Thema 6 Ecologie

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Thema 6 Ecologie

Paragraaf 1: Eten en gegeten worden 

-Je kunt beschrijven dat bij fotosynthese energierijke stoffen worden gevormd uit energiearme stoffen en hoe bij verbranding die energie weer vrijkomt

-Je kunt de voedselrelaties tussen organismen beschrijven 

Voedselketen 

-Maakt zichtbaar wie wie eet 

-Let op dat je de pijlen de goede kant op tekent! 

-Een voedselketen begint altijd met een plant of een bacterie met bladgroenkorrels 

Voedselweb 

-In het echte leven zijn er meerdere voedselketens door elkaar

-Deze geef je weer in voedselweb 

-Let op pijlen! 

Wat is fotosynthese?

Stofwisseling

-Fotosynthese en verbranding zijn twee processen die samenwerken

-Bij fotosynthese worden energiearme stoffen omgezet in energierijke stoffen 

-Van glucose en mineralen maken planten koolhydraten, eiwitten en vetten 

-Vetten en koolhydraten kunnen worden verbrand om energie te krijgen

Producenten en consumenten

-Organismen met bladgroenkorrels kunnen energierijke stoffen maken. Je noemt hen producenten. 

-Dieren kunnen niet zelf energierijke stoffen produceren. Zij eten daarom planten of dieren. Dit zijn consumenten. 

Verschillende consumenten

-Planteneters: eten planten (1e orde) 

-Alleseters: eten planten en dieren (1e orde) 

-Vleeseters: eten dieren (2e orde) 

Afvaleters en reducenten 

-Afvaleters zijn kleine beestjes die dood materiaal opeten en daardoor verkleinen

-Reducenten zijn bacteriën en schimmels zetten energierijke stoffen om in energiearme stoffen en geven ze af aan de bodem

Paragraaf 2

-Je kunt omschrijven wat piramiden van aantallen en van biomassa weergeven

-Je kunt beschrijven op welke manieren energie uit de voedselketen verdwijnt 

Piramide van aantallen 

-In een voedselweb of voedselketen is ieder organisme een schakel

-Iedere schakel is een kleinere groep

Piramide van biomassa

-Alle energierijke stoffen van een organisme is biomassa

-Iedere schakel heeft een hoeveelheid biomassa

-De piramide van biomassa is altijd een piramidevorm 

Energie in een voedselketen 

-Producenten maken energierijke stoffen door middel van het proces fotosynthese 

-De planteneters krijgen deze stoffen binnen door producenten te eten 

Energie in voedselketen

-Reducenten gebruiken energie uit gestorven producenten 

Paragraaf 3: Koolstofkringloop en stikstofkringloop 

-Je kunt de koolstofkringloop beschrijven en aflezen 

-Je kunt de stikstofkringloop beschrijven en aflezen 

Koolstofkringloop (C)

-Koolstofdioxide wordt opgenomen in planten

-Planten gebruiken koolstof om glucose te maken 

-Een deel van glucose wordt gebruikt, waarbij koolstofdioxie vrijkomt

-Een deel van glucose wordt gemaakt om koolhydraten, eiwitten en vetten te maken

Stikstofkringloop (N)

-Stikstof zit oa in nitraat (een mineraal) dat opgelost is in water

-Nitraat en glucose wordt samen eiwitten 

Stikstofkringloop (N)

-Eiwitten gaan naar andere organismen doordat het organisme wordt opgegeten of door uitscheiden van poep

-De eiwitten in uitwerpselen en dode planten en dieren wordt gebruikt als brandstof door reducent

-Hierbij ontstaat ammoniak dat als gas de lucht in gaat of oplost in water

-Opgeloste ammoniak kan weer worden omgezet in nitraat die wordt opgenomen door planten

Stikstofkringloop (N)

-Stikstof in de lucht kunnen dieren en planten niet opnemen

-Bacteriën kunnen stikstof binden en er oa nitraat van maken

-Bacteriën kunnen een samenwerking aangaan met bv klaver 

Huiswerk 

Paragraaf 1, 2 en 3 

Paragraaf 4 

- Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren

-Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven

-Je kunt aangeven hoe de grootte van een populatie wordt beïnvloed door biotische en abiotische factoren 

Invloeden uit de leefomgeving

-Biotische factoren

-A-biotische factoren 

Niveaus 

-Individu: 1 organisme

-Populatie: meerdere organismen van dezelfde soort 

-Levensgemeenschap: meerdere populatie samen

-Ecosysteem: alle biotische en a-biotische factoren 

Populatiegrootte

-Populaties verschillen van grootte gedurende de tijd 

-Voedseldieren en roofdieren zijn wel of niet in evenwicht

-Meestal schommelen aantallen rond een evenwicht

Optimumkromme

-Milieu kan veranderen, bv temperatuur

-In een optimumkromme staat de temperatuur en kans op overleven weergegeven

-Tolerantiegebied is de temperatuur waarin organismen kunnen leven 

Huiswerk volgende week donderdag 

Paragraaf 4 en 5

Paragraaf 5: Aanpassingen bij dieren

-Je kunt uitleggen hoe dieren zijn aangepast aan hun leefomgeving 

Waterdieren 

-Schutkleuren 

Landzoogdieren

-Zoolgangers

-Teengangers

-Hoefgangers

Vogels

-Snaveltypen

      -Zeefsnavel

      -Priemsnavel

      -Haaksnavel

      -Kegelsnavel

      -Pincetsnavel

-Poten van vogels 

Huiswerk

Paragraaf 4 en 5 

Paragraaf 6: Aanpassingen bij planten 

- Je kunt uitleggen hoe planten zijn aangepast aan hun leefomgeving 

Aanpassingen aan droge omgeving

-Weinig huidmondjes

-Dikke waslaag over het blad

-Bladeren met een klein oppervlak 

-Behaarde stengels en bladeren of stekels  

-Opslaan van water 

Aanpassingen aan een vochtige omgeving

- Waterplanten hebben luchtkanalen 

-Onderwaterplanten hebben geen huidmondjes. Ze nemen stoffen op via de bladeren

Aanpassingen aan het licht 

-Zonplanten leven in volle zon

-Schaduwplanten leven in de schaduw, bloei in het voorjaar als er nog licht is 

-Hoeveelheid bladgroenkorrels in het blad 

-Klimplanten groeien naar het licht 

Huiswerk 

Paragraaf 6 aanpassingen van planten

1e opdracht duurzaamheid (paragraaf hoef je niet te maken)

Huiswerk

-Thema 6: paragraaf 1 en 2af