1TH 5.2 Zintuigen en zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welkom!

Ga rustig zitten op je plek volgens de plattegrond.

Doe je jas uit, oortjes uit en pet of muts af.

Log in op Lesson Up en houd dit scherm open. Alle andere tabbladen gaan weg.

Pak je boek (eventueel online), schrift en etui.

Je bent stil en kijkt naar het bord met je handen van je laptop af, over:

2TH 7.2 Voedselketens en kringlopen

5.2

Zintuigen en zenuwstelsel

1TH

Lesplanning

• Terugblik 5.1 (prikkels en reacties)
  
• Uitleg 5.2 (zintuigen en zenuwstelsel)
• Huiswerk
• Slotvraag

Terugblik

Je zintuigen vangen informatie op uit je omgeving.

• Zintuigen zitten in organen.

Welk zintuig gebruik je wanneer je in het klaslokaal een klok hoort tikken?

1. Het oor
2. Je gehoorzintuig
3. Je oog
4. Je lichtzintuig

Welke zintuigen bevinden zich in welk orgaan, en op welke informatie reageren zij?

Orgaan

Zintuig

oog

Neus

Mond

Huid

Oor

Informatie

Licht

Gehoor

Smaken

Zicht

Geluid

Gevoel

Geur

Smaak

Reuk

Aanraking

Terugblik

Je kan bewust of onbewust op deze informatie reageren.

• Gedrag is alles wat een mens of dier doet als reactie op wat je zintuigen waarnemen.

Je ziet je vriend of vriendin in de gang lopen en wil met hem/haar mee. Je staat op en loopt achter hem/haar aan.

1. Dit is een bewuste reactie
2. Dit is een onbewuste reactie

De oogarts schijnt met een felle lamp in je ogen. Je pupil wordt hierdoor kleiner.

1. Dit is een bewuste reactie
2. Dit is een onbewuste reactie

Doelen van deze les

1. Aan het eind van deze les kun je uitleggen dat zintuigen prikkels uit de omgeving opvangen.

2. Aan het einde van deze les kun je uitleggen hoe het zintuig- en zenuwstelsel is opgebouwd.

3. Aan het einde van deze les kun je de onderdelen en functies van de hersenen benoemen.

4. Aan het einde van deze les kun je beschrijven hoe je hersenen zintuigprikkels verwerken.

Prikkels

Informatie uit je omgeving.

• Licht
• Aanraking/pijn/warmte/kou
• Geluid
• Geurstoffen
• Smaakstoffen

Impulsen

Het zintuig maakt van deze prikkel een
elektrisch signaal (impuls).

• Via zenuwcellen naar de hersenen
  gebracht.
• Nu ben je je bewust van de prikkel.

Respons

Hersenen beslissen hoe je op de prikkel moet reageren.

• Sturen een impuls terug naar
  spieren of klieren.
• Je reageert: Hoe je reageert is
  gedrag.

Het begrip 'prikkel' en 'impuls' worden vaak door de war gehaald. Wat is de betekenis van deze begrippen?

Prikkel

Impuls

Een elektrisch signaal

Informatie opgevangen door je zintuigen

Je hoort een vlieg zoemen en wil deze vangen. Zet in de juiste volgorde wat er in je lichaam gebeurt.

Je gehoorzintuig zet de prikkel om in een impuls.

Je spieren in je arm spannen aan zodat je met de vliegenmepper kan slaan.

Het geluid van de zoemende vlieg is een prikkel.

Je hersenen sturen een impuls naar de spieren in je arm.

De impuls komt in je brein, je weet nu dat er een vlieg zoemt.

Het zenuwstelsel

Om prikkels te verwerken en het lichaam aan te sturen.

• Zenuwen: Vervoert impulsen vanaf zintuigen en naar
  spieren.
• Ruggenmerg: Hier komen alle zenuwcellen samen.
• Hersenen: Voor het ontvangen, verwerken en versturen
  van impulsen.

In het zenuwstelsel zit ook het centrale zenuwstelsel. Dit ligt centraal in het zenuwstelsel. Welke organen behoren daar dus toe?

1. Alleen de hersenen
2. Ruggenmerg en zenuwen
3. Hersenen en ruggenmerg
4. Hersenen, ruggenmerg en zenuwen

De hersenen

Bestaan uit:

• De grote hersenen: Aansturen van
  bewuste reacties en het geheugen.
• De kleine hersenen: Voor
  coördinatie.
• De hersenstam: Voor automatische
  levensfuncties.

Combineer in welke situaties, welk deel van de hersenen is aangetast of aan het werk is.

Iemand heeft te veel alcohol gedronken en kan daardoor niet meer in één rechte lijn lopen.

Je hoort je telefoon afgaan en wil deze oppakken.

Dit deel van je hersenen stuurt aan hoe vaak je ademt en hoe vaak je hart klopt per minuut.

Kleine hersenen

Grote hersenen

Hersenstam

De grote hersenen

Ontvangen impulsen en verwerken die.

• Wat betekent dit geluid, o.i.d. ?

Bedenken een reactie en sturen een

nieuwe impuls via zenuwcellen naar je
spieren.

Hersencentra

Elk deel van je grote hersenen
heeft de taak om van één zintuig
de impulsen te verwerken en te
versturen.

Als je hard op je achterhoofd
valt kan je sterretjes zien.
Leg uit hoe dat komt.

Huiswerk

Maak opdracht 2 t/m 7.

• Hiervoor mag je in tweetallen, fluisterend samenwerken.

Als je klaar bent mag je verder met:

• Het maken van een begrippenlijst/flitskaarten.
• Het oefenen op www.biologiepagina.nl met de onderdelen van de hersenen.

Zijn de doelen gehaald?

1. Kun je uitleggen dat zintuigen prikkels uit de omgeving opvangen?

2. Kun je uitleggen hoe het zintuig- en zenuwstelsel is opgebouwd?

3. Kun je de onderdelen en functies van de hersenen benoemen?

4. Kun je beschrijven hoe je hersenen zintuigprikkels verwerken?

Slotvraag: Leg uit hoe je zintuigstelsel,
zenuwstelsel en spierstelsel samenwerken
om te kunnen reageren op prikkels.