1.3 klimaatverandering

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

1.3 klimaatverandering

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2018/09/in-beeld-de-millingerwaard-uniek-natuurgebied-in-nederland

De uiterwaard aan de zijoever van de Waal ten oosten van Nijmegen ligt kort voorbij het punt waar de Rijn zich splitst in het Pannerdensch Kanaal en de Waal. Het prille groen toont zich in tientallen tinten, de meidoorns bloeien prachtig wit, overal hoor je vogels en in de verte staan twee gallowaykalfjes. ‘Altijd opletten,’ zegt Wouter Helmer, mijn gids op deze dag. ‘Bij kleintjes is er steevast een moeder in de buurt.’ De Millingerwaard is onderdeel van de Gelderse Poort, een nieuw natuurgebied van drieduizend hectare van Staatsbosbeheer, gelegen aan het begin van de Nederlandse rivierdelta.

https://www.nationalgeographic.nl/milieu/2020/05/als-het-dak-van-de-wereld-smelt

Lesdoel(en)

Aan het einde van de les:

(1) kan je uitleggen welke toekomstscenario's er zijn volgens het KNMI op basis van de verwachtingen van het IPCC

(2) kan je uitleggen wat de gevolgen zijn van klimaatverandering voor Nederland wat betreft water en waterkwaliteit

Welke klimaatverandering is er in Nederland?

Gevolgen van klimaatverandering

7.5 

Gevolgen?

Toekomstscenario

Laag (L)

Hoog (H)

Droog (d)

Nat (n)

Toekomstscenario

Grootste temperatuurstijging in het Noordpoolgebied -> positief terugkoppelingseffect

Boven land overal meer neerslag op de natste dag

Inzoomen op NL

Zeespiegelstijging tussen 1901 en 2018 20 cm. 

Tussen 2006 - 2018 4,5 cm

Groenlandse ijskap smelt: +7m

Antarctica ijskap smelt: + 58m

Inzoomen op NL

1. Neerslagregiem wordt onregelmatig: meer extreme buien en kans op wateroverlast
2.  Meer kans op droogte in de zomer:

       - door hogere temperatuur        

          meer verdamping.

       - snellere waterafvoer door rivieren 

          als gevolg van kanalisatie en  

          verstening. Grondwatervoorraad 

          wordt minder aangevuld

Inzoomen op NL

3. Regiem van de Rijn wordt onregelmatiger. Vaker een piekafvoer in de winter en een lage waterstand in de zomer (meer verdamping, niet meer neerslag)

Maas idem, meer neerslag in de winter en meer verdamping in de zomer zorgt voor lagere waterafvoer

4. Verzilting van landbouwgrond in kustgebieden + nadelige gevolgen voor drinkwatervoorziening

Neerslagregiem

Gemiddeld zien we een toename van de hoeveelheid neerslag in NL

Daarnaast valt de neerslag onregelmatiger: pieken en droge periodes (Neerslagvariabiliteit)

Het neerslagregiem verandert dus

Gevolgen?

Valkenburg

Lezen en verwerken

Lezen 1.3

Bestuderen en begrijpen figuren!

Maken: 1abc, 2, 4, 5, 6 en 7

Nieuw waterbeleid

Het nieuwe waterbeleid breekt met de traditie van dijkverzwaring, hard pompen en snel lozen. 

Drietrapsstrategie

1. Vasthouden 

Water terplekke vasthouden 

2. Bergen

Water opslaan in meren - rivieren - kanalen - sloten 

3. Afvoeren

Als vasthouden en bergen niet lukt: afvoeren richting zee 

Ruimte voor de Rivier

Nevengeulen bij Deventer.
Zorgt voor betere doorstroming van de IJssel

Verbreding uiterwaarden bij Borgharen.

Zorgt voor meer veiligheid bij hoogwater.

Hoogwatergeul Well-aijen bij hoog en laag waterstand.

Foto's

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Groene daken

Dakakker

Wadi's

Infiltratiegebieden

Drietrapsstrategie

Toepasbaar op:

- stroomgebieden van rivieren

- nieuwbouwlocaties

Watertoets

Lezen 1.1

Maken 1.1: opgaven 5, 7, 8 en 9

Lezen en verwerken