Paragraaf 2

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Les 3

Krachten

Planning

20 min.     Uitleg

                   Leerdoelen
                   Lesstof
                   Filmpje

10 min.     Opdrachten maken
5 min.       Opdrachten bespreken
20 min.     Huiswerk maken
5 min.       Gesnapt?

Leerdoelen

1. Je kunt de symbolen van krachten benoemen.
   
2. Je kunt beredeneren hoe groot de krachten in een situatie van evenwicht zijn.
   
3. Je kunt de veerconstante van een veer bepalen.
   
4. Je kunt de resulterende kracht berekenen van krachten die in dezelfde lijn liggen.

Symbolen van krachten

Fz

Fv

Fn

Evenwicht

In deze situatie houden de krachten elkaar 

in evenwicht. Ze trekken even hard aan de 

zak, maar in tegenovergestelde richtingen. 

Daardoor gebeurt er niets, de veerkracht

en de zwaartekracht heffen elkaar op.

Als het tafelblad er niet was, zou de 

fruitschaal naar beneden vallen. Dat gebeurt

 niet, omdat het tafelblad een kracht omhoog

 uitoefent, loodrecht op het tafelblad: 

de normaalkracht Fn. 

Kracht en uitrekking

Je kunt het verband bepalen tussen de

kracht op een veer en de uitrekking:
Het aantal centimeter waarmee de lengte 

van de veer toeneemt. Je doet dat door 

steeds meer gewichtjes aan de veer te hangen

en elke keer de uitrekking te bepalen. 

Je vergelijkt daarvoor de lengte van de 

veer met de nulstand: de lengte bij het 

begin van de proef, als de veer niet wordt 

uitgerekt.

Verband kracht en uitrekking

Als je gewichtjes gebruikt met een massa van 100 g, 

neemt de kracht op de veer telkens toe met 

(afgerond) 1,0 N. Zo kun je aantonen dat de 

uitrekking recht evenredig is met de kracht:

• Als de kracht 2× zo groot wordt, wordt de 

uitrekking ook 2× zo groot.

• Als de kracht 3× zo groot wordt, wordt de 

uitrekking ook 3× zo groot.

• Enzovoort.

Als je de meetresultaten verwerkt tot een grafiek, is het resultaat een rechte lijn door de oorsprong.

Veerconstante

Welke soorten krachten ken je?

Welke soorten krachten ken je?

spierkracht, veerkracht, zwaartekracht, spankracht en magnetische krachten.

Krachten meten

Krachten kun je meten met een krachtmeter, ookwel een veerunster genoemd. 

De grootheid kracht meten we in de
eenheid Newton (N)

Zwaartekracht

Krachten tekenen

Een kracht heeft een grootte, een richting en een aangrijpingspunt. Deze tekenen we met een vector (pijl).

• De lengte van de pijl geeft de grootte van de kracht aan.

• De richting van de pijl geeft de richting van de kracht aan.

• Het beginpunt van de pijl geeft het aangrijpingspunt van de kracht aan.

Je gebruikt een krachtenschaal. Bijvoorbeeld: 1 cm ≙ 5 N.

DOEN:

Opdracht 1 en 2

Klaar? ga verder met de overige opgaven

HUISWERK

Opdracht 1 t/m 10 af voor volgende les.

Leerdoelen

1. Je kunt beschrijven wat de gevolgen zijn als een kracht op een voorwerp werkt.
   
2. Je kunt verschillende soorten krachten beschrijven.
   
3. Je kunt de grootte van een kracht meten.
   
4. Je kunt de zwaartekracht op een massa berekenen.
5. Je kunt een kracht tekenen door gebruik te maken van de krachtenschaal.

Waaraan kun je merken dat er een kracht werkt op een voorwerp?

Noem 3 verschillende krachten

Met wat meet je de kracht en in welke eenheid meet je dit?

Met welke formule bereken je de zwaartekracht?

Welke 4 dingen zijn belangrijk bij het tekenen van een kracht?

HUISWERK

Opdracht 1 t/m 10 af voor volgende les.