3GR week 26 en 27

• Latijn
• Grieks
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Vrijdag 30 juni 

1. PW bespreken 

2. Centauren en Lapithen: tekst afmaken 

3. The Odyssey 

Maandag 3 juli: 2e uur 

'De Elgin Marbles'

Parthenon Marbles 

Maandag 3 juli: 3e uur 

Kunst, kolonialisme en verzet 

Parthenon Marbles 

1. intro Akropolis Athene 

2. geschiedenis Parthenon 

3. de Marbles in kwestie en de discussie

1. Akropolis 

Hoogste punt van de stad 

Defensieve functie: anax met paleis of burcht

ook voor burgers ttv nood

democratie dus niet alleen meer paleizen  

later ook heiligdommen 

in Athene 

2. Het Parthenon 

-Beschermgodin Athene: Athena Parthenos 

-Oude Athenatempel uit 6e eeuw  verwoest door Perzen in 480 vC

-Nieuwe tempel gebouwd na overwinning op de Perzen: symbool van macht 

Het Parthenon en Erechtheion

Het Parthenon heeft na de klassieke oudheid verschillende bestemmingen gehad. De tempel van Athena is onder meer gebruikt als kerk, moskee en markthal. Tijdens de bezetting van Griekenland door de Ottomanen werd het Parthenon als vesting en kruitmagazijn gebruikt. Op 26 september 1687 ontplofte deze opslag tijdens een Venetiaanse belegering en raakte het Parthenon zwaar beschadigd.

3. De Marbles 

De nieuwe tempel werd versierd met zogenaamde metopen, versierde platen gebakken klei of steen. Deze werden vervaardigd door de beroemde Griekse beeldhouwer Phidias. De metopen zijn momenteel bekend onder de naam Elgin marbles. Dit omdat de metopen tussen 1801 en 1804 (tijdens de Ottomaanse bezetting van Griekenland) door de Brit Lord Elgin werden meegenomen. Deze verkocht een groot deel van de ornamenten vervolgens aan het British Museum in Londen. Griekenland probeert al lange tijd, tevergeefs, deze metopen terug te krijgen.

De discussie: in Engeland blijven of terug naar Griekenland? 

Wat vindt Griekenland? 

• sculpturen niet rechtmatig verkregen
• cultureel erfgoed 
• volledige ervaring bij bezoek Akropolismuseum 
• nieuwe Akropolismuseum is al gebouwd op basis van de sculpturen 
• sculpturen zijn al beschadigd en zullen niet goed genoeg worden gerestaureerd 
• de sculpturen zijn uniek en zullen niet een stortvloed aan claims veroorzaken (waar Britten bang voor zijn) 

Wat vindt Engeland? 

• Elgin heeft de sculpturen wel echtmatig gekocht 
• Hij heeft ze ook gered van vernietiging 
• in het British Museum kunnen ze in context van andere antieke culturen worden bekeken 
• het museum zal leeglopen en ook geen of minder toeristen 
• het is inmiddels Brits cultureel erfgoed 

nos.nl

nos.nl

Keti Koti

Verzet en afschaffing slavernij 

Link met kunst? 

3

Martopawiro, Matura en Ramjanee waren leiders van opstanden van de Javaanse en Hindostaanse contractarbeiders tegen de plantagehouders. Boven zie je Anton de Kom. Hij kwam op voor de rechten van de (contract)arbeiders. 

2

Hier zijn de verzetsleiders Kaikoesi (Inheems) en Baron & Boni (Marrons) afgebeeld. 

4

Ook na de onafhankelijkheid bleef sociale ongelijkheid bestaan. Hierdoor ontstond er verzet tegen de Surinaamse regering. In februari 1980 pleegden militairen een coup. Velen zagen dit als een nieuw begin. Dit veranderde toen in 1982 de militaire machthebbers in de nacht van 7 op 8 december 15 burgers oppakten, martelden en doodschoten. 

1

Dit drieluik gaat over 400 jaar verzet in Suriname. Meerdere groepen kwamen in verzet tegen de Nederlandse kolonisator, zoals de Inheemsen, weggelopen slaafgemaakten (Marrons) en (contract)arbeiders. 

René Tosari, Untitled (400 jaar Verzet en Strijd Suriname), 1981, collectie René Tosari, Paramaribo

Ook in moderne kunst 

Lees het artikel op je telefoon 

nos.nl

Apes**t- The Carters

Wat is de algemene boodschap van de videoclip?

Bekijk de clip a.d.h.v. deze vragen: 

Welke soorten kunst zie je voorbijkomen (beeldhouw-, schilder-, etc.)? 

Welke kunstwerken heb je weleens eerder gezien? 

Zie je voorbeelden van klassieke kunst? 

Welke verwijzingen naar het koloniale verleden zie je? 

Bespreek in groepjes van drie:

Welke soorten kunst zie je voorbijkomen (beeldhouw-, schilder-, etc.)? 

Welke kunstwerken heb je weleens eerder gezien? 

Zie je voorbeelden van klassieke kunst? 

Welke verwijzingen naar het koloniale verleden zie je? 

Wat betekent 'Apeshit'?

Waar is de apes**t (woede) op gericht?

Engagement

Je had de vorige vraag waarschijnlijk goed als je de verwijzing naar de knielende American Football speler herkende in het shot met knielende zwarte mannen. Colin Kaepernick bleef niet staan maar knielde wanneer het volkslied werd gespeeld. Hij protesteerde op deze manier tegen politiegeweld en discriminatie. 

Het beeld van Hermes die een sandaal aantrekt... past hier goed bij.

Kaepernick begon zijn protest mede vanwege Alton Sterling, Philando Castile en Charles Kinsey; zwarte mannen die in juli 2016 in de VS doodgeschoten werden door politieagenten.

Dit knielen zorgt voor verschillende reacties...

Het knielen kostte Colin Kaepernick zijn toekomst als professioneel American Footballer, maar zijn protest kreeg vooral na de dood van George Floyd in 2020 massale navolging.

Trump: "Tijdens het volkslied moet je rechtop staan, met een saluut of een hand op het hart. Er zijn andere dingen waar je tegen kunt demonstreren, maar niet tegen onze prachtige Amerikaanse vlag. GEEN GEKNIEL!"

Strijd- Black Lives Matter

Men zoomt in deze clip in op de kunstwerken, én leggen een link met  de onderdrukking van vrouwen of zwarte mensen. Hier twee werken van Jacques Louis David

Strijd- Black Lives Matter

Men zoomt in deze clip in op de kunstwerken, én leggen een link met  de onderdrukking van vrouwen of zwarte mensen. Hier twee werken van Jacques Louis David

De Horatii (uit 'De Eed van de Horatii ') waren een drieling uit de vroege Romeinse geschiedenis die samen strijden voor Rome.

'De Sabijnse maagdenroof' toont hoe de Romeinen vrouwen stalen omdat ze vrijwel alleen mannen in de stad hadden. Verwijzing naar #metoo? 

In de clip worden de schilderijen gecombineerd met beelden van protest. Handen worden in de lucht gestoken als verwijzing naar de Black Lives Matter beweging en daarna worden de wapens uit de schilderijen getoond. Zwarte mensen zullen strijden zoals de Romeinen dat deden.

Queen B 

In 1804 kroonde Napoleon zichzelf tot keizer en werd zijn vrouw Josephine keizerin. 

In de videoclip van Beyoncé zien we haar en andere dansers voor dit schilderij dansen. Beyoncé staat recht onder Josephine alsof zij degene is die door Napoleon gekroond wordt.  Iedereen  gekleed in neutrale legging en top, op Beyoncé na dan, die is uitgedost in het herkenbare motief van Burberry. Duidelijk wie hier nog steeds de Queen is.

Queen B 

In 1804 kroonde Napoleon zichzelf tot keizer en werd zijn vrouw Josephine keizerin. 

In de videoclip van Beyoncé zien we haar en andere dansers voor dit schilderij dansen. Beyoncé staat recht onder Josephine alsof zij degene is die door Napoleon gekroond wordt.  Iedereen  gekleed in neutrale legging en top, op Beyoncé na dan, die is uitgedost in het herkenbare motief van Burberry. Duidelijk wie hier nog steeds de Queen is.

Napoleon was een grote kolonisator en verdiende veel geld aan de exploitatie van zwarte slaven. Toen in een deel van het Franse rijk na opstanden de slavernij was afgeschaft, was het Napoleon die dit opnieuw invoerde. 

Beyoncé’s kroning door Napoleon wordt daardoor extra ironisch. Je ziet dit op de volgende slide.

Uitbuiting

Uitbuiting

Het portret dat Jaques Louis David maakte van Mme Récamier wordt in de videoclip nog eens subtiel nagebootst door de dansers. 

De dansers spelen niet de rijke Récamier, maar ze vormen met hun lichamen de vorm van de chaise longue waarop Récamier ligt. 

Opnieuw is dit een vrij directe verwijzing naar hoe zwarte mensen in de 18e en 19e eeuw werden gebruikt door blanken. Juist rijken zoals Mme Récamier werden rijker door de uitbuiting van zwarte mensen.

African art

African art

Een prominent beeld in de videoclip is de grote sfinx van Tanis. Het beeld werd gekocht uit een privécollectie rond 1825 en is ruim 4000 jaar oud. De Egyptische kunst wordt vaak meegerekend in de Westerse canon van de kunstgeschiedenis als voorloper van de Griekse en de Romeinse kunst. 

Beyoncé benadrukt in de clip juist dat Egypte in Afrika ligt en als zodanig ook een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van de Afrikaanse kunst.

 Tegelijk is dit beeld een Afrikaans kunstobject dat door Europeanen werd meegenomen en geclaimd voor hun eigen musea. Opnieuw een verwijzing naar de Europese overheersing van Afrika.

Can't believe we made it!

Can't believe we made it!

Jay-Z staat voor Het vlot van Medusa, waarop wanhopige passagiers die dreigen te verdrinken worden afgebeeld. 

 Het schilderij is gebaseerd op de beruchte schipbreuk in 1816 even buiten de westkust van Afrika. Bijna 150 mensen moesten dagenlang zonder brood of water op het vlot zien te overleven. 

The Carters willen hiermee wellicht het voortdurende schandaal van de vluchtelingencrisis aanduiden. Daarnaast gaat The Raft of Medusa ook over de nasleep van het kolonialisme en de slavernij. De afgebeelde mensen zijn onderdrukt en wanhopig, maar sommige van hen wisten het toch te redden...

Door deze clip (én boodschap mbt discriminatie en slavernijverleden) in museum het Louvre te filmen leveren de Carters ook kritiek op de Westerse kunstgeschiedenis. Leg dit uit.

Wanneer het nummer begint, staan Jay-Z en Beyoncé aan weerszijden van de Mona Lisa, mogelijk het bekendste werk in het museum. Net als het schilderij kijken ze recht de camera in. Ze staan er niet bij als bewonderaars van de vrouw in het portret. Twee succesvolle zwarte muzikanten die het verdienen om zélf geportretteerd te worden. 

Lyrics

Het liedje opent met het refrein. Naast dat ze hierin pronken met wat ze bereikt hebben, spreken The Carters vooral ook dankbaarheid uit aan hun voorvaderen die grote offers hebben moeten brengen voor hun vrijheid:

Stack my money fast and go (fast, fast, go)

Fast like a Lambo (skrrt, skrrt, skrrt)

I be jumpin’ off the stage, ho (jumpin’, jumpin’, hey, hey)

Crowd better savor (crowd goin’ ape, hey)

I can’t believe we made it (this is what we made, made)

This is what we’re thankful for (this is what we thank, thank)

I can’t believe we made it (this a different angle)

Have you ever seen the crowd goin’ apeshit? Rah!

Dit portret van een zwarte vrouw speelt ook een prominente rol in de clip van Beyoncé en Jay-Z. Het schilderij werd gemaakt net na 1800 en toont een zwarte vrouw: eindelijk niet als onderworpene maar gewoon als geportretteerde. Het is een trotse vrouw die gezien mag worden en één van de weinige zwarte dames is in de geschiedenis van de Westerse kunst. Beyoncé neemt dezelfde trotse houding aan, in een dure jurk van Versace.  

Afrodite (Venus) is de verpersoonlijking van het Westerse schoonheidsideaal. De Venus van Milo werd rond 1820 gevonden op het Griekse eiland Melos/Milo zonder armen, maar werd meteen omarmd als Griekse schoonheid. Beyonce staat in de clip voor het beeld met haar lichaam in dezelfde S-achtige vorm, alsof een zwart schoonheidsideaal naast een wit schoonheidsideaal wil zetten. 

... het idee van een zwarte venus heeft ze eerder laten zien.

De clip zoomt (zoals gezegd) vooral in op de kunstwerken waarin vrouwen en zwarte mensen worden onderdrukt... maar ook op kunstwerken waarin ze juist ontbreken. In de clip zie je eerst een shot van het schilderij van Théodore Géricault.  Hierop een jager uit de Keizerlijke Garde van Napoleon, een witte man op een wit paard. Meteen gevolgd door een shot van een zwarte man op een zwart paard.

Die vergelijking deed erg denken aan dit werk van Kehinde Wiley. Zijn schilderij is een hedendaagse kopie van een werk van de Franse schilder Jacques-Louis David.

Het verschil is dat hij Napoleon verving door een hedendaagse Afro-Amerikaanse man. Hiermee slaat Wiley heel mooi een brug naar een klassieke tijd, waarin slechts blanke aristocraten afgebeeld werden op dit soort werken, en de hedendaagse multiculturele samenleving. Precies hetzelfde idee.

In de clip Apes**t  zie je een wit figuur met vleugels en lijkt op een engel. In de kunstgeschiedenis worden (aarts)engelen juist vaak als witte personen voorgesteld. Het is mogelijk dat de video daarom opent met een zwarte engel. 

Op internet werd zelfs een link gelegd met de dood van de rapper XXXXtentacion's (twee dagen vóór het uitbrengen van de clip)

Dit witte figuur met vleugels is alleen geen engel maar de Nikè van Samothrake. Een standbeeld van de godin van de overwinning. Beyoncés kostuum is op het beeld gebaseerd. Dit is dus ook haar overwinning. Ze staat hand in hand met haar man Jay-Z. Wellicht gaat dit over het samen overwinnen van een flinke huwelijkscrisis (nadat Jay-Z was vreemdgegaan) wat resulteerde in hun nieuwe album 'Everything is Love'.

Het kostuum van Beyoncé is gebaseerd op de Nikè van Samothrake. Leg dit uit aan de hand van twee aspecten van de vormgeving.

Wat zou het gevolg van deze clip kunnen zijn voor het Louvre?