Les 2 19.1 en 19.2

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Doel

Je kent de relatie tussen hormoonklier, hormoon, bloed, doelwitorgaan, 

Je kunt op basis van hydrofiele/hydrofobe eigenschappen van een hormoon uitleggen hoe het hormoon genexpressie beïnvloed.

Homeostase

constant intern milieu

Je behoudt homeostase door regelkringen.

hormonen spelen belangrijke rol.

hormoonklieren

Hypothalamus

Hypofyse

Schildklier

Alvleesklier

Bijnier

Eierstok/Testis

Endocriene klier 

Endo- exocriene klier 

Exocriene klier 

Directe afgifte aan bloed 

Zowel afgifte aan bloed als afvoerbuis 

Klieren met afvoerbuis 

Exocriene klieren

Endocriene klieren

Doel hormonen

signaalstof 

die genexpressie 

in doelcellen 

beïnvloed

EPO

Beschrijf voor EPO wat de hormoonklier is, een voorbeeld van een doelorgaan én via welke bloedvaten EPO het snelst bij dat doelorgaan aankomt. Mag in een schema.

Tip: BINAS 89

tweetallen, op papier

uitleg: interactieschema's en negatieve/positieve terugkoppeling

effect op genexpressie

Hiervoor moet je weten:

• welke stoffen ongehinderd de celmembraan passeren?
• wat is genexpressie ook alweer is.

Diffusie

actief transport

membraaneiwit

passief transport

Actief transport

Passief transport

Diffusie

Porie-eiwit (poort)

Transporteiwit (met concentratiegradiënt mee)

Transporteiwit (tegen  concentratiegradiënt in)

Endocytose

Genexpressie

zelfde DNA, verschillende expressie

BINAS 89

Geef aan welk woord op de dikgedrukte plek in de zin moet komen te staan:
(1) Oestradiol is een peptide/steroïd hormoon, ...…
(2) ...… waarvoor doelwitcellen een intracellulaire/extracellulaire receptor hebben.
(3) Na binding van oestradiol aan de receptor wordt er wel/geen gebruik gemaakt van een second messenger.

Huiswerk

toetsvragen 19.1

oefenvragen 19.2