Herhaling cursus 4

• Nederlands
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

Herhaling cursus 4

• De taal waarin je hebt leren spreken vanaf je geboorte.
• Deze taal heb je zeer waarschijnlijk op een natuurlijke manier geleerd.

Moedertaal

• Niet iedereen leert het Nederlands vanaf de geboorte.
• Dit is niet makkelijk, omdat de Nederlandse taal veel
  uitzonderingen en onduidelijkheden heeft.

Tweedetaalverwerving

Nederlands moeilijk???

 Nederlands heeft veel uitzonderingen en onduidelijkheden, zoals:

- sterke en zwakke werkwoorden

- lidwoorden

- woordvolgorde in zinnen

Taal verandert steeds

Het Nederlands verandert steeds. Als de wereld om je heen verandert, heb je daar nieuwe taal voor nodig. Zodoende is het woord 'computer' pas een paar decennia in gebruik. 

Er zijn ook woorden die verdwijnen. Zo'n woord is 'gladbek'. Wat denk je dat dat betekent?

Wat is het doel van een stijlfiguur?

tekst aantrekkelijker maken.

je eigen stijl van schrijven ontwikkelen. 

Theorie 

Veel woorden kun je verdelen in stukjes: morfemen

Talentjes kun je splitsen in:

talent: gave

je: verkleinwoord

s: meervoud van het zelfstandig naamwoord

Morfologie

= de studie naar de bouw van woorden

woordvorming= manier waarop we woorden maken

Bij een samenstelling combineer je twee woorden die ieder op zich ook weer uit meer woorden kunnen bestaan

bijv: deurbel-> deur + bel

bij een afleiding-> voeg voor- of achtervoegsel toe

Morfeem

Morfeem = het kleinste betekenisdragende deel van een woord

Door het toevoegen van morfemen, verandert de betekenis van het woord.

talentjes -> talent  +  je  +  s

talent=gave

je= kleine versie van het ZN (talent in dit geval)

s= meervoud van het ZN (talent in dit geval)

Woorden vormen met morfemen

Morfeem +

- voorvoegsel (ver-, ont-, ex-)

je krijgt dan een afleiding (het is afgeleid van een morfeem)

- achtervoegsel (-ing, -lijk, 

je krijgt dan een afleiding (het is afgeleid van een morfeem)

Gelede en ongelede woorden

Gelede woorden bestaan uit meerdere morfemen 

(zangtalent, talentjes, pannenkoek)

Ongelede woorden bestaan uit één morfeem (talent, groen)

Pannenkoek betekent echt iets anders dan koekenpan, bestaat wel uit dezelfde morfemen

Dus:

gelede woorden -> bestaan uit meer morfemen

het woord dat het belangrijkste is binnen een geleed woord, noem je grondwoord -> talentjes

ongelede woorden-> bestaan uit 1 morfeem

vb groen, talent

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Je bedoelt niet letterlijk wat je zegt, maar gebruikt beelden om iets sterker uit te drukken. In deze LessonUp komen drie vormen van beeldspraak voorbij: de vergelijking, de metafoor en de personificatie.

Beeld en object

Object: iets wat er echt is

Beeld: iets wat lijkt op het object of er een overeenkomst mee heeft

De vergelijking 

Bij een vergelijking gebruik je een beeld om 

eigenschappen van iets of iemand (het object) 

te benadrukken. 

Hoe groot een hond (object) is, bijvoorbeeld, 

kun je aangeven door hem te vergelijken 

met een kalf (beeld).

Uitdrukking 

Het is een overkoepelend begrip voor alle vaste verbindingen met een figuurlijke betekenis. Je kan een uitdrukking veranderen van woordvolgorde, 

bijv. 'Er als de kippen bij zijn', kun je veranderen in; 'Zij zijn er altijd als de kippen bij als het gratis is'.

Metafoor

Een metafoor lijkt op een vergelijking, alleen noem je bij een metafoor alleen het beeld. Het object wordt weggelaten:

De prinses van de klas... Dat meisje is niet echt een prinses, maar gedraagt zich alleen zo.

De metafoor 

De metafoor is uiteraard ook een vorm van beeldspraak. 

Hij lijkt ook een beetje op de vergelijking, maar het object ontbreekt hierbij: alleen het beeld wordt genoemd. Spreekwoorden en veel vaste uitdrukkingen
zijn metaforen. Denk bijvoorbeeld aan: 

'De appel valt nooit ver van de boom.' 

Personificatie

De personificatie is een bijzondere vorm van beeldspraak. Hierbij doen we net alsof levenloze dingen iets kunnen wat mensen kunnen. Denk bijvoorbeeld aan tijd die voorbij kruipt,
of aan wind die huilt. Kruipen
en huilen zijn dingen die mensen
wél kunnen, maar dingen niet.

Nederlandse gebarentaal

Nederlandse gebarentaal

- elk land heeft zijn eigen gebarentaal

- gebarentaal is (net als alle talen) onderhevig aan verandering

- belangrijk is dat je het woord uitspreekt en dat je mimiek meedoet.

- iconische gebaren zijn gebaren die hun vorm nabootsen.

- de gebarentaal, zoals bij het nieuws en bij de coronapersconferenties te zien was, noemen we simultaan tolken.

Wat is een tautologie?

Een tautologie is een stijlfiguur waarbij een begrip of gedachte herhaald wordt met synoniemen of woorden met dezelfde betekenis.

(uitprinten, tevens ook, enkel en alleen)

Wat is een pleonasme?

Een pleonasme is een stijlfiguur waarbij een eigenschap of kenmerk van een begrip dubbelop wordt uitgedrukt.

(ronde bal, omlaag vallen, weer hervatten)

Wat is een contaminatie?

Een contaminatie is een taalfout waarbij twee woorden of uitdrukkingen door elkaar worden gehaald.

rondcirculeren (rondgaan en circuleren)

zich irriteren aan (zich ergeren aan en irriteren)

Aan het werk

1. Nakijken alle paragrafen cursus 4

2. begrippen leren voor toets

3. vragen stellen

4. lezen in leesboek