de beginstoffen is gelijk aan de massa van de reactieproducten.

Gassen wegen ook mee!

Wet van behoud van massa

Wet van behoud van massa

De massa voor en na een reactie

De wet van behoud van massa houdt in dat de massa van de beginstoffen gelijk is aan de massa van de reactieproducten.

Als 1 v.d. beginstoffen een gas is, moet je deze ook meewegen.

Wat is de juiste betekenis voor de wet van behoud van massa?

1. Alle atomen voor de reactie, zijn ook na de reactie aanwezig
2. Alle moleculen voor de reactie, zijn na de reactie ook aanwezig

Bereken de juiste massa's.
Bekijk de volgende reactievergelijking:
2 Mg (s) + O2 (g) → 2 MgO (s).

Je laat 486 g magnesium reageren met 320 gram zuurstof.
Er ontstaat ----- gram magnesiumoxide.

Je ontleedt water met het toestel van Hoffman.

De reactievergelijking is:
2 H2O (l) → 2 H2 (g) + O2 (g).

Je ontleedt 36 gram water. Er ontstaat 32 gram zuurstof.
Hoeveel gram waterstof is er ontstaan?

Je laat 48,6 gram magnesium reageren met zuurstof.
Er ontstaat 80,6 gram magnesiumoxide.

Hoeveel gram zuurstof heeft gereageerd?

1. 80,6 gram
2. 129,2 gram
3. dat weet je niet, zuurstof is een gas
4. 32 gram

Mini SO's inzien

miniSO 1: 1 fout een punt, gemiddelde cijfer = 8,2

miniSO2: 2 fout een punt, gemiddelde cijfer = 6,8

miniSO3: cijfer = punten/1,6  , gemiddelde cijfer = 6,5

Bedenk een tip voor jezelf of voor anderen: 

waar kan je op letten? hoe kan je jezelf nog verbeteren?

KEUZE

oefenen voor PW: 

• leren tabellen H2.1 
• maak op NOVA online test jezelf H2.1, 2.2 en 2.3 
• maak op NOVA online Vaardigheidstrainer reactievergelijkingen kloppend maken

Planning: 

di 17 -12 PW over H2 t/m 2.3