gramm: pv en zinsdelen HS

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

pagina 204

Cursus 5

paragraaf 1

Persoonsvorm en zinsdelen

lesdoelen

• Je weet na deze les hoe je de persoonsvorm (pv) in de zin kunt vinden.               
• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen. 

De persoonsvorm (pv)

• In elke zin staan werkwoorden. 

• Een van die werkwoorden (let op: soms zijn het er meer) is de persoonsvorm.

• De pv geeft het getal/aantal aan en de tijd.

Pieter bestelt een tosti.

De vrienden bestelden een hamburger.

bestelt geeft enkelvoud aan en tegenwoordige tijd. 

bestelden geeft meervoud aan en verleden tijd.

Zo vind je de persoonsvorm (pv)

1. Maak van de zin een vraag. Het werkwoord dat

   vooraan komt te staan, is de pv.

Let op: 

Deze manier liever niet toepassen, omdat je dan maar één pv vindt, terwijl er in zinnen ook meer dan één pv kan staan.

Meerdere werkwoorden als pv

Samengestelde werkwoorden

Samengestelde werkwoorden zijn in hun geheel de persoonsvorm, ook als ze gescheiden in de zin staan:

Boris leidde Ernst de hele tijd af. (Het hele ww is afleiden)

Hoe laat kom je thuis? (Het hele werkwoord is thuiskomen)

Zo vind je de persoonsvorm (pv)

2. Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat

    verandert, is de pv.

3. Verander het getal van de zin: maak van het enkelvoud

   (één persoon of ding) het meervoud of andersom.

Zet het volgende zinnetje in een andere tijd.

Wanneer gaat zij naar Amerika?

Zet het volgende zinnetje in een andere tijd.

Gisteren vroegen wij hem om raad.

Verander het getal van het volgende zinnetje. 

Wij maken vanmiddag het huiswerk.

Verander het getal van het volgende zinnetje. 

De leerling heeft een boek geleend.

ZINSDELEN

Het verdelen van de zin in zinsdelen.

Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen. Voor de persoonsvorm staat maar één zinsdeel.

• Probeer welke woorden je voor de persoonsvorm kunt zetten. Die woorden zijn samen één zinsdeel.
• Kijk welke woorden altijd in dezelfde volgorde naast elkaar blijven staan als je de zin verandert. Die woorden zijn samen een zinsdeel.

Het verdelen van de zin in zinsdelen.

• Zet een streep voor en achter de pv
• Alles voor de pv is een zinsdeel.
  
• Kijk vervolgens of er nog meer werkwoorden in de zin staan,zet daar ook een streep voor en achter.
• Als er nog woorden overblijven, ga je deze voor de pv zetten op een manier dat de zin blijft kloppen. Je doet dat met zoveel mogelijk woorden.
  

Neem het zinnetje over en onderstreep de pv. Verdeel het zinnetje daarna in zinsdelen.

Ik heb gisteren een vis gevangen. 

Neem het zinnetje over en onderstreep de pv. Verdeel het zinnetje daarna in zinsdelen.

De beste voetballer werd beloond met een bijzondere trofee.

lesdoelen

• Je weet na deze les hoe je de persoonsvorm (pv) in de zin kunt vinden.               
• Je kunt zinnen in zinsdelen verdelen. 

Resumerend

De doelen waren:

Je weet hoe je de persoonsvorm in een zin kunt vinden.

Je kunt zinnen verdelen in zinsdelen.