V5 T5 B1: Bouw, groei en ontwikkeling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Thema 5: Planten 

B1: Bouw en groei planten

B1: Bouw, groei en ontwikkeling

Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn

Bouw

• Dekweefsel: beschermt tegen waterverlies en infecties
• Vaatweefsel: bestaat uit hout- en bastvaten. Houtvaten in jaarringen houtachtige planten. Transportvaten in vaatbundels kruidachtige planten.
• Vulweefsel: fotosynthese, opslag en stevigheid

Meristeem

Deelweefsel

Primaire groei (lengte)

• top stengel/wortel
• okselknop

Secundaire groei (dikte)

• Vlak onder stengeloppervlak

Meristeem

• Stamcel deelt
• 2 dochtercellen
• 1 blijft, 1 weggeduwd
• differentiatie
• groter door celstrekking

Houtvaten en bastvaten

• Houtcellen maken secundaire celwanden van cellulose en lignine, dwarswanden verdwijnen
• Bastvaten krijgen openingen tussen cellen, celkernen verdwijnen

Cambium

• Houtcellen:

Groot, dikke wand

water en mineralen omhoog

• Bastcellen:

Klein, dunne wand

water en assimilatieproducten vanuit bladeren

Samenvatting Groei

• Delingen in meristeem toppen van stengels en wortels (groeipunten) zorgen voor lengtegroei en plastiden
• Diktegroei: cambium
• Celstrekking en celspecialisatie één van twee dochtercellen stamcel in meristeem

Jaarringen

Licht lentehout

Donker zomerhout

Geen herfst en winterhout

Plastiden

• Ontstaan in meristeem
• Etioplasten in donker gevormd, in licht ontstaan chloro- en chromoplasten -> kleur
• Leukoplasten slaan zetmeel (amylo), olie (elaio) of eiwitten (proteïno) op
• Plastiden kunnen in elkaar overgaan

Wortels en stengels groeien in de lengte. Waar?

1. Bij het grondoppervlak
2. In het midden
3. Aan de uiteinden
4. Overal

In welke richting ligt
het midden van de
stengel in de afbeelding?

1. links
2. rechts
3. boven
4. onder

Gaat het hart omhoog?

1. Ja
2. Nee

Wordt het hart langer?

1. Ja
2. Nee

Wordt het hart breder?

1. Ja
2. Nee

Welke bewering is waar?

1. houtvaten bevatten celkernen
2. de secundaire celwanden bevatten lignine
3. bastvaten bevatten geen dwarsverbanden
4. bastvaten bevatten celkernen

Welke bewering is waar?

1. uit cambium ontstaan meer houtcellen dan bastcellen
2. cambium zorgt voor primaire diktegroei
3. bastvaten zitten in de kern , houtvaten dicht bij de bast van de boom
4. hoe verder van de kern van de stam, des te ouder het hout

Vormt de buitenzijde van een plant en beschermt tegen waterverlies en infecties:

1. Vaatweefsel
2. Dekweefsel
3. Vulweefsel
4. Grondweefsel

Komt in alle organen van planten voor en bestaat voornamelijk uit transportvaten (hout- en bastvaten)

1. Dekweefsel
2. Vaatweefsel
3. Vulweefsel
4. Grondweefsel

Meristeem is...

1. de plek waar groei plaatsvindt
2. de plek waar fotosynthese plaatsvindt
3. de plek waar water wordt opgenomen

Delingen in meristeem vinden plaats in....

1. de zijkanten van de stengel
2. toppen van wortels en stengels
3. in de bastvaten
4. in de houtvaten

Wat is cambium?

1. Een periode in de evolutie
2. Een cirkelvormige laag in bladeren
3. Een cirkelvormige laag in wortels

Hoe groeit cambium?
1. naar binnen; 2. naar buiten; 3. naar opzij

1. alleen 1 is juist
2. alleen 2 is juist
3. alleen 3 is juist
4. alle drie zijn juist

Wat houdt een jaarring in?

1. licht voorjaarshout + donker zomerhout
2. donker voorjaarshout + licht herfsthout
3. licht voorjaarshout + donker herfsthout
4. donker zomerhout + licht herfsthout

Houtvaten liggen in jaarringen

1. Kruidachtige stengels
2. Houtachtige stengels
3. Zowel kruidachtige als houtachtige stengels
4. Houtvaten liggen nooit in jaarringen

Vormt de buitenzijde van een plant en beschermt tegen waterverlies en infecties.

1. Vaatweefsel
2. Dekweefsel
3. Vulweefsel
4. Grondweefsel

Het vulweefsel wordt ook wel.....

1. Dekweefsel genoemd
2. Vaatweefsel genoemd
3. Cytoplasma genoemd
4. Grondweefsel genoemd

Welke plastiden kunnen zetmeel opslaan?

1. Chloroplasten
2. Chromoplasten
3. Amyloplasten

B1: Bouw, groei en ontwikkeling

Je kunt beschrijven hoe lengte- en diktegroei bij kruid- en houtachtige planten plaatsvindt en dat stamcellen hiervoor verantwoordelijk zijn

B1: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8