1 havo vivo 4.2 spieren en pezen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

VIVO H4 Bewegen

Paragraaf 2 - Spieren en Pezen

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen welke skeletspieren je hebt en waarvoor ze dienen.
2. Je kunt uitleggen hoe skeletspieren boten in beweging brengen.
3. Je kunt uitleggen hoe skeletspieren zijn opgebouwd.
4. Je kunt uitleggen hoe spierpijn en spierkramp ontstaan en hoe deze weer verdwijnen.
5. Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen skeletspieren en gladde spieren.

Skeletspieren

Spieren die botten laten bewegen noem je skeletspieren. 

Wat gebeurt er met een spier die zich aanspant?

Aanspannen en ontspannen

Spieren die samentrekken worden dikker en korter.

Spieren die ontspannen worden zachter en langer.

Antagonisten

Elke spier heeft een tegenovergestelde spier. Zo kan lichaamsdeel
heen-en-weer bewegen.

Antagonist = de tegenovergestelde spier.

Je linkerarm buigt zich doordat de biceps zich aanspant. Wat doet de antagonist van de biceps?

1. Die zorgt ervoor dat de rechterarm zich buigt.
2. Die zorgt ervoor dat de rechterarm zich strekt.
3. Die zorgt ervoor dat de linkerarm zich strekt.

Pezen

Spieren zitten met pezen aan de botten vast. 

Pezen zijn taai en sterk en kunnen niet samentrekken.

De achillespees is een zeer grote pees die aan de kuitspier vastzit.

De bouw van een skeletspier

Spiervezels

Als je skeletspieren onder de microscoop bekijkt, zie je dat deze bestaan uit dwarsgestreepte vezels. Een skeletspier noem je daarom ook wel een dwarsgestreepte spier.

De donkere bolletjes die je ziet, zijn celkernen.

Spiervezel

Spier

Spierbundel

Pees

Spierpijn

• Kleine beschadigingen aan het spierweefsel (spiervezels). 

• De spiervezels herstellen zich weer en worden zelfs iets sterker. 

• Je kunt spieren dus trainen.

Gladde spieren

Niet alle spieren brengen botten in beweging. 

Er zijn ook andere spieren in je lichaam:

• Om bloedvaten
• Om je darmen
• In de huid aan een haartje (kippenvel)

Dit zijn voorbeelden van gladde spieren.

Glad spierweefsel

• Trekken langzaam samen
• Onvermoeibaar
• Je hebt er geen controle over
• Om bloedvaten
  
• Om je darmen
  
• In de huid aan een haartje (kippenvel)

Ik heb de uitleg goed begrepen.

0100

Hierna 7 vragen om de leerdoelen te checken.

onvermoeibaar

Trekt snel samen

Dwarsgestreept spierweefsel

Glad spierweefsel

Wat is de rol van skeletspieren?

1. Ze zorgen voor beweging van het skelet
2. Ze zorgen voor de bloedcirculatie
3. Ze zorgen voor de ademhaling
4. Ze zorgen voor de spijsvertering

Zijn spieren in de darmen onderdeel van de dwarsgestreepte spieren?

1. JA
2. Nee

Wat is er anders aan gladde spieren ten opzichte van de skeletspieren?

1. bewegen alleen als je eraan denkt.
2. Je kan ze makkelijk aansturen.
3. bewegen zonder dat je je er bewust van ben.

Waarmee zitten skeletspieren aan je botten vast?

1. Antagonisten
2. Kringspieren
3. Lengtespieren
4. Pezen

Hoe kun je een spier sterker en dikker maken?

1. Alleen door veel te eten.
2. Door het eten van eiwit supplementen.
3. Alleen door te trainen.
4. Door trainen, voeding en rust.

Tot welk soort spiervezel hoort de skeletspier

1. gladde spiervezel
2. dwarsgestreepte spiervezel
3. hartspiervezel

Zelf aan de slag!

• Lezen blz. 17 t/m 21

• Maken opdrachten 2 t/m 11