Transport basisstof 4 en 5 de bloedcellen en lymfe

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Bloedcellen en lymfe

Functies bloed

- afleveren stoffen:

   > zuurstof, voedingsstoffen en hormonen

- afvoeren stoffen:

   > CO2, melkzuur

- warmte verdelen

- ziektes bestrijden (antistoffen)

45%  -  55%

Ontstaan bloedcellen

Er zijn 3 soorten 'bloedcellen':

- rode bloedcellen

- witte bloedcellen

- bloedplaatjes

Rode bloedcellen

Hemoglobine

Hemoglobine

Tegenstroomprincipe

rode en witte bloedcellen

• 
  

Witte bloedcellen

(leukocyten)

Witte bloedcellen hebben een celkern. 

Ze zijn altijd verschillend van vorm, ze hebben geen vaste vorm. 

Bloedvaten vertakken zich tot hele dunnen bloedvaten, de haarvaten. Een haarvat is maar 1 cel dik. 

Door hun vorm kunnen de witte bloedcellen gemakkelijk door piepkleine openingen in de wand van de haarvaten.

Als je een wondje hebt en er komen bacteriën of andere lichaamsvreemde ziekteverwekkers in je lichaam, dan komen de witte bloedcellen in actie.

Er zijn verschillende soorten witte bloedcellen. 

Deze hebben een verschillend taak.

Fagocytose

Door een fagocyt, meestal macrofaag  (een soort wiite bloedcel)

Niet-specifieke afweer:  

het maakt niet uit welke ziekteverwekker / toxine het is

Specifieke afweer

Bloedplaatjes

Bloedplaatjes

- Helpen bij het stollen van het bloed

- Te veel aan bloedplaatjes (trombose kan optreden)

- Te weinig aan bloedplaatjes (blijf je bloeden)

Plasma-eiwitten

Bijv. fibrinogeen. 

Het oplosbare eiwit dat fibrine kan worden. Fibrine is nodig bij bloedstolling.

Verwonding

Bij verwondingen kan je bloed verliezen.

1e reactie: samentrekken spieren in getroffen aders of slagader

2e reactie: bloedstolling

Bloedstolling stap 1

stap 2

Bloedstolling stap 2

stap 3

Bloedstolling stap 3

Bloedstolling in het kort

Afbraak rode bloedcellen

Lymfe en weefselvloeistof

Bloedplasma,

weefselvloeistof,

lymfe

Bloedplasma, weefselvloeistof, lymfe

Lymfe

• Een deel van het weefselvloeistof wordt heropgenomen in het bloed
• De rest gaat naar lymfevaten
• Lymfevaten vervoeren lymfe uiteindelijk naar de holle ader

Lymfe

De belangrijkste functies van het lymfatisch systeem zijn:

- de afvoer van weefselvocht 

- de vetabsorptie uit de dunne     darm 

- grote rol bij de afweer.

Welke bloedcellen maken antistoffen?

1. Macrofagen
2. alle witte bloedcellen
3. B-lymfocyten
4. Monocyten

Hebben bloedplaatjes een celkern?

1. ja
2. nee

Wat is de functie van een lymfeknoop?

1. Lymfe verzamelen
2. Lymfe zuiveren
3. Lymfe afbreken
4. Lymfe opnemen

Wat bevindt zich op plaats P?

1. bloed
2. lymfe
3. weefselvloeistof

In het bloed dat uit de dunne darm stroomt, bevinden zich na de maaltijd veel stoffen. Zo ook in de lymfe. Wat zit er vooral in het bloed? En wat vooral in de lymfe?

1. Bloed: aminozuren en vetzuren Lymfe: Glucose
2. Bloed: aminozuren en glucose Lymfe: vetten
3. Bloed: glucose en vetzuren Lymfe: aminozuren
4. Bloed: vetten en eiwitten Lymfe: glucose

Kun je uitleggen dat wanneer je leukemie hebt(teveel aan slechte witte bloedcellen) je een tekort aan rode bloedcellen kan krijgen?

Bloedplasma

Bloedplasma

Rode bloedcellen

Witte bloedcellen

Witte bloedcellen

Bloedplaatjes

Rode bloedcellen