4.6 hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

4.6 Reageren met hormonen

Wat zijn impulsen?

1. Het gebruiken maken van je spieren om te bewegen.
2. Een invloed vanuit het milieu op een organisme.
3. Elektrische signalen die door zenuwen worden voortgeleid.
4. Een kronkelende beweging in het lichaam.

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?

1. een verandering in je omgeving waarop je kunt reageren
2. iets wat een mens of dier doet
3. een handeling
4. een verandering van gedrag

Bewegingszenuwcellen geleiden impulsen.....

1. van zintuigen naar het centrale zenuwstelsel
2. van het centrale zenuwstelsel naar spieren of klieren
3. binnen het centrale zenuwstelsel

Bewegingszenuwcel

Schakelcellen 

Gevoelszenuwcellen

Bewuste bewegingen

Coördinatie bewegingen

Onbewuste bewegingen

Wat is de weg van impulsen bij een bewuste beweging? Zet het in de juiste volgorde. 

1

2

3

4

5

6

7

zintuig

gevoelszenuwcel

schakelzenuwcel

hersenen

schakelzenuwcel

bewegingszenuwcel

spier trekt samen: beweging

Je trapt op een punaise. Tijdens de reflex die daarop volgt, wordt het been omhooggetrokken.

Beschrijf de reflexboog waarlangs de impulsen worden geleid bij deze reflex. 

Beenspieren

Gevoelszenuwcellen

Bewegingszenuwcellen

Zintuigen in de voet

Schakelcellen in het ruggenmerg

geleiden de impulsen vanaf een zintuig naar je hersenen

geleiden impulsen vanaf de hersenen naar een spier of klier

geleiden de impulsen in de hersenen en het ruggenmerg. Deze zijn korter

Gevoels

zenuwcellen

bewegingszenuwcellen

schakelcellen

Schakelcellen bevinden zich

1. in het hele lichaam
2. binnen het CZS
3. in de grote hersenen
4. in de kleine hersenen

-Wat is een andere benaming voor gevoelszenuwcellen en
-In welke richting geleiden gevoelszenuwcellen impulsen?

1. - motorische neuronen - naar het centrale zenuwstelsel toe
2. - motorische neuronen - van het centrale zenuwstelsel af
3. - sensorische neuronen - naar het centrale zenuwstelsel toe
4. - sensorische neuronen - van het centrale zenuwstelsel af

Wat hoort bij wat?

een belangrijke hormoonklier

een ander woord voor hormonen

stoffen die berichten doorgeven aan organen

vervoert hormonen

Organen die hormonen maken

hormonen

hormoonklieren

bloed

regelstoffen

hypofyse

Gevoelszenuw

Bewegingszenuw

Tekst

Tekst

Verbonden met zintuig

Impulsen naar CZS

Verbonden met spier

Verbonden aan klier

Impulsen van CZS af

Bevat uitlopers van gevoelszenuwcellen

Bevat uitlopers van bewegingszenuwcellen

Lesprogramma

• Herhalen reflexen
• Lesdoelen
• Film + kijkvragen
• Uitleg + Zelf aan de slag

Lesdoelen

1. Na vandaag kan je uitleggen hoe hormonen werken.

2. Na vandaag kan je de verschillende hormoonklieren herkennen en benoemen. 

3. Na vandaag kan je de functies van de verschillende hormonen benoemen.

Wat zijn hormonen?

• Hormonen zijn regelstoffen

• Hormoonklieren maken deze stoffen
• Bij signaal (van zenuwcel of ander hormoon) 
  geven de cellen stoffen af aan het bloed

Hoe werken hormonen?

Je hersenen regelen alle werkingen van je organen op 2 manieren:

1. met het zenuwstelsel (zintuigen-->impulsen)
2. met hormonen

Hormoonklier

Maakt hormonen en geeft deze af aan het bloed.

Andere klieren geven hun product af via een afvoerbuis. Bij een hormoonklier is dat dus anders!

Hormoonklieren

• Kunnen aan en uit worden gezet door een impuls via een bewegingszenuwcel of door een ander hormoon. 

Zenuwstelsel - Hormoonstelsel

Het hormoonstelsel bestaat uit een aantal hormoonklieren die hormonen maken. Het hormoonstelsel werkt vaak samen met het zenuwstelsel. 

Hiernaast zie je een aantal hormoonklieren.

Hypofyse

1

Schildklier

2

Bijnieren

3

Alvleesklier

4

Vrouw: Eierstokken

5

Man: teelballen

6

Leer de hormoonklieren

Functie hormoonstelsel

Het hormoonstelsel regelt vooral langzame, langdurige processen.

(Info: Adrenaline is een hormoon dat voor snelle processen zorgt)

Welke functie hebben hormonen?

1. Hypofyse: groeihormonen (groeien)
2. Schildklier: schildklierhormoon (verbranding)
3. Eilandjes van Langerhans: insuline en glucagon (suiker)
4. Bijnier: adrenaline (stress)
5. Eierstokken: oestrogeen (vrouwelijke kenmerken)
6. Zaadballen: testosteron (manlijke kenmerken)

Hormonen zijn:

1. Regelstoffen
2. Voedingsbestanddelen
3. Geslachtskenmerken
4. hormoonklieren

Wat is de functie van hormonen?

1. hormonen regelen de werking van organen die er gevoelig voor zijn
2. hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren
3. hormonen zorgen voor snelle reacties op bepaalde prikkels

sleep de hormoonklieren naar de juiste plek

testikels

hypofyse

schildklier

alvleesklier

bijnieren

Welke andere hormonen beïnvloeden vooral de werking van de eierstokken

1. Hormonen uit de alvleesklier
2. Hormonen uit de hypofyse
3. Hormonen uit de schildklier
4. Hormonen uit een bijnier

Hormonen werken sneller dan impulsen

1. Juist
2. Onjuist

Welk hormoon speelt een rol bij de verbranding?