H1 Wereldbeeld 1.1 t/m 1.3

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H1 Wereldbeeld

Deze les:

• Voorkennis
• Indeling hoofdstuk 
• Leerdoelen 1.1 
• Welvaart en Welzijn

Waar denk jij aan bij het land 'Afganistan'

Klopt jouw beeld als je kijkt naar de foto?

Kennen jullie deze nog?

BRIC(S)-landen – Afkortingen voor landen die in de periode 2000-2012 een snelle economische groei doormaken.

Formele sector – Officiële deel van de economie. (bekend bij de overheid)

Geboortecijfer – Het aantal geboorten per 1000 inwoners per jaar.

Handelsbalans – Overzicht van de waarde van de geëxporteerde en geïmporteerde goederen van een land.

Informele sector – Het onofficiële deel van de economie (zwart werk)

Ontgroening – De afname van het aandeel jongeren in de bevolking

Sterftecijfer – Het aantal sterfgevallen per duizend inwoners per jaar.

Vergrijzing – De toename van het aandeel ouderen in de bevolking.

Welvaart - Rijkdom van een land op basis van geld.

Welzijn – Rijkdom van een land op basis van leefomstandigheden.

Leerdoelen 1.1

• Je kent een aantal factoren die een verklaring vormen voor de verdeling van de welvaart in de wereld.
  
• Je kent de nadelen van het bnp/hoofd als maatstaf om de welvaart te meten.
  
• Je weet hoe het wereldbeeld er voor een aantal economische kenmerken uitziet.
  
• Je weet welke maatstaven je kunt gebruiken om landen met elkaar te vergelijken en om de wereld in te delen in groepen van landen.
  
• Je begrijpt het verband tussen de verschillende economische patronen op de wereldkaart.

Welzijn:

Welvaart:

 

Hoeveel verdiend een land? Waar werken de mensen?

Hoe voelen de mensen zich? Kan iedereen naar school en naar de dokter? 

Welvaart

2 Maatstafen:

1. bbp/hoofd
2. verdeling van de beroepsbevolking

bbp/hoofd: 

bruto binnenlands product per hoofd. Dat bereken je door de waarde van de goederen en diensten die in één jaar geproduceerd worden door alle personen en bedrijven gevestigd in dat land, op te tellen. Deel je dit bedrag door het aantal inwoners, dan heb je het bbp/hoofd. Om een vergelijking mogelijk te maken druk je het bbp uit in dollars of euro’s.

De algemene regel is dat het ontwikkelingspeil hoger is als er minder mensen in de landbouw werken en meer in de formele dienstensector. 

'Hoe meer mensen in de landbouw, hoe armer het land' (ook andersom)

Welke nadelen kunnen er zijn aan deze manier van meten?

Problemen bij meten van welvaart

1. Verschil in waarde dollar (Bigmac-index)
   
2. Informele sector telt niet mee.
3. Bbp is een gemiddeld inkomen en versluiert verschillen: Regionale ongelijkheid & Sociale ongelijkheid

Welzijn

Maatstaaf:

VN-ontwikkelingsindex of welzijnsindex

VN-ontwikkelingsindex of welzijnsindex:

Bij deze index wordt er naast inkomen ook gelet op de levensverwachting en de alfabetiseringsgraad van een land. 

Analfabetisme zegt iets over..

1. Welvaart
2. Welzijn

Het BBP gaat over..

1. Welvaart
2. Welzijn

welk begrip speelt geen rol in de bepaling van de welzijn

1. alfabetiseringsgraad
2. koopkracht
3. levensverwachting
4. voedselsituatie

In welk continent is
de welzijn het slechtst?

1. Zuid-Amerika
2. Afrika
3. Europa
4. Azië

Hoe zie je dat deze man in de informele sector werkt?

De koopkracht in Marokko is $5500
Is het bbp/hoofd hoger, lager of hetzelfde? Licht toe!

Kenmerken	Marokko
Koopkracht (hoeveel spullen kan je kopen met dit geld?)	$5500
Ranking welzijnsindex	126e
% onder de armoedegrens	15%
Inkomensverdeling: 10% armste 10% rijkste	2,6% van bbp 30,9% van bbp

Waaruit blijkt dat er sociale ongelijkheid is in Marokko?

1.2 bevolkingsspreiding

Leerdoelen

Je kent de factoren die de bevolkingsspreiding in de wereld verklaren.

Je kan uitleggen dat het patroon van de bevolkingsspreiding op de wereldkaart voortdurend verandert.

Je kunt het push- en pullmodel op meerdere schaalniveaus toepassen.

Wat is het verschil tussen bevolkingsspreiding en bevolkingsdichtheid?

Bevolkingsdichtheid

Gemiddeld aantal inwoners per km2 

Bevolkingsspreiding

Waar wonen mensen?

Hoe zijn de inwoners over een bepaald gebied verspreid

Bevolkingsspreiding verklaard

1. De natuurlijke mogelijkheden: gunstig klimaat, vruchtbaarheid van de bodem en beschikbaarheid van water. 
2. De ligging: gunstige liggen tenopzichte van andere economische kerngebieden en hoe deze zijn verbonden (water of wegen)
3. Het koloniale verleden: in vrijwel alle oud koloniën zijn de steden gevestigd langs de kust door het koloniale verleden. 

Geef aan waarom deze gebieden dichtbevolkt zijn:
West Europa
Kust Zuid-Amerika
Zuidoost Azië

Bevolkinsspreidng Tunesië

Verklaar de bevolkingsspreiding in Tunesië. 

Noem de oorzaak en het verklaar. 

Oorzaak: Door de droogte is de bevolkingsdichtheid in het zuiden minder hoog.

Verklaring: In een droger gebied zijn de bestaansmogelijkheden voor de agrarische bevolking kleiner dan in een vochtiger gebied.

Op de kaart zie je de bevolkingsdichtheid
van de VS. Geef een reden waarom veel grote
Amerikaanse steden aan de oostkust liggen.

Migratie

1. Economische migraten: vertrekken voor een beter salaris of ontwikkelingsmogelijkheden. 
2. Vluchtelingen: migraten vertrekken vanwege onderdrukking of oorlogsgeweld. 
3. Ecologische migranten: vertrekken wegens natuur- en/of milieurampen

Push factoren (-)

Redenen om uit een gebied te vertrekken. 

Geen werk, oorlog, orkanen

Pull factoren (+)

Redenen om in een gebied te vestigen. 

Werk en mogelijkheden, vrede en veiligheid, gunstig klimaat.

Bekijk de afbeelding. Om welke soort migratie gaat het hier?

De interne migratie in Europa is sterk toegenomen. Hoe komt dat?

Naast nadelen heeft migratie voor een vertrekgebied ook een voordeel. Noem dit voordeel.

Patronen: de culturele wereldkaart

Leerdoelen

Je weet hoe het wereldbeeld er voor culturele kenmerken uitziet.

Je begrijpt op welke manieren cultuurelementen zich verspreiden.

Je kunt cultuurelementen op een foto onderscheiden

Wat is cultuur?

Cultuur

Cultuur gaat over ideeën, overtuigingen en gebruiken die een groep heeft. 

Krijgt vorm in cultuurelementen.

Drie hoofdgroepen:

1. Verstand zoals taal en geloof 
2. Manier van samenleven zoals wetten en opvoeding
3. Materiële elementen zoals inrichting van het land, bouwstijl, kleding
   

Op welke twee cultuurelementen is deze kaart vooral gebaseerd?

Proces diffusie

Diffusie van rapmuziek in de V.S.

Diffusie van hiphop in de VS

Bij diffusie wordt het cultuurelement vaak aangepast. Dit noem je Cultuurvermenging

Godsdiensten veroveren de wereld

Godsdiensten hebben zich vooral verspreid vanuit de kerngebieden door: Verovering, kolonialisme en handel.

Vergelijk de gebieden A, B en C.
Noem voor elk gebied een ander gevolg van de culturele diffusie uit het verleden. Gebruik de elementen godsdienst, taal en muziek

Samenvatting 1.1 t/m 1.3

Leerdoelen 1.1

• Je kan manieren opnoemen waarop je welvaart in de wereld kunt meten. 
• Je kan manieren opnoemen waarop je welzijn in de wereld kunt meten. 
• Je kan vier nadelen noemen van het gebruik van het bbp/hoofd om welvaart te meten. 
• Je kan met voorbeelden het verschil uitleggen tussen regionale en sociale ongelijheid. 

Leerdoelen 1.2

• Je kent de factoren die de bevolkingsspreiding in de wereld verklaren.
• Je begrijpt dat het patroon van de bevolkingsspreiding op de wereldkaart voortdurend verandert.
• Je kan verschillende typen migranten noemen en verklaren waarom zij migreren. (Push & Pull model)

Leerdoelen 1.3

• Je weet hoe het wereldbeeld er voor culturele kenmerken uitziet.
• Je begrijpt op welke manieren cultuurelementen zich verspreiden.
• Je kan verklaren waarom grenzen tussen cultuurgebieden steed moeilijker te trekken zijn. 
• Je kunt cultuurelementen op een foto onderscheiden.

Kan je deze beantwoorden?