H10.1 Aldehyden en ketonen, ethers en esters

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

5VWO NOVA H10

H10.1 Klassen van Organische verbindingen

Leg klaar:

- schrift

- boek NOVA deel B

- Binas T66B

Leerdoelen

• Je kunt in moleculen van organische verbindingen functionele en/of karakteristieke groepen herkennen.
• Je kunt met behulp van de structuurformule van koolstofverbindingen met maximaal twee soorten functionele en/of karakteristiek groepen de systematische naam geven, en omgekeerd.
• Je leert over de volgende nieuwe karakteristieke groepen: aldehyde en keton en ether. 

Programma

• Starten met begrippen netwerk
• Uitleg: zuurrestion, primair, secundair, tertiair koolstofatoom 
• Uitbreiding begrippen netwerk: aldehyde en keton en ether.
• Maken H10.1 opgave 2, 3acef en 4abce

HW: Bestuderen H10.1 blz 14 t/m 16

Start begrippen netwerk

Vul in voor: alkanen, halogeenalkanen, alkenen, cycloalkanen, alkynen, aromaten, alcoholen, carbonzuren, aminen

stamnaam

Leerdoelen

• Je kunt in moleculen van organische verbindingen functionele en/of karakteristieke groepen herkennen.
• Je kunt met behulp van de structuurformule van koolstofverbindingen met maximaal twee soorten functionele en/of karakteristiek groepen de systematische naam geven, en omgekeerd.
• Je leert over de volgende nieuwe karakteristieke groepen: aldehyde en keton en ether. 

Eigen werk

Maak H10.1 opgave 2, 3acef en 4abce en kijk na

(gebruik zo nodig stappenplan blz 18 of Binas tabel 66D) 

Bestudeer H10.1 blz 14 t/m 16 en voorbeeldopdracht 1 en 3

Leer tabel 1 en 2 en de blauwe begrippen

5VWO NOVA H10

H10.1 Klassen van Organische verbindingen

Leg klaar:

- schrift

- boek NOVA deel B

- Binas T66B

Leerdoelen

• Je kunt in moleculen van organische verbindingen functionele en/of karakteristieke groepen herkennen.
• Je kunt met behulp van de structuurformule van koolstofverbindingen met maximaal twee soorten functionele en/of karakteristiek groepen de systematische naam geven, en omgekeerd.
• Je leert over de volgende nieuwe karakteristieke groepen: ester

Programma

• Herhalen: aldehyde en keton en ether.
  
• Uitleg: ester
• Vragen over HW H10.1 opgave 2, 3acef en 4abce
• Maken: H10.1 opgave 1 t/m 4 helemaal

HW: Bestuderen H10.1 blz 16 en 17

Ethers - alkoxyethanen

• -C-O-C- groep
  
• De langste koolstofketen krijgt de stamnaam, de kortste keten wordt als voorvoegsel gegeven als alkoxy-.
• Altijd als voorvoegsel!
• Voorbeeld: methoxyethaan.

• De naam 'ether' is een triviale naam voor ethoxyethaan (ook wel diethylether)

Ethers - alkoxyethanen

• Soms is nummering nodig om aan te geven aan welk C-atoom in de hoofdketen verbonden is aan de ethergroep. 
• Links: 1-ethoxybutaan
• Rechts: 2-ethoxybutaan

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
3-methoxypropaanzuur

Geef de structuurformule van
1,3-dibroom-2-methoxypropaan

Aldehyden - alkanalen

• HC=O groep
• De letter 'R' staat voor restgroep: hier zit altijd een C aan vast (met aan de C evt. nog meer).
•  Kan als voorvoegsel (oxo-) of als achtervoegsel (-al) voorkomen, gebruik Binas tabel 66D voor volgorde van belangrijke karakteristieke groepen.
• Aldehydegroep zit altijd op C-1
• Voorbeeld: ethanal

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
2-broompropanal

Ketonen - alkanonen

• >C=O groep
• R1 en R2 zijn restgroepen: C met evt. iets eraan.
• Kan nooit aan de buitenste C zitten (methanon en ethanon bestaan dus niet!)
•  Kan als voorvoegsel (oxo-) of als achtervoegsel (-on) voorkomen, let op: voorvoegsel gelijk aan de aldehyde dus nummering dan noodzakelijk!
• Voorbeeld: propanon (aceton)

Geef de systematische naam.

Geef de systematische naam.

Geef de structuurformule van
4-methylpentaan-2-on

Amiden 

• ontstaat als een aminegroep reageert met een carboxylgroep, er komt dan een molecuul water vrij.
• de groep die ontstaat heet: amide- of peptidegroep

• de naamgeving van alkaanamiden hoef je niet te kennen.
• de amidegroep komt veel voor in eiwitten

Eigen werk

• Vragen over HW H10.1 opgave 2, 3acef en 4abce
• Maken: H10.1 opgave 1 t/m 4 helemaal

HW: Bestuderen H10.1 blz 16 en 17

          leer tabel 1, 2, 3 en 4 en de blauwe begrippen

5VWO NOVA H10

H10.1 Klassen van Organische verbindingen

Leg klaar:

- schrift

- boek NOVA deel B

- Binas T66B

Leerdoelen

• Je kunt in moleculen van organische verbindingen functionele en/of karakteristieke groepen herkennen.
• Je kunt met behulp van de structuurformule van koolstofverbindingen met maximaal twee soorten functionele en/of karakteristiek groepen de systematische naam geven, en omgekeerd.
• Je leert over de volgende nieuwe karakteristieke groepen: aldehyde en keton en ether. 

Programma

• PO kwantitatieve analyse (titreren) inzien. Weging rapport 15% en weging SE 10%.
• Afmaken en nakijken H10.1 opgave 5, 6, 7, 8 en 11

• VT in TW2: H9 redoxchemie 45 min, weging 15%
• 18-22 december: H10.2 en 10.3 -> NOVA 5V deel B
• 8-12 januari: oefenen H9 -> NOVA 5V deel A
• Neem elke les Binas mee!