9/1 cursus 5 Grammatica § 5 ZD Verwijzen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Cursus 5 Grammatica § 5 ZD Verwijzen

'Het meisje dat daar loopt.'
of
'Het meisje die daar loopt.'?

nPlanning

• Lesdoel
• Lezen
• Instructie  
• Werken
• Exitticket


• Afsluiten (reflectie en feedback)

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet je weer

•  kun je de regels voor het verwijzen benoemen;
• kun  je de juiste verwijswoorden gebruiken;
• heb je geoefend met het gebruiken van verwijswoorden.

Blauw = kennis = leren

Oranje = oefenen met de kennis

In stilte lezen uit het door jouw gekozen boek op niveau.

Welk woord is geen onbepaald voornaamwoord?

1. men
2. ergens
3. derde
4. iets

Niemand vertelt mij iets!

Het onbepaald voornaamwoord is...

1. Niemand en mij
2. Mij en iets
3. iets
4. Niemand en iets

Wat zijn voorbeelden van de onbepaalde voornaamwoorden?

1. deze, dit, die, dat
2. iets, niets, iemand, alles
3. die, dat, wat, wie
4. wie, wat, welke, wat voor (een)

Onbepaald voornaamwoord

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere: 

iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een).  

 

Een onbepaald voornaamwoord verwijst dus naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn. 

Onbepaalde voornaamwoorden

Drie lastige gevallen vormen de woorden je, het en wat:

Het woord je is onbepaald voornaamwoord als het men betekent.

– Je (= men) moet omrijden, want de brug is afgesloten.

Het woord het is een onbepaald voornaamwoord als het niet naar een of meer andere woorden verwijst, maar tijd, weersomstandigheden of sfeer aangeeft.

– Het is avond en het regent, maar het is niet koud buiten.

Het woord wat is een onbepaald voornaamwoord als het iets betekent.

– Kun jij ook wat (= iets) meenemen voor de picknick?

Nieuwe lesstof

Wat valt je op?

De jongen koopt een fiets. De jongen fietst op zijn fiets naar huis. De jongen laat zijn fiets zien aan zijn moeder. De jongen is blij met zijn fiets.

Verwijswoorden

De jongen koopt een fiets. Hij fietst erop naar huis. Hij laat hem zien aan zijn moeder. De jongen is er blij mee.

Verwijswoorden

Met een verwijswoord wijs je terug naar een of meer woorden die eerder genoemd zijn, het antecedent. Vaak is dit antecedent de kern van een zinsdeel.

Als je verwijst, houd je rekening met het geslacht en het getal van de kern.

Verwijswoorden

Onzijdige woorden

Het-woorden zijn onzijdig.

Namen van landen, provincies, steden en clubs en verkleinwoorden zijn ook onzijdig.

Vrouwelijke woorden

De-woorden zijn mannelijk of vrouwelijk. Vrouwelijk zijn:
- vrouwelijke dieren of personen

- de-woorden op de 

volgende uitgangen:

Mannelijke woorden

Alle de-woorden die niet vrouwelijk zijn, zijn mannelijk.

Als je van een woord niet kunt vaststellen of het mannelijk of vrouwelijk is, mag je het beschouwen als mannelijk.

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De koningin

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

Duitsland

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De apotheek

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Mannelijk, vrouwelijk of onzijdig?

De tafel

1. mannelijk
2. vrouwelijk
3. onzijdig

Let op!

Het verwijswoord hen gebruik je als lijdend voorwerp (lv) en na een voorzetsel (vz). 

Het verwijswoord hun gebruik je als meewerkend voorwerp (mv).

Verwijswoorden - hen/hun

Anita’s ouders wonen vlakbij en ze bezoekt hen vaak. Ze neemt dan iets lekkers voor hen mee en bezorgt hun een 

gezellige middag.

Verwijswoorden - hen/hun

Let op!

Met het verwijswoord wat verwijs je naar dat en datgene, naar een onbepaald voornaamwoord (alles, iets, niets en het enige), naar een overtreffende trap (het beste) en naar een hele zin:
Er stond een lange file voor de brug, wat behoorlijk tegenviel.

Verwijswoorden - wat

Let op!

- Naar dieren en dingen verwijs je met daar/waar+voorzetsel (daarvan, waarover) 

- Naar mensen verwijs je met voorzetsel+wie (van wie, over wie):

De SRV-man bij wie ik wekelijks boodschappen doe, beschikt over een luxe wagen, waarmee hij door het dorp rijdt

Verwijswoorden - dieren/mensen

De vereniging vraagt ........................ leden om een gift ................ gebruikt zal worden voor zieke kinderen.

zijn

haar

dat

die

hun

zij

Mijn oma, ........................... ik elke dag een appje krijg, heeft een auto .......................... ze veel kilometers aflegt.

waarvan

van wie

waarmee

met wie

De meeste mensen hechten aan .......... vrije weekend.

1. het
2. hun
3. zijn
4. hen

Werk voor deze les + huiswerk: 

Pak je VIP en noteer:

- Online: Cursus 5 Grammatica, § 5 ZD Verwijzen, opdracht 1 t/m 3

Klaar = in STILTE lezen

Wat niet af is = huiswerk

Lesdoel

Aan het einde van deze les weet je weer

•  kun je de regels voor het verwijzen benoemen;
• kun  je de juiste verwijswoorden gebruiken;
• heb je geoefend met het gebruiken van verwijswoorden.

Blauw = kennis = leren

Oranje = oefenen met de kennis

Sleep de verwijswoorden naar de juiste plek. 

Het-woorden

/onzijdig

de-woorden

mannelijk

de-woorden

vrouwelijk

meervoud

het, zijn

dat ,dit

hij, hem, zijn,

die, deze

zij/ze, haar

die, deze 

zij/ze, hun

die, deze

Sleep de verwijswoorden naar de juiste plek

'de-woorden' enkeldvoud

'het-woorden' enkelvoud

woorden in meervoud

Een plaats

hij, deze, die

dit, dat

het, zijn, dat, dit

hier, daar, er 

Ik kan de regels voor het verwijzen (globaal) benoemen.

😒🙁😐🙂😃

Reflectie:
Wat ging bij jou goed tijdens deze les?
Wat kan nog iets beter? Hoe ga je dat verbeteren?

Feedback
Wat vond je fijn/goed aan deze les?
Wat zou je liever anders willen zien?