3.1 Bloed

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Functie bloed

Leerdoelen paragraaf 3.1

• Je kunt de bestanddelen van bloed noemen
• en hun kenmerken 
• en hun functies

De samenstelling van bloed

• Bloed bestaat voor 55% uit de vloeistof bloedplasma. 
• Voor de rest (45%) bestaat bloed uit rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes.

Functie van bloed

• De functie van bloed is vervoer van alles wat nodig is om het lichaam te laten functioneren, zoals voedsel, zuurstof en warmte. 
• Koolstofdioxide en andere afvalstoffen worden door het bloed afgevoerd.

Bloedplasma

• Bloedplasma bestaat voor 7% uit eiwitten (plasma-eiwitten) 
• en voor 91% uit water
• De rest van het bloedplasma bestaat uit stoffen die in het water zijn opgelost, onder andere mineralen (zouten). 

Functie bloedplasma

• Een van de plasma-eiwitten is fibrinogeen. Fibrinogeen vervult een functie bij de bloedstolling. 
• Bloedplasma vervoert vele stoffen, waaronder voedingsstoffen, afvalstoffen (zoals koolstofdioxide) en (een beetje) zuurstof.

Rode bloedcellen

• Rode bloedcellen hebben de vorm van kleine ronde schijfjes. Ze zijn in het midden iets dunner dan aan de rand
• Rode bloedcellen hebben geen celkern
• In één kubieke millimeter (1 mm3 = 0,001 mL) bloed zitten ongeveer vijf miljoen rode bloedcellen

Functie rode bloedcellen

• Rode bloedcellen vervoeren vooral zuurstof. 
• Ze bevatten het eiwit hemoglobine dat een rode kleur heeft. 
• Hemoglobine kan zuurstof vasthouden en ook weer loslaten.
• Daardoor kunnen de rode bloedcellen zuurstof vervoeren en afgeven.

Witte bloedcellen

• In tegenstelling tot rode bloedcellen hebben witte bloedcellen wel een celkern
• De cellen hebben geen vaste vorm.
• Daardoor kunnen ze door kleine openingen in de wand van de kleinste bloedvaten heen (zie afbeelding ). 
• In een kubieke millimeter bloed zitten ongeveer zevenduizend witte bloedcellen.

Functie witte bloedcellen

• Witte bloedcellen kunnen ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen, onschadelijk maken.
• Eén type witte bloedcel doet dat door ziekteverwekkers op te nemen en kapot te maken. 
• De witte bloedcel gaat hierbij meestal zelf ook dood.

Bloedplaatjes

• Bloedplaatjes zijn geen cellen, maar delen van uiteengevallen cellen
• Ze hebben dus geen celkern. 
• In een kubieke millimeter bloed zitten ongeveer driehonderdduizend (300 000) bloedplaatjes.

Functie bloedplaatjes

• Bloedplaatjes zijn nodig voor de bloedstolling. 
• Ze bevatten stoffen die ervoor zorgen dat het bloed stolt als het buiten de bloedvaten komt 

Voor hoeveel procent bestaat bloed uit bloedplasma? Type een cijfer in.

Noem een functie van het bloed

Waarbij speelt fibrinogeen een rol

1. Bij het vervoeren van zuurstof
2. Bij de bloedstolling
3. Bij het afvoeren van koolstofdioxide
4. Bij de bestrijding van bacteriën

Welke bloedcel bevat geen celkern?

1. Rode bloedcel
2. Witte bloedcel

Welk bloedbestanddeel komt het meeste voor in het bloed

1. Bloedplaatjes
2. Witte bloedcellen
3. Rode bloedcellen

Welk bloedbestanddeel speelt een rol bij het afweersysteem?

1. Witte bloedcellen
2. Rode bloedcellen
3. Bloedplaatjes
4. Hemoglobine

Welk bloedbestanddeel speelt een rol bij de bloedstolling?

1. Bloedplaatjes
2. Rode bloedcellen
3. Bloedplasma
4. Witte bloedcellen

Hoe heet de stof in rode bloedcellen die zuurstof kan vervoeren en afgeven?

Deze les

• Huiswerk: bestudeer paragraaf 3.1 en maak opdracht 1 t/m 8