les 3: vulkanisme

Leerdoelen
  • je weet de kenmerken en type uitbarsting van de 4 vulkaansoorten
  • je kan vanaf een kaart beredeneren welk type vulkaan waar ontstaat.
Uitleg met aantekeningen
stencil
toepassing oefenen + formuleren
weektaak
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
AardrijkskundeMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Leerdoelen
  • je weet de kenmerken en type uitbarsting van de 4 vulkaansoorten
  • je kan vanaf een kaart beredeneren welk type vulkaan waar ontstaat.
Uitleg met aantekeningen
stencil
toepassing oefenen + formuleren
weektaak

Slide 1 - Tekstslide

De aardplaten bewegen

Slide 2 - Tekstslide

uit elkaar
naar elkaar toe
langs elkaar

Slide 3 - Tekstslide

4 soorten vulkanen
Effusieve uitbarsting
Explosieve uitbarsting
  • Spleetvulkaan
  • Schildvulkaan
  • Stratovulkaan
  • Calderavulkaan
uitleg
Een effusieve uitbarsting is een vulkaanuitbarsting die rustig verloopt. De druk bouwt niet hoog op. Dat komt omdat de magma erg vloeibaar is, en er weinig gasbellen in het magma zitten.
Het magma loopt soepel de vulkaan uit.
uitleg
Een explosieve uitbarsting is een vulkaanuitbarsting die heftig verloopt, met veel kabaal. De druk in de magmakamer van de vulkaan is hoog opgelopen omdat het magma erg taai is (waardoor de kraterpijp verstopt raakt en de weg naar buiten geblpkkeerd wordt) en omdat er veel gasbellen in het magma zitten.
Als de vulkaan dan uitbarst spuit de magma er met veel kracht uit, waarbij er ook veel as uit de vulkaan komt.

Slide 4 - Tekstslide

Spleetvulkaan 
Bij divergeren korsten

Slide 5 - Tekstslide

Spleetvulkaan 
Bijv. bij Mid-Ocenische rug
- effusief vulkanisme
want magma is vloeibaar (lage viscositeit)
en bevat weinig gasbellen
waardoor er weinig druk opbouwt.

Slide 6 - Tekstslide

Schildvulkaan
  • breed en vlak
  • effusieve eruptie
  • magma met lage viscositeit
  • weinig gas in magma 
Bij divergentie en bij hotspot

Slide 7 - Tekstslide

stratovulkaan
Hoge vulkaan met steile helling​


Explosieve eruptie door magma met hoge viscositeit en gasbellen. 


Opgebouwd uit lagen​:

  • Gestolde lava​
  • as



Alleen bij subductiezones

Slide 8 - Tekstslide

Subductie

Slide 9 - Tekstslide

Wat komt er vrij bij een explosieve eruptie?
  • lava
  • aswolken
  • gas
  • vulkanische bommen 
pyroklastica =
dat wat uit de vulkaan uitgestoten wordt.

Slide 10 - Tekstslide

Meest gevaarlijk van een vulkaan?

Slide 11 - Tekstslide

Meest gevaarlijk van een vulkaan?
pyroclastische stroom

Slide 12 - Tekstslide

Slide 13 - Video

Stratovulkanen bij Indonesië

Slide 14 - Tekstslide

Caldera
Een ingestorte stratovulkaan​ - instorten kan op 2 manieren


1:​

Zeer explosieve eruptie​

Deel van vulkaan weggeblazen​

2:​

Magmakamer voor een groot deel geleegd​

Dak magmakamer stort in​

Kegel stort in de magmakamer.
Mount St Helens

Slide 15 - Tekstslide


Explosieve eruptie



Magmakamer voor een groot deel geleegd​


Dak magmakamer stort in​
Kegel stort in de magma kamer.


Soms vult de krater zich met water en vormt het een caldera meer / kratermeer

Slide 16 - Tekstslide

Geef per getal
aan of daar
explosief of
effusief vulkanisme
zal
plaatsvinden.

Slide 17 - Open vraag

Bekijk de kaart en de legenda.
Gebruik eventueel je stencil.
Beredeneer welke vulkaanvorm er kan liggen bij locatie 1 (3p)
Doe het zo:
- beschrijf de plaatbeweging en het type korst
- beschrijf het gevolg van die plaatbeweging (ga in op het magma)
- trek de conclusie: dus ligt deze vulkaan vorm er.

Slide 18 - Open vraag

Bekijk de kaart en de legenda.
Gebruik eventueel je stencil.
Beredeneer of er actief vulkanisme is bij locatie 2. (3p)
Doe het zo:
- beschrijf de plaatbeweging en het type korst
- beschrijf het gevolg van die plaatbeweging
- trek de conclusie: of er dus wel of geen actief is.

Slide 19 - Open vraag

4 soorten vulkanen
Effusieve uitbarsting
Explosieve uitbarsting
  • Spleetvulkaan
  • Schildvulkaan
  • Stratovulkaan
  • Calderavulkaan
Bij hotspot en divergentie
Bij subductie
hotspot?
Bekijk het filmpje met de uitleg hoe vulkanisme bij een hotspot ontstaat.
subductie?
Bekijk het filmpje met extra uitleg over subductie.
magma met lage viscositeit
viscositeit = stroperigheid
magma met hoge viscositeit
viscositeit = stroperigheid

Slide 20 - Tekstslide

Bij welke plaatbeweging komen explosieve uitbarstingen voor?
A
convergent (naar elkaar toe)
B
divergent (van elkaar af)
C
transform (langs elkaar)
D
bij alle 3 de bewegingen

Slide 21 - Quizvraag

Welke vulkaanvormen kunnen er ontstaan bij subductie
(naar elkaar toe met onderduiken)
A
schild- en stratovulkaan
B
spleet en schildvulkaan
C
spleet- en calderavulkaan
D
strato- en calderavulkaan

Slide 22 - Quizvraag

Hoe wordt het gevaarlijkste fenomeen dat bij vulkanisme kan plaatsvinden genoemd?

Slide 23 - Open vraag


Slide 24 - Open vraag


Slide 25 - Open vraag

Leerdoelen
  • je weet de kenmerken en type uitbarsting van de 4 vulkaansoorten
  • je kan vanaf een kaart beredeneren welk type vulkaan waar ontstaat.
  • je kan een bewuste keuze maken in of je AK-support moet volgen

Slide 26 - Tekstslide

Weektaak
Maak 2 t/m 5 van 3.2

Leer de begrippen van 3.2
Leer de antwoorden op de leerdoelen van 3.2





Slide 27 - Tekstslide