Herhaling ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Herhaling ecologie

Eten en gegeten worden

Leerdoelen:

Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen, 

en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt.

Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven.

Hoe gaat de kringloop van fotosynthese en verbranding?

• Fotosynthese
  - Koolstofdioxide + Water + Energie -> Glucose + Zuurstof
  
  
• Verbranding
  - Glucose + Zuurstof -> Energie + Koolstofdioxide + Water
  
  
• Wat bij het ene ontstaat wordt gebruikt bij de andere!

Fotosynthese

Verbranding

Voedselrelaties

Voedselketen

Voedselweb = meerdere voedselketens door elkaar

Producenten zijn planten

consumenten 1ste orde= planteneters

 Alleseters  consumenten 1e orde of hoger

Alleseters zijn dieren die planten en dieren eten.

Consumenten 2e orde of hoger = vleeseters

Afvaleters= eten dode resten van planten en dieren

Reducenten

Bacteriën & schimmels

De voedselkringloop

6.2 Piramiden

Leerdoelen

Je kunt omschrijven wat piramiden van aantallen en biomassa weergeven.

Je kunt beschrijven op welke manieren energie uit de voedselketen verdwijnt

Piramide van aantallen

• Een piramide van aantallen geeft aan hoeveel individuen van een soort er in een voedselketen zijn. 

• Een piramide van aantallen heeft
  niet altijd een piramidevorm.

Piramide van biomassa

Energie verdwijnt uit de voedselketen

Koolstof- en stikstofkringloop

Leerdoelen

Je kunt de koolstofkringloop beschrijven.

Je kunt de stikstofkringloop beschrijven.

Kringloop van koolstof

Stikstofkringloop

1. Planten nemen nitraat op uit de bodem --> bouwen stikstof uit het nitraat in eiwitten in. 

2. Mensen en dieren eten planten of dieren en krijgen zo eiwitten binnen. 

3. Produceren van natuurlijk afval, daar zitten ook eiwitten in. 

4. Bacteriën zetten natuurlijk afval met stikstof om in nitraat.

1. glucose

2. plant (plantaardige energiestoffen) 

3. schaap (dierlijke energiestoffen)

4. reducenten (energiestoffen)

5. verbranding plant

6. verbranding schaap

7. verbranding reducenten

8. koolstofdioxide 

9. fotosynthese 

Stikstofkringloop

Biologisch evenwicht

Leerdoelen

Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.

 

Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven. 

Je kunt aangeven hoe de grootte van een populatie wordt

 beïnvloed door biotische en abiotische factoren.

Begrippen:

• individu
• populatie
• levensgemeenschap

Begrippen:

• biologisch evenwicht
  

Voorbeeld van evenwicht

Een toenemend aantal konijnen (biotische factor) dan: 

•  Vossenpopulatie groeit ook
• Vos eet konijn, aantal konijnen neemt af
• Niet genoeg konijnen, vossenpopulatie krimpt weer
• enzovoorts

Aanpassingen bij dieren

Lesdoelen

Je kunt uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan hun leefomgeving.

Een ijsbeer is met zijn dikke witte vacht goed aangepast aan de koude Noordpool. Ook andere dieren hebben aanpassingen zodat ze kunnen overleven in hun ecosysteem. De meeste aanpassingen zijn erfelijk.

Aanpassingen

Alle organismen hebben aanpassingen aan hun leefomgeving en hun leefwijze.

Zoals ademhaling, beweging, voeding, verdediging en voortplanting.

Vissen aangepast voor water (kieuwen)

Vogel voor vliegen (vleugels)

Zoolganger            Teenganger           Topganger

Vogels

De poten en snavels van vogels zijn aangepast aan hun leefwijze en voedsel

Aanpassingen bij planten

Lesdoel

Je kunt uitleggen hoe planten zijn aangepast aan hun leefomgeving.

Huidmondjes zijn belangrijk bij de fotosynthese:

• ze ademen overdag koolstofdioxide in
• ze ademen overdag zuurstof en waterdamp uit

Bij verlies van teveel water, droogt een plant uit!

Huidmondjes

Aanpassing plant bij een droge omgeving

• Diepe wortels/breed wortelstelsel
• Kleine/geen bladeren
• Waslaagje
• Haren of stekels tegen de zon
• Water kunnen opslaan

aanpassingen om beter te overleven

natte omgeving

- huidmondjes  aan oppervlak blad (veel)

- bladeren kaal, groot, dun, bedekt met dunne waslaag

- luchtkanalen in stengels voor vervoer zuurstof

- soms geen huidmondjes

Aanpassingen aan licht

Zonneplanten : Groeien bij veel licht

Schaduwplanten: Groeien het best bij weinig licht

Voorjaarsbloeiers ; schaduwplanten die vroeg bloeien