4.2 Kookpunt en smeltpunt

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

4.2 Kookpunt en smeltpunt

Lesdoelen:

Uitlegggen wanneer een vloeistof kookt.

De overeenkomsten en verschillen tussen verdampen en koken benoemen.

Aan de hand van de temperatuur de fase bepalen.

Een smelt en stoldiagram kunnen tekenen.

Voorkennis

Als je alcohol op een watje doet, ruik je meteen een alcohollucht. De alcohol verdampt snel en komt met de lucht in je neusgaten terecht. Waaraan kun je nog meer merken dat alcohol snel verdampt?

Het kookpunt

Tijdens het koken van water is de temperatuur 100 °C. De waterdampbellen ontstaan door de hele vloeistof. Tijdens het koken blijft de temperatuur constant. Het kookpunt is een stofeigenschap.

De overeenkomst tussen verdampen en koken.

Bij allebei is er de

fase-overgang

van vloeibaar

naar gasvormig.

Verschillen

Verdampen gebeurt alleen aan het oppervlak en kan tussen het smelt-en kookpunt  plaasvinden. Water kan dus verdampen tussen 0 en 100 °C

Koken kan alleen bij het kookpunt. (tenzij de druk verandert of een stof wordt toegevoegd)

Onder het smeltpunt is de fase vast.

Tussen het smelt-en kookpunt vloeibaar.

Boven het kookpunt gasvormig.

Smeltpunt en vriespunt

Het smeltpunt van ijs

 (of het vriespunt van water)

bedraagt 0 °C. Tijdens het

smelten blijft de 

temperatuur constant.

Het vries-of smeltpunt verlagen

Met zout of antivries kun je het vriespunt van 

water verlagen.

Smelt-en stoldiagram

Bij een smeltdiagram  zie je 

verschillende fasen-en overgangen

 als je warmte toevoegt.

Het smeltdiagram van stearinezuur.

Belang lesdoel

Fase overgangen komen veel voor om je heen; bij het weer, solderen, kaarsvet.

Bij de toets kunnen er veel vragen over gesteld worden.

Controlevragen

1a Wat is de temperatuur van smeltend ijs ?

b En wat van kokend water ?

c Wat gebeurt er met het vriespunt van water als je zout toevoegt ?

controlevragen

We vergelijken een plas water op straat met kokend water in een waterkoker.

Waar vindt de fase-overgang plaats in beide situaties ?

Teken het smeltdiagram

a) Hoe heet deze grafiek ?

b) Welke fase is er bij A en welke bij C ?

c) Gedurende welk deel is er de vloeibare en vaste fase ?

Wat is de fase van ?

1)alcohol van -115°C

2)butaan van 0°C

3)goud van 3000°C

4)kwik -39°C

5)propaan van -100°C

6)stikstof -150°C

7)water van 5°C

Tussen welke 

temperaturen is

alcohol een gas en 

water vloeibaar ?

Een lastige.....

Tussen welke temperaturen is 

stikstof gas en zuurstof vloeibaar  ?