1.3: Nederland breidt zijn macht uit

Paragraaf 1.3

Nederland breidt zijn macht uit
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

In deze les zitten 20 slides, met tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

Paragraaf 1.3

Nederland breidt zijn macht uit

Slide 1 - Tekstslide

Leerdoelen:
  • Aan het eind van deze les kun je
  • uitleggen waarom het cultuurstelsel vervangen werd door een vrije economie
  • uitleggen of de vrije economie een verbetering of verslechtering was voor de bevolking van Nederlands-Indië
  • uitleggen hoe Nederland zijn macht uitbreidde

Slide 2 - Tekstslide

Kolonie: Overzees gebied dat door

 Nederlanders werd bestuurd.

Slide 3 - Tekstslide

Hoe werkt het cultuurstelsel? 


  • 20% van de grond
  • koffie, suiker, tabak, thee, indigo
  • Doel: kolonie winstgevend maken

  • Plantloon (laag!)
  • Herendiensten

16

Slide 4 - Tekstslide

Groeiende kritiek op het cultuurstelsel 
  • uitbuiting Javaanse boeren
  • regering bepaalde welke producten verbouwd moesten worden: geen vrije economie
  • volgens Multatuli was Nederland een roofstaat

Slide 5 - Tekstslide

Negatieve gevolgen voor Java
  • Uitbuiting door eigen Javaanse vorsten (regenten)

  • Plantloon is laag

  • Beste land moest voor het cultuurstelsel worden gebruikt 

  • Hongersnoden

Slide 6 - Tekstslide

Max Havelaar
  • Max Havelaar, of de koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij.

  • Boek van Multatuli (Latijn voor: 'ik heb veel leed gedragen'), pseudoniem van Eduard Douwes Dekker

  • Belangrijkste protest tegen het cultuurstelsel

Slide 7 - Tekstslide

Liberalen in Nederland aan de macht (1848) - kritiek op cultuurstelsel

Liberalen willen: 
  • Economische en persoonlijke vrijheid
  • Particuliere ondernemers
  • De regering moest niet bepalen wat er verbouwd en verhandeld moest worden.                                                      Met een vrije economie zou er Nederlands-Indië  meer verdiend kunnen worden.

Slide 8 - Tekstslide

Liberalen willen persoonlijke vrijheid: het cultuurstelsel lijkt op slavernij en dwangarbeid

Slide 9 - Tekstslide

Ondernemers in Indië
  • Liberalen willen niet dat de overheid zich met de economie bemoeit

  • Steeds meer wetten maken vrij ondernemerschap mogelijk: Mijnwet (1850), Agrarische wet (1870), Suikerwet (1871)
  • Gevolg: steeds meer ondernemers gaan naar Indië: plantages en mijnbouw

Slide 10 - Tekstslide

🏵
🌴
🌴
🌴
🕳
🌴
🕳
🛢
🛢
🛢
Koffie
☕️
⚽️
🌴
🍚
🍚
🍚
🍚
🖇
🖇
🚬
🌴
🚬
Goud
🏵
🌴
🛢
🌴
🌴
☕️
🛢
🌴
🍭
🏵
🏵
☕️
Palmolie
🌴
Tabak
🚬
Aardolie
🛢
Suikerriet
🍭
Kolen
🕳
Rubber
⚽️
Rijst
🍚
Tin
🖇
Thee
🍵
🍵
🍵

Slide 11 - Tekstslide

Koelies
    • Plantages hebben arbeiders nodig.

    • Contractarbeiders worden voornamelijk uit China gehaald voor verbouwen van koffie, suiker, tabak, thee, indigo
    • Deze contractarbeiders worden koelies genoemd.
    • Zij tekenen een contract, werden vooruitbetaald maar konden dit niet terugbetalen door de lage lonen.


    Slide 12 - Tekstslide

    Vanaf 1870: Nederland breidt zijn macht uit
    • Grote vraag naar grondstoffen uit Nederlands-Indië (olie, tin, rubber)

    • Bouw van het Suez-kanaal zorgt voor goede én veel kortere route naar Nederlands-Indië

    • Modern-imperialisme: uitbreiding van het aantal kolonies door Europese landen

    Slide 13 - Tekstslide

    Behandeling van de koelies
    • Koelies werken keihard voor een laag loon

    • Koelies worden zeer slecht behandeld (lijfstraffen) en het sterftecijfer is hoog.

    • Opstanden worden keihard neergeslagen, koelies zijn rechteloos.

    Slide 14 - Tekstslide

    Nederlands Imperialisme 
    • Nederlandse versie van het modern imperialisme

    • Koninklijk Nederlands-Indisch Leger (KNIL) beschermde plantage-eigenaren en veroverde steeds meer gebieden die onder Nederlands bestuur kwamen.


    Slide 15 - Tekstslide


    Atjeh-oorlog 1873-1903


    • Conflict met Atjeh (onafhankelijk gebied op het eiland Sumatra): piraten uit Atjeh vielen Europese schepen aan. Nederland begint de bloedige Atjeh-oorlog.

    Slide 16 - Tekstslide

    Slide 17 - Video

    Johannes van Heutsz

    • Generaal-Majoor die de oorlog in Atjeh won voor Nederland
    • Tussen 1904 en 1909 Gouverneur-Generaal van Nederlands-Indië
    • Zorgde ervoor dat steeds meer vorsten zich gingen onderwerpen aan het Nederlandse gezag
    • In 1913: heel Nederlands-Indië in bezit van Nederland
    • Pacificatie: het onder Nederlands bestuur brengen van heel Nederlands-Indië. 

    Slide 18 - Tekstslide

    Begrippen: 
    • liberalisme
    • koelies
    • modern imperialisme
    • Koninklijk Nederlands-Indisch leger
    • pacificatie
    • Atjeh-oorlog

    Slide 19 - Tekstslide

    Leerdoelen:
    • Aan het eind van deze les kun je: 
    • uitleggen waarom het cultuurstelsel vervangen door een vrije economie
    • uitleggen of de vrije economie een verbetering of verslechtering was voor de bevolking van Nederlands-Indië
    • uitleggen hoe Nederland zijn macht uitbreidde

    Slide 20 - Tekstslide