4.4. Arbeiders strijden voor hun rechten 21/3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Planning 

Terugblik vorige les - quiz

Uitleg 4.4 

Controle met quiz 

Aan de slag!

Afsluiten 

Leerdoelen 4.3

1. Je kunt uitleggen welke idealen de liberalen hadden op politiek en economisch gebied.  

2. Je kunt uitleggen waarom er in 1848 een nieuw grondwet kwam

Conservatieven

Conservatieven wilden zo weinig mogelijk veranderen, alles moest zo blijven als het was.

Conserveblik>

conserveren>

bewaren>

hetzelfde houden

Liberalen

• Rijke burgers, hoge opleiding
• Grondrechten
• Inspraak in bestuur

liberalen >< conservatieven

Conservatieven

• adel
• behoudingsgezind

Liberalen

• rijke en goed opgeleide mensen
• oneerlijk: belastingen, geen inspraak
• meebeslissen !

1844

1840-1848: 

Koning Willem II

• Conservatief: geen ruimte voor veranderingen

• Regeert, min of meer, als absolute vorst

• Moet niets weten van democratie

Revolutiejaar 1848

• Groepen in opstand die vrijheid en democratie willen
  

Paniek bij de vorsten in heel Europa!

Ook in Den Haag...
...koning Willem II is bang voor een revolutie en vraagt Thorbecke een nieuwe grondwet te schrijven

Na de verschillende revoluties:

Burgers hebben gestreden voor een Grondwet.

Vrijheid en gelijkheid

Thorbecke

• Koning raakt macht kwijt
• Parlement controleert de koning en zijn regering.
• Wetten door het parlement goed gekeurd
• Burgers kozen de Tweede Kamer

• Eerst mochten alleen rijke mannen kiezen(censuskiesrecht)
  

Nieuwe Grondwet

1848

Nederland werd een  parlementaire democratie  / constitionele monarchie

Een democratie waarin niet de koning, maar een gekozen parlement de hoogste macht heeft.

De koning moet zich net als het volk aan de grondwet houden.

In de grondwet staan:

1. de grondrechten van alle inwoners
2. regels en wetten voor het verkeer
3. regels en wetten voor het milieu

Hoe heet de eerste Nederlandse koning?

Koninkrijk met een grondwet is:

1. Parlementaire democratie
2. Constitutionele monarchie

Welke 2 politieke groeperingen waren er in de 19e eeuw?

1. protestanten en katholieken
2. conservatieven en liberalen
3. conservatieven en socialisten
4. protestanten en liberalen

Liberalen vonden dat de overheid zich voornamelijk moest bezighouden met

1. de armoede en gezondheid van burgers
2. infrastructuur en onderwijs
3. klimaat en milieu
4. toerisme en cultuur

Liberalen willen vooral.....

1. Weinig overheidsbemoeienis
2. Gelijkheid
3. Geen vrijheid
4. Politiek met de bijbel

Conservatieven past het beste bij...

1. Oude adel
2. Arbeiders
3. Vrouwen
4. Politici

Welke politieke stroming had in de eerste jaren na 1848 het overwicht?

1. de conservatieven
2. de liberalen
3. de confessionelen
4. de socialisten

De belangrijkste regels die in Nederland gelden zijn in  

    een wetboek opgeschreven. Dit noem je wetten. 

 

De belangrijkste regels staan in de Grondwet > grondrechten 

Rechten in een democratie

• Je mag stemmen als je 18 bent.
• Je hebt vrijheid van meningsuiting.
• Je mag je eigen godsdienst kiezen
• politie en leger houden zich aan de regels
• Er zijn verkiezingen

Leerdoelen 4.4

1. Je kunt uitleggen hoe en wanneer Nederland een industriële samenleving werd. 

2. Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt en waarom er twee groepen socialisten waren. 

Lees mee: pagina 41

We vervangen spierkracht voor stoomkracht: begin industrialisatie

↓

We bouwen machines en schepen: begin zware industrie

↓

Arbeid wordt zwaar en gevaarlijk:

slechte arbeidsomstandigheden

↓

Armen, zieken en werklozen aangewezen op liefdadigheid

(grondstoffen komen uit de koloniën en later Limburg)

Standensamenleving                     Klassenmaatschappij

Geestelijkheid

Adel

Derde stand

Ondernemersklasse

Middenklasse

Arbeidersklasse

Lees mee: pagina 42

- Iedereen vrij	- Zo min mogelijk regels	- Alles ten dienst van de handel en industrie
	- Iedereen gelijk	- Privébezit afschaffen en alles eerlijk verdelen	- Klassenstrijd is onvermijdelijk	- Klassenloze samenleving is het doel
	- Iedereen gelijkwaardig	- Je mag best je stoere machines houden	- Maar gun ons wel een vakbond

Veel succes!

AAN DE SLAG!

Wat?	Afmaken: 8 t/m 14 (4.3) 4.4: 1 t/m 3, 5 t/m 7
Waarom?	Zo begrijp je de leerdoelen beter
Hoe?	Lees de teksten, markeer de belangrijkste stukken, maak de vragen Zelfstandig, stil werken
Hulp?	Vraag de docent
Klaar?	Lees en markeer de tekst op blz. 42-43 Maak opdracht 8 t/m 10

Lees mee: pagina 43

De sociale kwestie:

Het probleem van armoede en slechte omstandigheden van fabrieksarbeiders

↓

De sociale wetten:
Een oplossing voor dit probleem!

↓

"Kinderwetje van Van Houten"
Eerste aangenomen sociale wet

↓

Ontstaan politieke partijen:
SDAP is de eerste

Gevolgen

De sociale wetten leiden tot verbeteringen:

- Beter leven voor kinderen

- Betere woningen

- Minder ziektes

- Kiesrecht voor mannen: 1917

- Algemeen kiesrecht voor mannen en vrouwen: 1919

Een oefening over socialisme en liberalisme

Zijn deze "oplossingen" sociaal

of liberaal? Verklaar je antwoord!