Hoofdstuk 5 paragraaf 1 Renaissance

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Renaissance

Leerdoelen voor vandaag: 

• Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Het mensen wereldbeeld van de renaissance en de hernieuwde oriëntatie op de klassieke oudheid'. 
• Je kan de ontwikkeling van het humanisme uitleggen rond 1500. 
• Je kan de ontwikkeling van het mens en wereldbeeld omstreeks 1500 uitleggen.  
• Je kan uitleggen waarom de renaissance, de renaissance wordt genoemd. 
• Je kan de invloed van de renaissance op de kunst uitleggen. 
• Je kan  uitleggen welke invloed de val van Constantinopel  had op het humanisme. 
• Je kan uitleggen hoe het humanisme de literatuur heeft beïnvloed. 
• Je kan uitleggen welke invloed de renaissance heeft gehad op het christendom. 

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling.'.

Nieuw mens- en wereldbeeld

In de middeleeuwen vonden mensen het leven na de dood belangrijker dan het leven op aarde. Dat was een christelijke waarde.

Momento Mori (Gedenk te sterven)

Leg uit wat het nieuwe mens- en wereldbeeld was.

Leg het verband uit tussen de nieuwe rijke bankiers en het nieuwe mens- en wereldbeeld.

Nieuw mens- en wereldbeeld

In de steden die geprofiteerd hadden van de handel met het Midden-Oosten en Vlaanderen ontstond er een nieuwe machtige bovenlaag van handelaren en bankiers. 

Deze machtige bovenlaag wilden graag hun rijkdom tonen en gaven opdracht om enorme huizen te bouwen en huurde de beste kunstenaar is. 

Nieuw mens- en wereldbeeld

Zij wilden genieten van het leven op aarde.

Carpe Diem. (Pluk de dag)

 Griekse schrijvers dachten er ook zo over.

 Geniet van de mens, natuur en schoonheid.

 De Italianen wilden terug naar de oudheid.

Nieuw mens- en wereldbeeld

In deze omgeving ontstond een nieuw mensbeeld, een nieuw wereldbeeld. 

In dit mensbeeld en wereldbeeld werd een mens niet als slecht en zondig gezien. De mens moest namelijk Gods schepping vervolmaken. 

Leg uit wat wat de schoonheidsidealen waren van de oudheid.

Leg uit het verschil in kunst thema's in de middeleeuwen en de renaissance.

Nieuw mens- en wereldbeeld

Rijke stedelingen kregen daarnaast meer belangstelling in het klassieke erfgoed. 

In het klassiek erfgoed hadden de kunstenaars de natuur geperfectioneerd. 

Navolging van de oudheid

De herleving van de waarden en schoonheidsidealen van de oudheid kreeg de naam:

  De renaissance (Wedergeboorte). 

Leg uit wat de klassieke vormen waren in de architectuur.

Navolging van de oudheid

Architectuur: Klassieke vormen komen terug zoals: 

• Zuilen
• Koepels
• Bogen. 

Sant'Ignazio, Rome

https://www.youtube.com/watch?v=C8Cy9_6Z07c&ab_channel=RomeForYou

Welke kenmerken horen bij de schilderkunst van de Renaissance?

Navolging van de oudheid

Schilderkunst: 

• Realistisch
• Driedimensionaal
• Gedetailleerd. 

Navolging van de oudheid

Beeldhouwkunst: 

• Anatomisch correct. 
• Gezichtsuitdrukking
• Levensecht. 
• Superman versie. 

Middeleeuwen of Renaissance?

Middeleeuwen

Renaissance

Renaissance

Middeleeuwen

Huiswerk

• Maken paragraaf 5.1.
  Opdracht 1, 3, 4, 11 en 12
  
  

Renaissance

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance.'

Leg uit waarom de renaissance kan worden gezien als een oorzaak van Carpe Diem.

Noem drie kenmerken van de Grieks-Romeinse beeldhouwkunst

Noem een verschil tussen middeleeuwse schilders en renaissance schilders

Navolging van de oudheid

Invloed van humanisme op de herontdekking van de klassiek oudheid: 

1. Humanisten onderzochten de orginele teksten en hierdoor ontdekten zij fouten in de gekopieerde /aangepaste teksten. 
2. Zij herstelden de teksten en voorzagen die van uitleg voor anderen. 

Herstellen en aanpassen van teksten

Wanneer mag je wel en wanneer mag je niet boeken en teksten aanpassen?

Leg het verband uit tussen de val van Constantinopel en de renaissance.

 Desiderius Erasmus

1.  Hij kon de oude Griekse bronnen van het Nieuwe Testament van de bijbel lezen en vertalen.
2.  Wat bleek: de kerk had er veel zaken bij verzonnen, die helemaal niet in de bijbel stonden.
   
3.  Erasmus vond veel rituelen van de kerk onzin. De mensen moesten gewoon goed leven.

Navolging van de oudheid

In Constantinopel lagen orginele Griekse manuscripten opgeslagen en kennis van de Griekse oudheid. 

Na de val van Constantinopel in 1453 namen veel geleerden deze teksten mee naar Italie. Wat een extra impuls gaf aan het humanisme omdat geleerde toegang kregen tot orginele teksten. 

Noordelijke renaissance

Italiaanse renaissance

Wat is het bekendste werk van Leonardo da Vinci?

Leonardo da Vinci

1. Onderzoek naar het menselijke lichaam. 
2. Kritische kijken naar het onderzoek uit de oudheid

Sleep de onderstaande kenmerken in de juist periode

Middeleeuwen

Renaissance

Carpe diem

Humanisme

De kerk staat centraal

Memento mori

Leven na de dood

De mens staat centraal 

Luther versus Erasmus

Luther

Erasmus

Kritiek in een satirisch boek verwerkt

Een nieuwe geloofsrichting

Bijbelvertaling van het Grieks naar het Latijn

Openlijk protest tegen de regels van de kerk

Volgelingen worden protestanten

Humanist

95 stellingen

Je kan het volgende kenmerkend aspect in je eigen woorden uitleggen: 'Het veranderde mens- en wereldbeeld van de renaissance.'

Aan de slag

• Maken paragraaf 5.1.
• Opdracht 1, 3, 4, 11 en 12