T1B2 hormonale regulatie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

1.2 Hormonale regulatie

Herhalen

• homeostase
• regelkring
• negatieve terugkoppeling 

Wat is homeostase?

Geef aan: positieve of negatieve terugkoppeling.

De bloedsuikerspiegel wordt constant gehouden.

1. positieve terugkoppeling
2. negatieve terugkoppeling

negatieve feedback

positieve feedback

Positieve of negatieve terugkoppeling?

1. positief
2. negatief

Thema 1

1.1 Regeling en homeostase

1.2 Hormonale regulatie

 

Leerdoelen:

• Je kunt beschrijven op welke manieren hormonen de cellen en weefsels van organismen kunnen beinvloeden.
• Je kunt de werking van hormoonklieren en hun hormonen beschrijven. 
• Je kunt beredeneren hoe organen reageren op hormonen.

Hormonale regulatie

Langzaam

Moleculen via bloedvaten

Ongericht

Zenuwstelsel

Snel

Impulsen via zenuwen

Zeer gericht

Communicatie tussen organen

Hormonen

Hormoonklier: endocriene klieren die hormonen produceren

Hormoon: signaalstof

Doelwitorganen hebben receptoren voor dat hormoon.

Klieren

• Exocriene klier: product wordt afgegeven door een afvoerbuis
• Endocriene klier: product wordt afgegeven aan het bloed

Hormoonstelsel = endocrien

Typen hormonen

Peptidehormonen

• Eiwit
• Receptoreiwit op celmembraan nodig
• Second messenger
• Beïnvloedt genexpressie

Steroïdenhormonen

• Vet (lipide)
• Kan direct door celmembraan
• Receptoreiwit op kernmembraan
• Beïnvloedt genexpressie

Werking van hormonen

Zet de hormoonklieren op de juiste plek

Eierstokken

Bijnieren

Eilandjes van Langerhans

Teelballen

Hypofyse

Schildklier

BINAS 89A

biologiepagina.nl

Hypofyse

• De hypothalamus is een onderdeel van de hersenen.
• Beinvloedt de hypofyse

• De hypofyse is de hormoonklier
• Er is een hypofyse voorkwab en een achterkwab

hypothalamus en hypofyse achterkwab

neurohypofyse

= hypofyse achterkwab

De hypothalamus maakt de neurohormonen oxytocine en ADH

via uitlopers van zenuwcellen komen de neurohormonen inde hypofyse 

Hypofyse voorkwab = adenohypofyse

maakt hormonen aan onder invloed van de hypothalamus

Hypothalamus maakt releasing of inhibiting hormonen aan

via het bloed naar de hypothalamus

BINAS 89A

schildklier 

* produceert thyroxine

TSH           schildklier

thyroxine           TSH
+ thyroxine           + stofwisseling 
- thyroxine            - stofwisseling 

Genoeg gepraat voor vandaag

Ga aan de slag met de opgaven van basisstof 2 t/m opgave 12

eilandjes van Langerhans

alfa-cellen produceren glucagon en beta-cellen produceren insuline

* door insuline meer glucosetransporteiwitten in celmembraan

* insuline stimuleert omzetting glucose naar  glycogeen, vetten en eiwitten

* glucagon stimuleert afbraak glycogeen naar glucose

nieren

    onvoldoende zuurstof 

          productie epo

rode beenmerg: productie rode bloedcellen 

bijnieren

bij stress productie adrenaline door merg 

* effect op cellen van meerdere organen: 

 - bevordert dissimilatie

 - bevordert omzetting glycogeen in glucose

 - snellere hartslag en ademhaling

 - bloedvaten verwijden

productie cortisol door schors 

* verantwoordelijk voor chronische stress 

- onderdrukt afweer

- verhoogt glucose in bloed