3A 5.4 Transcriptie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Startopdracht

Zelfstandig stil 

Pak je boek en lees 5.4 Transcriptie

Klaar? 

Lees het nogmaals en probeer de leerstof te onthouden.

 

 

Welkom

1. Loop rustig het lokaal binnen en praat zachtjes
2. Ga zitten op je stoel
3. Je jas doe je uit
4. Pak je boek, schrift + pen 

Programma

• Leerdoelen
• Uitleg basisstof 4 --> Transcriptie
• Video transcriptie / translatie --> 2.5 min.
• Video kanker --> 3.5 min. 
• Opdrachten maken
• Afsluiting --> leerdoelen checken
  

Thema 3 Erfelijkheid en evolutie

5.1 Genotype en fenotype 

5.2 Chromosomen

5.3 Genen en allelen 

5.4 Transcriptie

5.5 De evolutietheorie

5.6 Geschiedenis, leven op aarde

5.7 DNA-technieken

5.8 Dominant of recessief

5.9 Kruisingen

Leerdoelen 

• Je kunt benoemen hoe transcriptie en eiwitsynthese plaatsvinden in de cel.
  
• Je kunt benoemen dat de genetische variatie toeneemt door spontane mutaties.
  
• Je kunt omschrijven wat kanker is.

Weet je nog?

• DNA bestaat uit basen
• Hier zit een volgorde in = de DNA-sequentie

De genen in een cel kunnen worden aangezet of uitgezet -> genexpressie. Afhankelijk van de functie van de cel.

Actief gen

Als een gen actief is (aan staan...tot uiting komt) --> DNA wordt afgelezen en verwerkt. 

De DNA-sequentie van een gen bevat informatie voor het maken van een specifiek eiwit. 

(DNA-sequentie is een 'recept' voor een eiwit.)

Eiwitsynthese 

1. Staat de gen 'aan'?  Dan wordt de DNA-sequentie afgelezen.

2.  De DNA-sequentie wordt gekopieerd.

Het kopietje heet RNA

3. De code van RNA wordt door de ribosomen vertaald een specifiek eiwit.

Eiwitsynthese 

Transcriptie = de vorming van RNA (kopiëren van DNA--> RNA) 

De cel maakt eiwitten wanneer ze nodig zijn. 

Eiwitten --> bouwstoffen zoals hormonen, enzymen, antistoffen.

Transcriptie

Mutatie

Een mutatie kan ontstaan door

factoren van buitenaf = 

mutagene invloeden

Maar mutatie kunnen ook ontstaan door 

een fout tijdens de celdeling =

spontane mutatie

Mutatie in lichaamscel

Mutatie in geslachtscel

Meer genetische variatie door mutaties

Genetische Variatie

Overleg in met degene naast je:

Waarom is genetische variatie belangrijk voor soorten? 

Hoe kan genetische variatie helpen bij overleving?

Leid een discussie over waarom genetische variatie belangrijk is voor soorten. Laat studenten nadenken over hoe genetische variatie kan helpen bij het overleven in verschillende omgevingen.

Kanker

Wat heeft kanker met celdeling te maken?

Foutje celdeling > blijven delen

bij kopieëren > foutje DNA

duwen gezonde cellen opzij / er door heen

Kanker

• Kanker ontstaat door een mutatie aan een lichaamscel.
• Deze cel deelt zich ongeremd, waardoor er een tumor ontstaat.
• Een kwaadaardige tumor kan de weefsels aantasten en uitzaaien via het bloed naar andere delen van het lichaam.

Cel en DN

Wat is kanker eigenlijk?

Kankercel = Als een cel niet stopt met delen

1 cel worden er 2, 2 cellen worden er 4 …, de kankercellen hopen zich snel op. 

Tumor = een kluitje of klompje cellen

Kwaadaardige tumor =  tumor maakt omgeving 

kapot en je wordt er ziek van. 

Huiswerk

Lezen 5.4

Maken opdracht 1 t/m 4 

en 6 t/m 11

Herhalen en/of extra oefenen

Oefeningen erfelijkheid

Playlist uitlegvideo's (havo)

Effectief leren video's