2.1 de eerste mensen jagen en verzamelen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

2.1 De eerste mensen jagen en verzamelen

2.1 De eerste mensen jagen en verzamelen 

Leerdoel

Je kunt beschrijven hoe de evolutie van de mens verliep.

Je kunt kenmerken beschrijven van de manier waarop jagers-verzamelaars leefden

Wat weet je eigenlijk
van prehistorie?

Een archeoloog vindt het voorwerp dat je ziet op bron 1. Bij welke categorieën kan zij het indelen? Er zijn meer antwoorden juist.

1. Geschreven bronnen
2. Ongeschreven bronnen
3. Secundaire bronnen
4. Primaire bronnen

Weet je nog? 

Primaire en secundaire bron

Primaire bron: 

= Uit de tijd zelf.

-> Een échte prehistorische muurschildering.

Secundaire bron: 

= Een bron over een bron. 

-> Een modern boek over de prehistorie.

Voor dezelfde periode worden verschillende namen gebruikt: tijd van jagers en boeren, steentijd of prehistorie

Verschillende namen

Evolutie

Eerste menssoorten: 'mensachtigen' --> voorouders van de apen --> Mensen stammen niet van apen af!

evolutie (= langzame ontwikkeling)  zorgde ervoor dat de mens zich ontwikkelde. Dit gebeurde in stappen:

Homo habilis 

Homo erectus

Homo neanderthalis

Homo sapiens

Tijdens de evolutie leefden verschillende menssoorten tegelijk.

• Homo betekent mens. 
• Homo habilis: 'handige mens' (2,1 - 1,5 miljoen jaar geleden)
• Homo erectus: 'rechtopgaande mens' (1,9 miljoen - 140.000 jaar geleden)
• Homo sapiens: 'wijze mens' (200.000 jaar geleden tot nu)
• Homo neanderthalensis: 'Neanderthaler' (275.000 - 20.000 jaar geleden) 

Jagers-verzamelaars

• De moderne mens (homo sapiens) bestaat al ongeveer 200.000 jaar.
  
  
• Deze menssoort trok van Afrika over de rest van de wereld. De eerste mensen leefden van jagen en verzamelen.
  
  
• We noemen deze periode van jagers en verzamelaars de prehistorie, omdat er nog niet geschreven werd. We weten dus niet wat deze mensen dachten.
  

 (pre = voor, historie = geschreven geschiedenis)

Hoe noemen we ook alweer een langzame ontwikkeling (bijv. tot homo sapiens).

IJstijden

Klimaat  (= weersomstandigheden zoals temperatuur, wind en neerslag, die in een lange periode gemiddeld hetzelfde blijven.) veranderd door de tijd heen.

115.000 jaar geleden: laatste ijstijd --> Nederland temperatuur onder vriespunt, poolwoestijn --> dieren trokken weg (geen voedsel!) wel mammoeten en andere dieren die in de kou konden leven. 

45.000 jaar geleden: eerste homo sapiens vanuit Afrika naar Europa. In Europa al wel Neanderthalers (stierven uit in 28.000 v. Chr.).

Filmpje! (tot 04:30)

Kijkvragen:

1. Waarom was er heel vroeger geen leven mogelijk in NL?
2. Wat zijn gevolgen van het eindigen van de laatste ijstijd?
3. Waarom hadden jager- verzamelaars maar weinig bezittingen?
4. Hoe noemen we mensen zoals jagers die niet op 1 plek blijven wonen?
5. Waarom trekken jagers- verzamelaars rond?
6. In wat voor groepen trekken jager- verzamelaars rond.

Laatste IJstijd 

115.000-10.000 

IJstijd:

koud, grote ijskappen, mamoet

Na de ijstijd:

warmer, stijging zeespiegel

Na de ijstijd

Een zwervend bestaan

• Mensen leefden als nomaden 

⮕ geen vaste woonplek

• Grotten, tenten, hutten

• In de buurt van voldoende
  eten en drinken

• Geen vaste taakverdeling 
• Jagers-Verzamelaars hadden contact met elkaar

Speerpunt van vuursteen

Versierd bot van een bizon

Oorzaak en gevolg

Door het einde van de ijstijd 11.000 geleden, steeg de temperatuur... (oorzaak)

stierf de mammoet uit. (gevolg)

De geschiedenis zit dus vol met 

oorzaken en gevolgen!

Waarom was er heel vroeger geen leven mogelijk in Nederland?

Waarom hadden de jagers - verzamelaars maar weinig bezittingen?

Hoe noemen we mensen zoals de jagers die in groepen rondtrekken en niet op 1 plek blijven?

Waarom trekken de jagers- verzamelaars rond?

HW GS

Opdracht 1 + 3 + 5+ 6 + 7 + 11 

begint op bladzijde 20 in je werkboek!

Dit is voor dinsdag  1 Oktober