AFP 2.3.11

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Anatomie, Fysiologie en Pathologie

Les 11

Periode 3

Leerjaar 2

Vorige les

Op welke manier wordt de maag aangezet tot het maken van maagsap?

Waaruit bestaat maagsap?

Wat zijn de symptomen bij een gastro-enteritis?

Wat is het grootste risico bij een gastro-enteritis?

Wat bedoelen we met dyspepsie?

Lesindeling 

1. Welkom + Rapid (5 min.)
2. Vorige les (10 min.)
3. Lesindeling en Lesdoelen (5 min.)
4. Theorie medicijnen maag (45 min.)
   
5. Zelf aan de slag (30 min.)
6. Anatomie/Pathologie dunne darm (30 min.)
7. Afsluiting en huiswerk (10 min.)
   

Lesdoelen

Aan het eind van de les kunnen jullie:

• Vertellen welke aandoeningen de maag kent, welke symptomen hierbij horen en op welke manier deze aandoeningen behandeld kunnen worden.
  
• Uitleggen welke categorieën geneesmiddelen er zijn voor maagaandoeningen, hoe deze werken en welke bijwerkingen deze op kunnen leveren.

Oorzaken Maagpathologie 

Aandoeningen aan de maag kunnen veroorzaakt worden door:

• Maagzuur
• Virussen: Buikgriep
• Bacteriën: Helicobacter Pylori
• Verstoorde werking van de maag

 

Medicatie bij maagpathologie

Bij de maag kennen we de volgende medicijnen:

1. Antacida
2. Secretieremmers
3. Mucosaprotectiva
4. Combinatiekuur
5. Anti-emetica

Maagzuur: Antacida

Antacida: Verminderen hoeveelheid maagzuur door hiermee te binden

• Moet snel werken: Kauwtablet of suspensie
• 4-6 keer per dag (een uur na de maaltijd, voor het slapen)
• Kunnen zich binden aan andere medicijnen
  
• Vaak combinatiepreparaat (zouten + algeldraat)
• Vb. Rennie, Gaviscon, Maalox

Gebruiken op het moment dat het meeste maagzuur aanwezig is. 

Er moet een uur tussen het innemen van antacida en andere medicijnen zitten, omdat deze aan elkaar kunnen binden en daardoor niet meer werkzaam zijn.

Antacida kunnen leiden tot diarree

Algeldraten zorgen voor verstopping

Secretieremmers

Secretieremmers: Remmen de productie van maagzuur

• Werken via de bloedbaan (meer bijwerkingen)
• Vooral bij patiënten die chronisch NSAIDs gebruiken

1. Protonpompremmers: Omeprazol, Esomeprazol, Pantoprazol etc.

• Bijwerkingen: Hoofdpijn, duizeligheid, buikpijn en misselijkheid

2. H2-receptorantagonisten: Ranitidine, Cimetidine

• Bijwerkingen: Hoofdpijn, moeheid, duizeligheid en spierpijn

Door minder maagzuur ben je ook meer vatbaar voor schadelijke micro-organismen!

Eerste keus is protonpompremmers, de H2-receptorantagonisten geven snel interacties met andere medicijnen.

Mucosaprotectiva

Mucosaprotectiva: Maagbeschermer

• Hecht zich aan slijmvlies en legt een beschermend laagje over het slijmvlies van maag, oesophagus en eerste deel van dunne darm
• Vooral bij maagzweren en reflux-oesofagitis
• Naam: sucralfaat

Bijwerkingen: Obstipatie, misselijkheid en droge mond

Combinatiekuur

Combinatiekuur: Speciaal bij infectie met Helicobacter Pylori

• Één secretieremmer (protonpompremmer)
• Twee antibiotica 
• Kuur van 7 dagen
• Véél bijwerkingen...

Enkele bijwerkingen: Smaakstoornis, buikpijn, dyspepsie, misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, winderigheid etc.

Anti-emetica

Anti-emetica: Onderdrukken de neiging tot overgeven

• Door vertraagde maaglediging: Domperidon en Metoclopramide
• Door prikkeling braakcentrum: Cinnarizine (reisziekte/migraine)
• Cinnarizine is zonder recept verkrijgbaar (de rest...)

Bij chemotherapie/bestraling: Granisetron en Ondansetron

• Veel krachtiger, alleen op recept

Je kunt door verschillende oorzaken misselijk worden en braken. Bijvoorbeeld doordat je maag niet snel genoeg geleegd wordt, of doordat het braakcentrum in de hersenen geprikkeld wordt.

Bijwerking domperidon: droge mond

Bijwerking cinnarizine: sufheid, vermoeidheid

Zelf aan de slag

Maak opdracht 'ziekten dunne darm'

* We bespreken de informatie niet na, maar

   de vragen kunnen wel op de toets

   terugkomen!

Dunne darm

Dunne darm: Ontvangt voedsel vanuit de maag

• Lange buis van ongeveer 6 meter lang
• Opname van voedingsstoffen
  
  

1. Duodenum: Twaalfvingerige darm (25 cm)

2. Jejunum: Nuchtere darm (2.5 meter)

• Opname van voedingsstoffen

3. Ileum: Kronkeldarm (3 meter)

• Opname van vit. B12 en galzuren

Vertering dunne darm

Vertering in de dunne darm: 

• Vindt vooral plaats in het eerste deel (duodenum)

Chemische vertering met verteringssappen:

• Vanuit alvleesklier
• Vanuit lever/galblaas
• Via Papil van Vater

Mechanische vertering: Peristaltiek

Pathologie van de darm

Lastig onderscheid in ziektes van dikke darm en van dunne darm...

Voor de dunne darm behandelen we nu:

• Coeliakie
• Ziekte van Crohn

Maar onthoudt dat er een overlap in deze aandoeningen zit.

Coeliakie

Coeliakie: Glutenallergie

• Gluten: Eiwit in granen (tarwe, rogge, haver etc.)
• Gluten beschadigen slijmvlies van dunne darm
• Begint al op zéér jonge leeftijd (ong. 9 maanden)
    * Het kind groeit niet goed en heeft veel diarree

De symptomen kunnen bij kinderen vaag zijn en zelfs ook een poos verminderen en helemaal verdwijnen...

Als kinderen voor het eerst brood/koekjes krijgen, kunnen klachten optreden. Vaak is dit rond de 9 maanden. 

De reden voor deze vage ontwikkeling in klachten is niet duidelijk...

Symptomen...

Normale darmen (links) versus darmen met coeliakie (rechts)

Symptomen Coeliakie

Gluten beschadigen het slijmvlies van de dunne darm. Het slijmvlies neemt normaal gesproken voedingsstoffen op... 

• Malabsorptie (tekort aan voedingsstoffen)
• Diarree/verstopping
• Weinig eetlust/energie
• Buikpijn
• Stinkende ontlasting
• Gewichtsverlies

Diagnostiek

• Bloedonderzoek: antistoffen tegen gluten
• Biopt van de dunne darm
• Glutenvrije (proef)dieet

Het kost een door Coeliakie aangetaste darm 6 maanden tot één jaar om weer te herstellen!

Huiswerk

• Verder gaan met een samenvatting/lijst met moeilijke woorden bij het spijsverteringsstelsel
  
• Maken Expert College: Maagzweer
• Maken Expert College: Ziekte van Crohn