THK - les 1

• THK
• MBO
• Studiejaar 2

Kaakchirurgie

•  Extractieleer & de extractie

Lesonderwerpen

• extraheren
• extractietangen
• hevels
• extractietechniek
• verwijderen van verstandkiezen 

8.1 Inleiding

Mondchirurgie worden meestal door MKA-chirurg uitgevoerd.

Eenvoudigere ingrepen ook in de tandartspraktijk:

• extraheren gebitselementen

Screenen van mondziekten door de tandarts:

• 550 mensen met mondkanker geconstateerd

8.2 Extractieleer

Niet meer gered > verwijderen > extraheren

Veel voorkomende redenen:

• vergevorderd tandbederf caries profunda
• ontsteking vd zenuw en rond de wortelpunt
• problemen in het ophangsysteem van het element parodontitis
• wortelfractuur
• trauma

Een wortelbreuk is een reden voor extractie

1. Juist
2. Onjuist

Extractieleer

Het verwijderen van een tand of kies kan ook onderdeel zijn van een behandelplan:

• tijdens een orthodontische behandeling bij iemand met ruimtegebrek in zijn kaken;
• bij en prothetische behandeling

Verwijderen uit voorzorg, preventief:

• als iemand een hartoperatie of bestraling moet ondergaan

Extractieleer

Voorafgaand aan de behandeling moet een goede diagnose worden gesteld:

• luisteren naar het verhaal vd patiënt;
• extra- en intraoraal onderzoek te doen;
• röntgenfoto's te maken

*Algemene gezondheid vd patiënt

Extractieleer

Behandelingen om gebitselement te behouden (indien mogelijk):

• endodontische behandeling

*Belang hechten aan behouden van element

*Alleen komen bij pijnklacht

Ondanks verdoving vaak angstige ervaring

8.2.1 De extractie

De gebitselementen zijn aan het kaakbot bevestigd door het wortelvlies/parodontale ligament.

Extraheren van gebitselementen > moeten vezels van wortelvlies verbroken worden

Gedaan door hevels en extractietangen

8.2.1 De extractie

Extractietangen

a. handvat          b. schanier          c. bek

8.2.1 De extractie

• bek moet goed aansluiten aan de hals, cervix, van het betreffende element
• hoe beter de bek aansluit aan de hals, des te beter het houvast van de tang en des te minder kans op afbreken van het gebitselement
• verschillende soorten tangen

8.2.1 De extractie

De bek van een tang bestaat uit twee holle bladen aangepast op het element.

De vorm en richting van de bek hangen af van:

• hoeveel wortels het element heeft:  1/2/3
• in welke kaak het element zich bevindt:  BK/OK
• wat voor soort element het is:  inc/cus/pre/mo

8.2.1 De extractie

• Meerdere wortels > de vorm van de bladen vd bek aangepast

bijvoorbeeld: 

ondermolaar 2 wortels -> bladen een holling met twee facetten. De overgang tussen de twee facetten vormt een richeltje, dat precies in de wortelfurcatie valt. 

8.2.1 De extractie

Onderkaak

• gebogen (90 graden)
• rechts en links zelfde tang
• ze zijn ter hoogte vd hals anatomisch gelijk 

8.2.1 De extractie

Bovenkaak

• incisieven en cuspidaten > tang helemaal recht
• premolaren en molaren > kleine bocht 
• bovenmolaar: buccaal twee wortels en palatinaal één
• twee verschillende tangen nodig voor RB en LB

In welke kaak kunnen dezelfde tangen gebruikt worden zowel aan de linker als rechter kant?

1. bovenkaak
2. onderkaak

8.2.1 De extractie

Worteltangen

• bladen van de bek smaller
• komen tegen elkaar aan als de tang gesloten is
• makkelijk verwijderen van kleine wortelresten

8.2.1 De extractie

Hevels

• hulpmiddel bij extractie
• voorzichtig losgewrikt worden
• gebruikt bij geen houvast van extractietang: abnormale stand, afgebroken wortels of zeer carieuze element
• bestaat uit: handvat, schacht en blad

Uit welke drie delen bestaat een tang?

8.2.1 De extractie

a. rechte hevel

b. driekhoekshevel

c. gebogen hevel

8.2.1 De extractie

1. Rechte of holle hevels: kiezen los te wrikken & verwijderen van wortelresten uit BK
2. Driekhoeks- of de winter-hevel: linker en rechter uitvoering & verwijderen van wortelresten in OK
3. Gebogen of heidebrink-hevel: linker en rechter uitvoering & verwijderen van kleine wortelpuntjes in de OK

Welke hevels worden er gebruikt in de OK

1. Rechte hevel
2. Driehoeks-hevel
3. Geboden hevel

8.2.1 De extractie

Extractietechniek

• Extractietang wordt zo diep mogelijk onder gingiva geduwd;
• Richting van de bek is in het verlengde van de as van het element;
• Wortelvlies losgemaakt door het element te draaien (roteren) of door het heen en weer te bewegen (luxeren)

Het extraheren is dus niet zozeer het 'trekken' van een element als wel het roteren of luxeren ervan.

roteren/luxeren> tot de vezels van paradontale ligament gebroken zijn en element uit tandkas kan word gepakt

8.2.1 De extractie

Extractie BK

• blaas- en snuitproef
• geen verbinding is ontstaan tussen de mondholte en de kaakholte
• open verbinding: antrumperforatie

8.2.1 De extractie

Verwijderen verstandkiezen

• 18-jarige leeftijd (veel variatie)
• ligging en morfologie kunnen enorm variëren 
• regelmatig agenesie
• weinig ruimte voor doorbraak (OK)
• distaal stuk tandvlees over occlusale vlak -> operculum
• hierdoor makkelijk onsteking/voedsel -> pericoronitis

verhelpen: waterstofperoxide 

8.2.1 De extractie

Fabeltje: verstandskiezen drukken voortanden niet scheef door ruimtegebrek.

Liefst extraheren voor 25ste levensjaar > kaakbot nog wat elastischer en geneest makkelijk

8.2.1 De extractie

Röntgenfoto helpt in te schatten tandarts of kaakchirurg

Factoren die de moeilijkheid bepalen zijn:

• impactie
• kanteling
• vorm van de wortels
• canalis mandibularis
• sinus maxillaris

8.2.1 De extractie

1. Lokale anesthesie
2. Incisie (snede) met een scalpel
3. Mucoperiost van bot afschuiven met raspatorium
4. Bot verwijderd met botfrees
5. Hevel geplaatst
6. Evt. element splitsen
7. Element verwijderen
8. Scherpe botranden met frees gladgemaakt
9. Mucooperiostale lap terugleggen
10. Hechten

8.2.1 De extractie

Wat doet de assistente?

De assistente houdt met behulp van de chirurgische zuiger het werkterrein vrij van bloed, speeksel en botslijpsel. Om te voorkomen dat bij het afslijpen van het bot de hitte te groot wordt, wordt met een fysiologische zoutoplossing gekoeld. Door verhitting van het bot kan het namelijk afsterven.