Vulkanen

• Aardrijkskunde
• Basisschool
• Groep 7

Vulkanen

Wat gaan we deze les leren?

• Wat zijn vulkanen?
• Hoe ziet een vulkaan eruit?
•  Soorten vulkanen 
• Hoe werkt een vulkaan?

Opbouw van de aarde

1. binnenkern (vast)
2. buitenkern (vloeibaar)
3. binnenmantel (steen)
4. aardkorst 

ntr.nl

wat zijn vulkanen?

• Een vulkaan is een berg die in verbinding staat met het binnenste van de aarde. Daarbinnen is het bloedheet, zó heet dat in de mantel steen smelt. Dat vloeibare gesteente heet magma en ligt niet gewoon stil. Het klotst, borrelt en stroomt naar boven. Als de druk te hoog wordt, worden magma, as en stenen naar buiten geperst: een vulkaanuitbarsting!

Hoe ziet een vulkaan eruit?

• flinke bergen 
• op de top een gat 
• niet allemaal een berg (scheur) 

Soorten vulkanen

strato vulkaan

hoge bergtop, explosief

schild vulkaan

heuvel, niet explosief

 calderea (sintelkegel) vulkaan

niet hoog maar groeien, 1x uitbarsten

spleetvulkaan

waar het magma uit een spleet uit de aarde stroomt

Hoe werkt een vulkaan?

 Als een vulkaan uitbarst dringt de magma vanuit de aarde naar boven, dwars door de aardkorst heen. Maar omdat de aardkorst boven de magma ligt worden de krachten onder de grond er groot, op een gegeven moment worden die krachten zo groot dat de aarde het niet meer houd en open barst, dat noem je dan een vulkaan uitbarsting. De lava loopt dan naar beneden en verbrandt alles.

Druk op het oogje om te zien wat er zich in de vulkaan afspeelt  

Aswolk

Een aswolk is een wolk van vulkanische as die zich boven een uitbarstende vulkaan kan vormen

Lavastroom

 De vloeibare lava stroomt over de hellingen van de vulkaan.

Krater

Een krater is de opening van een vulkaan, waar rotsblokken (gestolde lava) uit komt.

Zijspleet

Kraterpijp

Een vulkaan is niet een massieve hoop gesteente, maar bevat een gangenstelsel aan scheuren, die we kraterpijpen noemen.

Magmahaard

Wanneer de aardkorst heel dun is, komt het vloeibare gesteente (magma genoemd) dicht bij het oppervlak. Dat is een magmahaard, een soort grot. 

Magma of lava

De hete vloeistof in een vulkaan wordt magma genoemd. 

Komt diezelfde vloeistof buiten de vulkaan, dan heet het lava. Er kunnen tijdens een uitbarsting zelfs hele rotsblokken uit een vulkaan schieten, zo groot als vrachtwagens! Dat zijn stukken lava die al helemaal afgekoeld zijn.

Slaapkop

Een vulkaan heeft eigenlijk drie ‘standen’: dood, slapend en actief.

•  Een dode vulkaan zal niet meer uitbarsten. 
• Een slapende vulkaan is soms duizenden jaren niet meer uitgebarsten, maar kan altijd weer ‘wakker worden’.
•  Actieve vulkanen barsten om de haverklap uit.

Wat is een vulkaan?

1. Een hoge berg
2. Twee aardplaten die tegen elkaar aan bewegen
3. Een gat in de aardbodem
4. Twee aardplaten die langs elkaar heen bewegen

De meeste vulkanen zijn te vinden rond de stille oceaan, ook wel de ... genoemd

1. Ring of Fire
2. Island of Valcano
3. Ring of Vulcano
4. Island of Vulcano

Een dode vulkaan is een vulkaan dat...

1. in de zee ligt
2. nooit meer gaat uitbarsten
3. op een kerkhof ligt
4. binnenkort weer gaat uitbarsten

Actieve vulkanen zijn vulkanen die ...

1. nooit meer gaan uitbarsten
2. misschien gaan uitbarsten
3. elke 5 jaar uitbarsten
4. regelmatig uitbarsten

Wat is magma?

1. een gesmolten steenmassa
2. gesmolten gesteente dat zich in de aardmassa bevindt
3. het vuur van de vulkaan
4. stenen die langs de vulkaan liggen

Wat is het verschil tussen lava en magma?

1. Magma is harder dan lava.
2. Lava is warmer dan magma.
3. Lava zit alleen in een vulkaan, magma alleen in de mantel.
4. Lava stroomt buiten de aardkorst, magma binnen de aardkorst.

Calderavulkaan

Spleetvulkaan

Schildvulkaan

Stratovulkaan

Vulkanen komen maar op één plek in de wereld voor

Een vulkaan is hetzelfde als een aardbeving

Hoe dieper je de aarde ingaat, hoe warmer de temperatuur wordt van het lava. 

Vulkanen komen ook in Nederland voor

De meeste vulkanen zijn te vinden rond de stille oceaan

De uitbarsting van een stratovulkaan is erg explosief en gevaarlijk

Wat heb je geleerd, wat je nog niet wist?