Coniunctivus Latijn totaal

• Latijn
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Coniunctivus Latijn totaal

overzicht 

herhaling

Doelen: 

De coniunctivus herkennen

De coniunctivus vertalen

dus:

vormen

&

functie

Hoeveel vertrouwen heb je in het herkennen en vertalen van de coniunctivus?

0100

Vorming!

Andere vormen dan de indicativus

Ken je de rijtjes van de indicativus goed?

Coniunctivus praesens

                                                                  actief:                    passief: 

a-stam   -->  A wordt E                             vocat >   vocet        vocetur

e/i/mk-stam  --> er komt een A bij     terret > terreat      terreatur

                                                                             audit > audiat         audiatur

                                                                             mittit > mittat         mittatur

onregelmatige werkwoorden                (pos)sum > (pos)sim 

Coniunctivus praesens

uitgangen: m, s, t, mus, tis, nt

vocem

voces

vocet

vocemus

vocetis

vocent

Coniunctivus imperfectum

actief: infinitivus praesens act. + m, s, t, mus, tis, nt

passief: infinitivus praesens act. + r, ris, tur, mur, mini, ntur

actief:

vocarem - vocares - vocaret - etc

passief:

vocarer - vocareris - vocaretur - etc 

Coniunctivus perfectum

 

bij actief: perfectumstam + eri + uitgang (m/s/t/mus/tis/nt)

voorbeeld: vocav-eri-m

bij passief: PPP + coni. praesens van esse

voorbeeld: vocatus sim

Coniunctivus plusquamperfectum

bij actief: infintivus perfectum + uitgang (m/s/t/mus/tis/nt)

voorbeeld: vocavisse-m

bij passief: PPP + coni. imperfectum van esse

voorbeeld: vocatus essem

Hoe herken je de con. praesens in de e, mk en i-stam?

1. aan de -a
2. aan de -e
3. aan de -i
4. aan de -u

Welke vorm is
vocatus sit

1. pr passief
2. ipf passief
3. pf passief
4. plqpf passief

Hoe herken je de con. praesens van de a-stam?

1. aan de -a
2. aan de -i
3. aan de -e
4. aan de o

Welke vorm is
terrerent

1. pr actief
2. pr passief
3. ipf actief
4. ipf passief

Hoe herken je de con. imperfectum?

1. infinitivus praesens + o,s,t,mus,tis,nt
2. infinitivus praesens+ m,s,t,mus,tis,nt
3. infinitivus perfectum+ o,s,t,mus,tis,nt
4. infinitivus perfectum + m,s,t,mus,tis,nt

Welke vorm is
terreamur

1. praesens actief
2. praesens passief
3. imperfectum actief
4. imperfectum passief

Hoe herken je de coni. perfectum?

1. aan de praesensstam + m,s,t,mus,tis,nt
2. aan de perfectumstam + m,s,t,mus,tis,nt
3. aan de praesensstam + eri +m,s,t,mus,tis,nt
4. aan de perfectumstam +eri+m,s,t,mus,tis,nt

Sleep de coniunctivus naar de juiste tijd 

plusq. perf.

perfectum

imperfectum

praesens

venirent

venissent

venerint

veniant

Functie!

Belangrijke vraag: 

staat de coniunctivus in de hoofdzin of in de bijzin?

Coniunctivus in hoofdzinnen

W

A

T

M/V/O

Coniunctivus wens 

(optativus) (W)

(Utinam) mox veniat.    (praes)                               vervulbare wens

Moge hij spoedig komen.

Ik hoop dat hij spoedig komt.

Coniunctivus aansporing (adhortativus) (A)

Eamus. (praes)

Laten we gaan.

Gaudeamus igitur. (praes)

Laten wij ons daarom verheugen.

Coniunctivus twijfel (dubitativus) (T)

Quid agam, iudices?          (praes)                                  heden 

Wat moet ik doen, rechters?

Quid facerem?                     (impf)                                     verleden

Wat had ik moeten doen?

Coniunctivus mogelijkheid (potentialis) (M)

Aliquis dicat.              (praes)                                         heden  

Iemand zou dat kunnen zeggen

Haud facile discerneres.      (impf)                          verleden

Je had dit niet gemakkelijk

kunnen onderscheiden.

Coniunctivus verbod (prohibitivus) (V)

Ne hoc faciatis.   (praes)

Doe dit niet/jullie moeten dit niet doen

ne fugeris.    (perf)

Vlucht niet/je moet niet vluchten

Coniunctivus onvervulbare wens: irrealis (o)

Utinam ipse adesset.                              (impf) onvervulbare wens/

Was hijzelf maar aanwezig.                                                irrealis heden 

Utinam ipse adfuisset.                             (plpf) onvervulbare wens/

Was hijzelf maar aanwezig geweest                       irrealis verleden

Als ik vandaag geen school zou hebben, dan zou ik de hele dag met vrienden hangen.

1. indicativus
2. coniunctivus

Sleep de zin naar de juiste functie. 

1 zin per functie!

mogelijkheid/ potentialis

twijfel/ dubitativus

aansporing/ adhortativus

Had hij maar geslapen!

Ik zou slapen(, als ...)

Ik zou kunnen slapen(, als …)

Jij moet/mag niet slapen!

 Laten we slapen!

Moet ik slapen? 

 Moge hij slapen

Sliep hij maar!

 ik zou hebben geslapen (als)

 

Coni. praesens in de hoofdzin kan zijn:

1. vervulbare wens
2. mogelijkheid/ waarschijnlijkheid
3. irrealis van het verleden
4. doel

Coni. imperfectum/plusq.pf in de hoofdzin kan als functie hebben:

1. verbod
2. mogelijkheid, waarschijnlijkheid
3. irrealis van het heden/verleden
4. vervulbare wens

Coniunctivus in bijzinnen

Bijzinnen worden ingeleid door:
1  voegwoord (+ coni)
2 betrekkelijk voornaamwoord
3 vraagwoord

Meestal geen bijzondere vertaling!

Coniunctivus in bijzinnen: cum

Venio, cum me vocas.                                  (wanneer) (+ ind!)

-Cum fatigatus essem, tamen veni.      (hoewel)

Hoewel ik moe was, kwam ik toch

-Non veni, cum fatigatus essem.            (omdat)           HOT

Ik kwam niet omdat ik moe was

-Veni, cum me vocares.                               (toen)
Ik kwam toen je me riep

Coniunctivus in bijzinnen: ut

Veni, ut me vocavisti.             (zodra) (+ ind!)
Veni, ut dixeram.                      (zoals) (+ ind!)

-Edimus, ut vivamus.                                                  (opdat / om te)

 Wij eten om te leven
-Ita fatigatus eram, ut non venirem.                    (dat) / (zodat)

 Ik was zo moe dat ik niet kwam

Coniunctivus in bijzinnen: ne

-Cucurrit, ne sero veniret.        (opdat niet)

Hij rende, opdat hij niet te laat kwam/om niet te laat te komen

-Timeo, ne veniat.                         (dat)

Ik ben bang dat hij komt.

                           Na ww van vrezen vertaal je 'ne' met 'dat'!

Coniunctivus in bijzinnen 

-Milites vidi, qui domum custodiebant. indicativus

Ik zag de soldaten die het huis bewaakten.
-Milites vidi, qui domum custodirent.       (moesten / om te)

Ik zag de soldaten die het huis moesten bewaken.

                       coniunctivus van doel/finalis 

                   in betrekkelijke bijzin

Coniunctivus in bijzinnen:

-Servum punivi, quod pecavit.

-Servum punivi, quod peccavisset. 

Ik strafte de slaaf omdat hij volgens mij een fout had gemaakt

                       subjectieve reden na quod/quoniam/quia:                 

                       vertalen met 'volgens mij/hem etc'

Coniunctivus in bijzinnen

-Rogo te, quis sis.
-Rogo te, cur dormires.
-Rogavi eos num Romani essent.
-Rogavi eos utrum Romani essent, an Galli.

                       coniunctivus in afhankelijke vraagzinnen/               

                       indirecte rede: vertalen als indicativus

Coniunctivus in bijzinnen

Vertaaltips:

-Een coniunctivus in de bijzin vertaal je vrijwel altijd als een indicativus.
-Let op de vertaling van cum, ut en ne.
-Coniunctivus in betrekkelijke bijzinnen: soms: moe(s)ten / om te

Cum+con. mag je niet vertalen als

1. toen
2. nadat
3. omdat
4. wanneer

Ut + coni. vertaal je als

1. opdat/om te
2. zoals
3. zodra
4. dat, zodat

Na ww van vrezen betekent ne

1. dat niet
2. dat
3. om niet te
4. zodat niet

Hoeveel vertrouwen heb je nu in het herkennen en vertalen van de coniunctivus?

0100