VS_H1,2,3

Verzorgingsstaat
1 / 31
volgende
Slide 1: Tekstslide
MaatschappijleerMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 31 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

Onderdelen in deze les

Verzorgingsstaat

Slide 1 - Tekstslide

H1: Wat is een verzorgingsstaat?

Na H1 kan je deze vraag beantwoorden. 
+
4 functies van de verzorgingsstaat onderscheiden 
&
3 typen verzorgingsstaten onderscheiden en uitleggen 

Slide 2 - Tekstslide

Verzorgingsstaat
De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar inwoners.

Welvaart: de mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te vervullen

Welzijn: de mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid

Slide 3 - Tekstslide

De kern van de verzorgingsstaat is de solidariteitsgedachte. Dat wil zeggen dat:
A
je bereid bent om risico’s met elkaar te delen.
B
de overheid een basisinkomen voor burgers financiert.
C
de overheid verplicht is om iedereen evenveel financiële hulp te bieden.
D
burgers gezondheidszorg onderling met elkaar regelen.

Slide 4 - Quizvraag

Collectieve goederen

Slide 5 - Woordweb

4 functies verzorgingsstaat

  1. Verzorgen 
  2. Verzekeren
  3. Verheffen
  4. Verbinden

Slide 6 - Tekstslide

Rechten
Sociale grondrechten: overheid moet er actief naar streven

art. 19: voldoende werkgelegenheid 
art. 20: bestaanszekerheid en spreiding van welvaart 
art. 21: de bewoonbaarheid van het land en de bescherming en verbetering van het leefmileu
art. 22: volksgezondheid, voldoende woongelegenheid en maatschappelijke en culturele ontplooiing
art. 23: goed onderwijs

Slide 7 - Tekstslide

Plichten

Sollicitatieplicht
Betalen van belasting en premies
Leerplicht

Slide 8 - Tekstslide

Planeconomie & vrijemarkteconomie... 
Denk aan Sovjet-Unie vs de Verenigde Staten

Gelijkheid vs Vrijheid

Slide 9 - Tekstslide

3 typen verzorgingsstaten

  1. Sociaaldemocratische verzorgingsstaat
    Gelijkheid
  2. Liberale verzorgingsstaat
    Eigen verantwoordelijkheid, vrijheid & particulier initiatief
  3. Corporatistische verzorgingsstaat 
    Mengeling + bescherming van gezin

Slide 10 - Tekstslide

H1: Wat is een verzorgingsstaat?

Na H1 kan je deze vraag beantwoorden. > Check jezelf!
+
4 functies van de verzorgingsstaat onderscheiden 
&
3 typen verzorgingsstaten onderscheiden en uitleggen 

Slide 11 - Tekstslide

H2: Ontstaan verzorgingsstaat
Na H2 kan je uitleggen hoe de verzorgingsstaat is ontstaan

Slide 12 - Tekstslide

Begin van de verzorgingsstaat
19e eeuw: vrijemarktprincipe (liberale grondslag)

Zwakkeren werden geholpen door de kerk, liefdadigheidsinstellingen of rijken

Nachtwakerstaat:
Een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven van de openbare orde en veiligheid

Slide 13 - Tekstslide

Keerzijden vrijemarkteconomie

De lonen waren laag.
Mensen moesten vaak 16 uur per dag werken.
Er werd ook op zaterdag gewerkt.
Kinderen werkten vanaf jonge leeftijd al mee.

Slide 14 - Tekstslide

In een nachtwakersstaat.....
A
.... doet de overheid niet veel meer dan handhaving van de rechtsorde
B
... beperkt de overheid zich tot het sturen van de vrije markt economie
C
... is de overheid zeer alert op misstanden in de samenleving
D
... hebben alleen rijke mensen wettelijk recht op zorg

Slide 15 - Quizvraag

Eerste sociale wetten
De Armenwet (1854)
De wet tegen kinderarbeid: het Kinderwetje van Van Houten (1874)
De Veiligheidswet (1895)
De Leerplicht, Ongevallenwet en Woningwet (1901)
De Invaliditeitswet (1913)
De Arbeidswet (1919)

Slide 16 - Tekstslide

Verandering werd onderstreept vanuit de politiek

Confessionelen wilden de zwakkeren een betere bescherming bieden.

Sociaaldemocraten streefden naar een sterkere machtspositie van arbeiders.

Liberalen wilden minder criminaliteit als gevolg van de armoede.

Slide 17 - Tekstslide

Opbouw verzorgingsstaat
20e eeuw: groeiende behoefte aan collectieve goederen & diensten:
  • goede scholing
  • wegennet
  • waterleidingen en een elektriciteitsnetwerk
  • riolering en vuilnisophaaldiensten
Ontstaan gemengde markteconomie

Slide 18 - Tekstslide

Meer taken voor de overheid...
CRISIS (instorting Amerikaanse aandelenhandel):
Interventie vanuit de overheid nodig
 minimale uitkeringen voor kostwinnende werklozen.
werkverschaffingsprojecten.

WOII
Brede steun voor overheidsingrijpen

Slide 19 - Tekstslide

Uitbouw verzorgingsstaat
Uitbreiding vanaf '50 en '60

  • Het aantal risico’s dat men liep werd ingeperkt.
  • Het aantal gerechtigden werd uitgebreid (ook voor niet- premiebetalers).
  • Het aantal sectoren dat gesubsidieerd werd, werd uitgebreid.

Slide 20 - Tekstslide

Leg uit hoe de uitbreiding van de verzorgingsstaat bij heeft gedragen aan de ontzuiling en ontkerkelijking

Slide 21 - Open vraag

Waar of niet?

Liberalen zien de verzorgingsstaat als een sociaal vangnet voor mensen in problemen. Groeiende lastendruk is wel een belemmering voor economische groei.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 22 - Quizvraag

Sociaaldemocraten accepteren de vrijemarkteconomie van onze verzorgingsstaat, omdat sociale wetten de onrechtvaardige nadelen hiervan terugdringen.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 23 - Quizvraag

Christendemocraten zijn vooral tevreden over de grote rol die het maatschappelijke middenveld op sociaaleconomisch gebied inneemt.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 24 - Quizvraag

H3: Sociale partners en de overheid


Na dit hoofdstuk kun je... 

Uitleggen wie de sociale partners van de verzorgingsstaat zijn & hoe zij een bijdrage leveren.

Slide 25 - Tekstslide

Doelstellingen overheid
Gemengde markteconomie


Evenwichtige arbeidsmarkt
Rechtvaardige inkomensverdeling
Goede arbeidsvoorwaarden en arbeidsomstandigheden

Slide 26 - Tekstslide

Grote rol voor 2 partijen sociaal-economische deel van de versorgingsstaat
Overheid
+
Werknemers- en werkgeversorganisaties
(Sociale partners)

Sociale partners onderhandelen over arbeidsvoorwaarden
CAO

Slide 27 - Tekstslide


Sociale partners: werkgevers

VNO-NCW = centrale werkgeversorganisatie
-> belangenbehartiging 

-> voert onderhandelingen met de vakbonden 

Slide 28 - Tekstslide


Sociale partners: werknemers


Per beroepsgroep georganiseerd in vakbonden

Vakbonden zijn samengevoegd in vakcentrales

Slide 29 - Tekstslide

Arbeidsverhoudingen

Manier waarop de sociale partners met elkaar omgaan

Slide 30 - Tekstslide

Wat is een passend voorbeeld bij het begrip poldermodel?
A
Een afspraak tussen de overheid en vakbonden van werkgevers en werknemers
B
De Tweede Kamer dat lang debatteert over een onbetrouwbare minister
C
De werknemer die met zijn baas overlegd over een salarisverhoging
D
Een leerling die zijn cijfer komt beklagen bij de docent

Slide 31 - Quizvraag