INLEIDING RECHTSSTAAT + LEGALITEITSBEGINSEL

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

INLEIDING RECHTSSTAAT

Hoofdstuk 1

geen powerpoint dus schrijf mee!

FILMPJE

Als een rechtsstaat het tegenovergestelde is van een dictatuur wat houdt een rechtsstaat dan in?

Als een rechtsstaat het tegenovergestelde is van een dictatuur wat houdt een rechtsstaat dan in?
p. 30, 66, 68-69 van het boek

RECHTSSTAAT = 

EEN STAAT WAARIN BURGERS MET GRONDRECHTEN WORDEN BESCHERMD TEGEN MACHTSMISBRUIK EN WILLEKEUR VAN DE OVERHEID

FILMPJE

Noteer de 5 beginselen van de NL rechtsstaat én 

de 3 basisvoorwaarden

0

Noteer de 5 beginselen van de NL rechtsstaat

INLEIDING RECHTSSTAAT

LEGALITEITSBEGINSEL H2

MACHTENSCHEIDING H2

GRONDRECHTEN H2

RECHTERLIJKE CONTROLE H3, 4 en 5

DEMOCRATIEBEGINSEL => DEMOCRATISCHE RECHTSSTAAT

(thema parlementaire democratie: periode 3)

3 basis waarden

VRIJHEID

RECHTSZEKERHEID

de staat verwacht dat de burgers zich aan de wet houden en belooft dat omgekeerd zelf ook te doen

dit leidt tot vertrouwen en wederkerigheid tussen burger en overheid

RECHTSGELIJKHEID

SLEEPVRAAG: Welke situatie of kenmerk hoort bij een democratie, bij een dictatuur of bij allebei?

Sleep het kenmerk/situatie naar 'democratie', naar 'dictatuur' of naar 'allebei'

Democratie

Dictatuur

Allebei

1. Burgers moeten zich aan de wet houden.

2. De regering verbiedt een nieuwe politiek partij.

3. De overheid heeft het geweldsmonopolie.

4. Er wordt gefraudeerd bij de verkiezingen.

5. Op tv mag je grappen maken over het staatshoofd.

6. Ministers worden niet door het volk gekozen.

7. Rechters zijn niet onafhankelijk.

8. Er is sprake van trias politica.

9. Politici komen hun belofte niet altijd na.

0

LEGALITEITSBEGINSEL H3

• OVERHEIDSHANDELEN BERUST OP WETGEVING
• "de overheid mag alleen beperkingen opleggen aan de vrijheid van burgers als die beperkingen in de wet zijn vastgelegd"

Je kunt alleen maar bestraft worden wanneer..........

1. ... je een strafbaar feit hebt gepleegd
2. .... de strafwet al is aangenomen in het parlement
3. ...er een eerlijk proces heeft plaatsgevonden
4. A, B en C

lees tekst 8 actueel

en beantwoord vragen A en B

VRAAG 8A: wat heeft het voorbeeld te maken met het legaliteitsbeginsel?

Antwoord vraag 8A

Het legaliteitsbeginsel houdt onder meer in dat al het overheidshandelen berust op wetgeving. 

Dat betekent ook dat iets alleen strafbaar bevonden kan worden als daar een wettelijke basis voor te vinden is. 

In de ‘oude’ zedenwet kon iemand pas veroordeeld worden voor seksueel overschrijdend gedrag als er bewijs was van gebruik van geweld of dwang. Bij de nieuwe zedenwet is dat niet meer noodzakelijk en zijn er dus meer mogelijkheden tot aanklacht en veroordeling.

VRAAG 8B:
normen/waarden => rechtsnormen?

Antwoord vraag 8B

Het kader waarmee we naar seksueel grensoverschrijdend gedrag kijken is de laatste jaren sterk veranderd, zoals strafrechter Janssen ook zegt in de bron. 

Er wordt opener gesproken over seksueel misbruik (waarde openheid). De aandacht verschuift naar de rol van de dader (norm). En er is meer aandacht voor de manier waarop mensen met seks omgaan (wederzijdse instemming, respect). Vanuit de samenleving komt steeds dringender de vraag om de regels (rechtsnormen) aan te passen.

Lees "hoe is het om als vrouw in Utrecht....."

Beantwoord vraag 8C

VRAAG 8C
rechtszekerheid / rechtvaardigheid

Antwoord vraag 8C

De zedenwet heeft te maken met rechtvaardigheid, omdat de nieuwe wet beter past bij het (on)rechtvaardigheidsgevoel dat bij veel mensen in de samenleving heerst, namelijk dat voor grensoverschrijdend gedrag niet alleen sprake hoeft te zijn van dwang, geweld of bedreiging.

De wet heeft te maken met rechtszekerheid omdat duidelijker wordt wat wel en niet mag of kan binnen de wet waarmee er minder onduidelijkheid is over of iets grensoverschrijdend is of niet. Én dat er geen ongelijkheid is tussen inwoners van verschillende de steden.

volgende keer

opdracht 8 afmaken

hoofdstuk 4 

machtenscheiding