12.1 Naar een nieuwe wereldorde

12.1 Naar een nieuwe wereldorde:
de ondergang van het communisme door problemen in SU:
  • 1.  Geen economische groei
  • 2. Militaire uitgaven werden te hoog. SDI-project VS nieuwe fase in wapenwedloop (Reagan)
  • 3. Geen inspraak van de bevolking > sociale onrust
  • 1985: Gorbatsjov wijzigt de koers: 
  • - Peresjtrojka > vernieuwing productieproces en invoering marktwerking
  • - Glasnost: 'Openheid', verruiming vrijheid van meningsuiting > kritiek
  • Roep om democratie begon in Polen en Hongarije 
  • Gorbatsjov grijpt hier niet in
  • 1989: Druk vanuit de bevolking leidt tot val Muur en van Gorbatsjov (1991)
  • Jeltsin schaft communisme als regerende partij in de SU af >
  • SU valt uiteen in aparte zelfstandige staten 
  • Voormalige Oostbloklanden worden lid van de EU
1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 5

In deze les zitten 20 slides, met tekstslides en 5 videos.

time-iconLesduur is: 60 min

Onderdelen in deze les

12.1 Naar een nieuwe wereldorde:
de ondergang van het communisme door problemen in SU:
  • 1.  Geen economische groei
  • 2. Militaire uitgaven werden te hoog. SDI-project VS nieuwe fase in wapenwedloop (Reagan)
  • 3. Geen inspraak van de bevolking > sociale onrust
  • 1985: Gorbatsjov wijzigt de koers: 
  • - Peresjtrojka > vernieuwing productieproces en invoering marktwerking
  • - Glasnost: 'Openheid', verruiming vrijheid van meningsuiting > kritiek
  • Roep om democratie begon in Polen en Hongarije 
  • Gorbatsjov grijpt hier niet in
  • 1989: Druk vanuit de bevolking leidt tot val Muur en van Gorbatsjov (1991)
  • Jeltsin schaft communisme als regerende partij in de SU af >
  • SU valt uiteen in aparte zelfstandige staten 
  • Voormalige Oostbloklanden worden lid van de EU

Slide 1 - Tekstslide

Probleem voor de SU was ook de onvrede in Oostbloklanden:
  • Verzet tegen de communistische dictatuur >
  • - roep om democratische vrijheden en
  • - recht om in vrijheid te reizen
  • Tot Gorbatsjov: hard militair optreden tegen hervormingsbewegingen (DDR in '53, Polen en Hongarije in '56,  Tsjechoslowakije, '68)
  • Gorbatsjov: weigert militair in te grijpen in de DDR >
  • Val van de Muur (1989) >
  • Hereniging Duitsland (1990) 

Slide 2 - Tekstslide

2 documentaires 
Val van de Muur
1e: 7 minuten (NOS)
2e: 10 minuten (NOS)

Slide 3 - Tekstslide

Slide 4 - Video

Slide 5 - Video

USSR na 1991:
  • Na Gorbatsjov werd Jeltsin leider van de SU >
  • Jeltsin maakt einde aan communisme in SU >
  • Voormalige republieken onafhankelijk
  • markteconomie > enkele superrijken
  • Baltische staten en Polen bij EU.
  • Elders autoritaire staten (o.a. Hongarije)
  • Nationalistische en ethnische gevoelens >
  • revolutie en burgeroorlog (o.a.Oekraïne)

Slide 6 - Tekstslide

Gevolgen val communisme voor het Westen:
  • - VS 'politiagent van de wereld'
  • - Navo: beheersing militaire conflicten ipv 
  •                 bestrijden communisme
  • - Duitsland economische motor Europa
  • - Poetin (2008): herstel positie > 
  • - nieuwe spanningen met het Westen o.a,
  • - Oekraïne (Krim)

Slide 7 - Tekstslide

Ontwikkelingen in Nederland na 1945:
  • 1. Groeiende welvaart. Belangrijk: 
  • - Marshallplan
  • - Herstel economie in Duitsland > oa groei Rotterdamse haven
  • - aardgasveld in Groningen
  • - vanaf jaren '60: sterke stijging lonen 
  • 2. Onafhankelijkheid Nederlands-Indië > 
  •    Republik Indonesia (1949) Gevolg:
  •     Velen verhuisden naar Nederland: 
  •     Indo's en Zuid-Molukkers > namen cultuur mee               
  •                                                                                                                                           Knilsoldaten

Slide 8 - Tekstslide

Documentaire Beeldbank over de wederopbouw in Nederland na 1945,
originele beelden.
(17 minuten)

Slide 9 - Tekstslide

0

Slide 10 - Video

vervolg ontwikkelingen in Nederland na 1945:                          : 
  • Culturele revoluties:
  • Verzuiling veranderde in: Ontzuiling [1]:                                                        verzuiling
  • Het leven van mensen speelde zich niet langer af in de 'zuil' waarin ze geboren waren 
  • liberaal, socialistisch, katholiek, protestant, 
  • maar: meer contacten buiten eigen groep.
  • Van invloed op de ontzuiling was:
  • - secularisering [2] of: ontkerkelijking: minder mensen gingen naar de kerk >
  • mensen laten zich minder leiden door de kerk (vb: gebruik voorbehoedsmiddelen)
  • - komst televisie >
  • meer mensen maken kennis met opvattingen uit een andere zuil

Slide 11 - Tekstslide

vervolg ontwikkelingen in Nederland na 1945:
  • Ontzuiling werd versterkt door: secularisering en komst tv en
  • individualisering: mensen willen zelf hun toekomst uitstippelen
  • vooral: jongeren: babyboomers ontwikkelen eigen jeugdcultuur:
  • - hekel aan 'gezag'
  • - eigen haardracht, muziek, kledij, sexuele moraal (oa Woodstock festival)
  • - 'flower power' en 'provo-beweging':
  • - protestacties tegen geweld in de wereld (Vietnam-oorlog) o.a
  • - protestsong Boudewijn de Groot (Vertaling van lied Bob Dylan):
  •    'Meneer de president' > beelden studio-optreden 

Slide 12 - Tekstslide

0

Slide 13 - Video

Ook: acties         (radicale)                       feministes

Slide 14 - Tekstslide

Een multiculturele samenleving ontstaan door:
  • Vele nieuwkomers na WO II:
  • - Mensen uit de voormalige kolonies (Ned.Indië, Suriname ('75), Ned. Antillen)
  • - Gastarbeiders (uit Italië, Griekenland, Marokko en Turkije)
  • - Asielzoekers (eind 20e eeuw)
  • - Burgers uit nieuwe lidstaten EU (na 1989, val van de Muur)
  • Belangrijk:
  • immigranten behielden hun eigen cultuur, niet iedereen integreerde >
  • spanningen tussen immigranten en autochtone Nederlanders o.a. mbt:
  • geloof (Islam, 11 november 2001: aanslag op Twin Towers........)

Slide 15 - Tekstslide

Europa: groei en crisis:
  • 2004: 10 Oostbloklanden lid van EU
  • Doelstellingen lijken te zijn  gehaald:
  • - vrede (tussen Dld en Frankrijk)
  • - welvaart
  • - dreiging communisme voorbij
  • Verwachting: uitbreiding democratie
  • Groot probleem: politieke unie?
  • 'Oplossing': landen blijven onafhankelijk
  • maar gaan steeds meer samenwerken:

Slide 16 - Tekstslide

Andere oorzake spanningen in Europese Unie:
  • Globalisering:
  • - toenemende economische verwevenheid
  • - steeds meer samenwerking nodig: milieu, criminaliteit
  • - steeds meer culturele uitwisselingen door techniek
  • - veel migratie na WO II (dekolonisatie, gastarbeid, armoede, oorlog) >
  • - samenstelling bevolking is veranderd: multiculturele samenlevingen >
  • - discriminatie en ontheemd gevoel bij Europeanen >
  • - ultranationalisme: eigen volk eerst

Slide 17 - Tekstslide

Meer samenwerking in de Europese Unie en reactie 
  • veiligheid
  • buitenlands beleid
  • economisch: 'Schengenlanden' (1991) >
  • EU > Euro (2002)
  • Gevolg: Euroscepsis:
  • - 'Brussel' krijgt teveel macht tkv 
  • - nationale parlementen
  • - te weinig controle op 'Brussel'
  • - vrees concurrentie lage lonen landen 
  • Gevolg: volksraadplegingen (2005/16)

Slide 18 - Tekstslide

ABC News over de uitslag van het referendum in GB
(4 minuten)

Slide 19 - Tekstslide

0

Slide 20 - Video