Stijlfiguren

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2

Stijlfiguren p. 25

Ironie

Ironie is eigenlijk milde spot. Je wilt mensen er niet met opzet mee kwetsen.

Typisch voor ironie is, dat het tegengestelde gezegd wordt van dat wat men bedoelt. Je merkt aan de overdreven toon, dat de spreker het niet ernstig, maar ironisch meent.

Ironie

 

Zo zou een leraar kunnen zeggen tegen een leerling die een slecht cijfer haalt:

"Je hebt je zaken wel goed voorbereid, moet ik zeggen!"

Of tot een te laat komende leerling:

"Je vindt het toch niet erg dat we al begonnen zijn?"

Voorbeelden sarcasme

Een ouder tegen een kind met een slecht rapport:

“Je bent weer eens de beste leerling van de klas!”

De beul tegen de terdoodveroordeelde:

“Breek je nek niet op het trapje!”

Een leerkracht tegen een luie leerling:

“Dan word je toch lekker vakkenvuller!”

Verschil ironie en sarcasme

Ironie: pijnlijke humor, die niet kwetsend bedoeld is.

Sarcasme: pijnlijke humor, die juist wél kwetsend bedoeld is!

Er is geen duidelijke grens te trekken tussen ironie en sarcasme. Ook is dit vaak persoonlijk, maar het gaat om de bedoeling van de spreker!

Hyperbool (overdrijving)

•  bij een hyperbool-> de werkelijkheid wordt overdreven
•  hyperbool heeft humoristisch effect
•  hyperbolen zijn vaak uitdrukkingen

Understatement

Dit is het tegenovergestelde van de hyperbool: de mededeling wordt overdreven afgezwakt. Hierdoor ontstaat een spottend effect.
Het is dus op een spottende manier iets verkleinen of verzwakken. Het verschil met het eufemisme zit hem in de spot. 

Understatement: minder sterk uitgedrukt dan bedoeld

Voorbeelden understatements

1. Toen hij weer een 10 voor een proefwerk behaalde, reageerde hij koeltjes met "Niet slecht". 

2. Ik had een twee voor het proefwerk. Ik had dus wel een paar foutjes

3. Poetin is een onvriendelijk mannetje. 

4. De directeur van Unicef heeft een aardig salarisje. 

5. De schade aan de auto was wel iets meer dan een paar biertjes.

Is deze zin een overdrijving of ironie?

Die film duurt een eeuwigheid!

1. Overdrijving
2. Ironie

Het was een doodsaaie film

1. ironie
2. overdrijving

In de vakantie is in ons huis ongewenst bezoek geweest.

Overdrijving of understatement?

1. overdrijving
2. understatement

Het was een doodsaaie film

1. ironie
2. overdrijving

We sluiten een compromis. Jij doet alles wat ik zeg en ik zeg alles wat jij moet doen.

1. ironie
2. overdrijving

Ik moet rennen want ik sta op knappen

1. ironie
2. overdrijving

Ik word doodmoe van dat gezeur van jou.

1. ironie
2. overdrijving

Je kletst me de oren van het hoofd.
(zeg je tegen iemand die weinig zegt)

1. ironie
2. overdrijving

"Natuurlijk mag je tijdens de uitleg naar de wc." Zegt de docent met een glimlach.

1. Sarcasme
2. Hyperbool
3. Ironie
4. Understatement

Eufemisme

Een verzachtende uitdrukking die niet spottend bedoeld is. Je wil voorkomen dat een mededeling hard of onaangenaam overkomt. Je kunt een eufemisme onder andere gebruiken om bepaalde zaken fraaier
over te laten komen dan ze werkelijk zijn. 

Voorbeelden eufemismen?

1. Wij hebben helaas onze hond moeten laten inslapen. 

2. Zij hebben de liefde bedreven. 

3. Hij heeft haast, want hij moet een grote boodschap. 

4. Op dit moment is hij werkzoekend.

Opdrachtje

Bedenk bij de volgende woorden/woordcombinaties een eufemisme. 

 - Dood gaan 

- Plassen 

- Poepen 

- Schoonmaakster 

- Kerkhof 

 Je krijgt hier 3 minuten voor.

metafoor

 Je gebruikt een woord of beeld voor iets anders, waarmee het een overeenkomst vertoont.

Maken reader p. 25

opdracht 1