Tijdvak 1 - les 1 - havo/vwo 1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoofdstukopening

Hoofdstuk 1 (jager verzamelaars)

---

Migraties uit Afrika

De nomadische samenleving

Rendierjagers

Jagers en vissers

---

Aan het einde van de les kun je:

• Uitleggen hoe de mensheid is ontstaan
• Uitleggen hoe Jager-Verzamelaars leefden

Vandaag

Tijdvak 1: Jagers & Boeren I Prehistorie I 3000 v. Chr

In dit tijdvak leer je dat de mens gedurende de langste tijd van zijn bestaan als jager-verzamelaar heeft geleefd. De uitvinding van de landbouw veranderde de leefwijze van de mens. Er ontstonden zoveel nieuwe mogelijkheden dat ook wel wordt gesproken van de ''Agrarische Revolutie''.

In dit tijdvak leer je dat de mens gedurende de langste tijd van zijn bestaan als jager-verzamelaar heeft geleefd. De uitvinding van de landbouw veranderde de leefwijze van de mens. Er ontstonden zoveel nieuwe mogelijkheden dat ook wel wordt gesproken van de ''Agrarische Revolutie''.

Dit tijdvak gaat over de prehistorie, de tijd waarin er geen geschreven bronnen voorkomen. De kennis die wij hebben over de jager-verzamelaars en de eerste boeren is vooral gebaseerd op archeologisch onderzoek.

Migraties uit Afrika (1)

• Oost-Afrika 4/5 miljoen jaar geleden al mensachtigen
• 1,5 miljoen jaar geleden verliet Homo Erectus (rechtoplopende mens) Afrika
• In Europa nieuwe soort; neanderthaler
•  Nu alleen nog Homo Sapiens (denkende mens)
• Waarschijnlijk 150.000 jaar geleden kleine groepjes uit Afrika naar midden oosten opzoek naar nieuwe voedselgebieden.

Migraties uit Afrika (2)

• Zo verspreidde de Homo Sapiens zich over de wereld
• Deze soort verdrong alle andere mensensoorten
• zo'n 35.000 jaar geleden kwam de Homo Sapiens naar Europa
• Daardoor stierven de Neanderthalers uit.

0

De nomadische samenleving van jager-verzamelaars

• Jagen en verzamelen is voor mensen de oudste vorm van bestaan.
• Ook in deze tijd leven er sommige mensen als jager-verzamelaars
• Hun leiden een nomadisch bestaan (zonder vaste woonplaats), omdat ze steeds rondtrekken op zoek naar voedsel.
• Deze soort mensen komt nog voor in oa het Amazonegebied en Zuid-Amerika.
• Daar is een goed klimaat om het hele jaar er te leven

De nomadische samenleving van jager-verzamelaars

• Dat is een groot verschil met jager-verzamelaars in Europa vroeger
• Hun leefden in een erg moeilijk klimaat
• Daardoor waren het vaak geen ''echte'' nomaden

Rendierjagers (1)

• Tot ongeveer 10.000 V. Chr. bedekte de ijskap van de laatste IJstijd het noorden Europa en heerste in West-Europa een toendraklimaat.
• Op deze toendra (een gebied zonder bomen en begroeid met mos, gras, struiken), leefden rendierjagers.
• Rendierjagers leefden als nomaden.
• Dieren die op de toendra leefden, zoals mammoeten en wolharige neushoorns, waren inmiddels hier uitgestorVen.

Rendierjagers (1)

• De belangrijkste hulpmiddelen die rendierjagers gebruikten waren het vuur en gereedschappen van vuursteen, botten en hout.
• De rendierjagers leefden in tenten of eenvoudige hutten 
  

Jagers en vissers (1)

• Na de laatste ijstijd werd het klimaat steeds warmer.
• Het land raakte met bos begroeid.
• De rendieren trokken naar het hoge noorden en veel andere dieren profiteerden van het warmere klimaat.
• Door de opwarming ontstonden ook visrijke meren, rivieren en beekjes.

Jagers en vissers (2)

• Rond 7.000 v. Chr. hoefden de jagers in West-Europa niet meer ver te trekken.
• De jagers konden in een beperkt gebied blijven, waar voldoende voedsel erd gevonden.
• In de lente werd veel gevist en in de herfst werden noten en vruchten verzameld.
• De rest van het jaar werd er gejaagd.

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen

Huiswerk

5 vragen op het stencil dat je hebt gekregen voor volgende les maken. Vergeet hem niet volgende les!!!