Rekonomie (3e) H3. Indexcijfers

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Week 37 (vanaf 9 september 2024)

Hoofdstuk 3. Indexcijfers

• actualiteit
• leerdoelen
• instructie
• maakwerk: opdracht 3.3, 3.4, 3.7, 3.10, 3.11 en 3.12
  

Leerdoelen H3. Indexcijfers

• Ik kan procentuele veranderingen omzetten in indexcijfers.
• Ik kan indexcijfers berekenen.

Indexcijfers

Een indexcijfer is een getal dat de verhouding uitdrukt van een grootheid tot een referentiewaarde (basisjaar!). De referentiewaarde is het basisjaar, waarin het indexcijfer altijd 100 is! Je vergelijkt getallen onderling met elkaar.

   

Zo kan men aan de hand van de indexcijfers op uniforme wijze een overzicht krijgen van de ontwikkeling of verdeling van die grootheid. Wikipedia (NL)

Wat betekent het indexcijfer 103?

• een stijging van 3% t.o.v. het basisjaar

Wat betekent het indexcijfer 94?

• een daling van 6% t.o.v. het basisjaar

Indexcijfer (CPI) en Big Mac Index

De Consumenten Prijs Index (CPI) is een indexcijfer (links). Het geeft hier de verhouding weer t.o.v. basisjaar 2015.

De Big Mac Index (rechts) is een wat vreemd indexcijfer. Het geeft geen verhouding weer t.o.v. een basis(jaar) van 100, maar vergelijkt de prijs van een Big Mac t.o.v. een dollar ($).

Indexcijfer en procentuele verandering

• Een indexcijfer is geen percentage!
• Indexcijfer 103 is een stijging van 3% t.o.v. het basisjaar.
• Het basisjaar is het uitgangspunt waarmee je alle andere getallen mee vergelijkt.

• Met indexcijfers kun je ook de procentuele verandering uitrekenen.

IndexCijfer=​WaardeBasis(Jaar)​​WaardeHuidig(Jaar)​​⋅100

ProcentueleVerandering=​Oud​​(Nieuw−Oud)​​⋅100

Oefening CPI

1. Met hoeveel procent is het CPI gestegen in juli 2024 t.o.v. het basisjaar?

• 31,85%

2. Bereken het indexcijfer juli 2024 met als basismaand januari 2024 en de procentuele verandering.

• indexcijfer = (waarde huidige maand / waarde basis maand) x 100
• indexcijfer = 1(31,85 / 127,11) * 100 = 103,73
• dat is een stijging van 3,73% t.o.v. januari 2024
• procentuele verandering = ((N - O) / O) x 100% = ((131,85 - 127,11) / 127,11) x 100% = 3,73%  

3. Bereken het indexcijfer november 2023 met als basismaand oktober 2023 en de

     procentuele verandering.

• indexcijfer = (waarde huidige maand / waarde basis maand) x 100
  
• indexcijfer = (126,40 / 127,73) * 100 = 98,96
• dat is een daling van 1,04% t.o.v. oktober 2023
• procentuele verandering = ((N - O) / O) x 100% = ((126,40 - 127,73) / 127,73) x 100% = -1,04% 

Oefening Big Mac Index

De Big Mac Index is een wat vreemd indexcijfer. Het vergelijkt immers niet met een

basis(jaar) 100 maar met een dollar ($). We kunnen er wel een indexcijfer met een

basis 100 van maken.

1. Bereken het indexcijfer van de Big Mac in Zwitserland t.o.v. basis Verenigd

    Koninkrijk en de procentuele verandering.

• indexcijfer = (waarde / waarde basis) x 100
• indexcijfer = (6,98 / 4,82) * 100 = 144,8
• dat is 44,8% meer t.o.v. de prijs in het Verenigd Koninkrijk
  
• procentuele verandering = ((N - O) / O) x 100% = ((6,98 - 4,82) / 4,82) x 100% = 44,8%  

2. Bereken het indexcijfer van de Big Mac in Rusland t.o.v. basis Nederland.

• indexcijfer = (waarde / waarde basis) x 100
• indexcijfer = (1,74 / 4,95) * 100 = 35,2
• dat is 64,8% minder t.o.v. de prijs in Nederland
• procentuele verandering = ((N - O) / O) x 100% = ((1,74 - 4,95) / 4,95) x 100% = -64,8%
  
• 
  

Extra uitleg

https://www.economielokaal.nl/indexcijfers-2

https://www.examenoverzicht.nl/economie/indexcijfers

Filmpje https://www.youtube.com/watch?v=O4ZBF2rz1VY

Maakwerk deze week

• wat: opdracht 3.3, 3.4, 3.7, 3.10, 3.11 en 3.12 in je schrift
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
• tijd: tot 5 minuten voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
• klaar: ga verder met opdracht 3.15, 3.16, 3.17, 3.18, 3.19 en 3.24

Week 37 (vanaf 9 september 2024)

Hoofdstuk 3. Indexcijfers

• actualiteit
• herhaling vorige les (indexcijfers)
• leerdoelen
• instructie
• maakwerk: opdracht 3.15, 3.16, 3.17, 3.18, 3.19 en 3.24

Herhaling vorige les (indexcijfers)

• Een indexcijfer is geen percentage!
• Indexcijfer 103 is een stijging van 3% t.o.v. het basisjaar.
• Het basisjaar is het uitgangspunt waarmee je alle andere getallen mee vergelijkt.

• Met indexcijfers kun je ook de procentuele verandering uitrekenen.

IndexCijfer=​WaardeBasis(Jaar)​​WaardeHuidig(Jaar)​​⋅100

ProcentueleVerandering=​Oud​​(Nieuw−Oud)​​⋅100

Leerdoelen H3. Indexcijfers

• Ik kan procentuele veranderingen omzetten in indexcijfers.
• Ik kan indexcijfers berekenen.
• Ik kan indexcijfers omzet, afzet en prijs berekenen.
• Ik kan nominale en reële indexcijfers berekenen.

Indexcijfer van de afzet en omzet

Wat is afzet en omzet?
 - afzet = hoeveelheid verkochte goederen (q)
 - omzet = prijs x afzet (p x q)

Voorbeeld: mijn prijzen zijn 3% gestegen en mijn afzet 2%, hoeveel is mijn omzet gestegen?

• let op: niet met 5%!
• IndexCijferOmzet = (IndexCijferPrijs x IndexCijferAfzet) / 100
• IndexCijferOmzet = (103 x 102) / 100 = 105,06, mijn omzet is dus met 5,06% gestegen

IndexCijferOmzet=​100​​IndexCijferPrijs⋅IndexCijferAfzet​​

IndexCijferAfzet=​IndexCijferPrijs​​IndexCijferOmzet​​⋅100

Nominaal en reëel indexcijfer

Je nominale inkomen is je inkomen gemeten in geld, dat wat je op je bankrekening gestort krijgt.

Je reële inkomen is je inkomen gemeten in wat je ervoor kunt kopen (= koopkracht). Het reële

inkomen is dus gecorrigeerd met de prijsstijgingen (= inflatie) of prijsdalingen (= deflatie).

De procentuele veranderingen van het reële inkomen berekenen we via indexcijfers

met de formule:

• Nominaal IndexCijfer (NIC) = verandering van het geldbedrag in procenten

        t.o.v. het basisjaar

• Prijs IndexCijfer (PIC) = verandering van het gemiddeld prijsniveau in

        procenten t.o.v. basisjaar.

• Reëel IndexCijfer (RIC) = verandering van de hoeveelheid goederen die

        met een bedrag gekocht kan worden in procenten t.o.v. het basisjaar (koopkracht)

ReeelIndexCijfer(RIC)=​PrijsIndexCijfer(PIC)​​NominaalIndexCijfer(NIC)​​⋅100

Nominaal en reëel indexcijfer

Voorbeeld:

- Ik verdiende € 400 per maand, nu verdien ik €500 per maand.

- Mijn nominale inkomen is dus 25% gestegen, Nominaal IndexCijfer (NIC) = 125.

- De prijzen in de winkels met 5% gestegen, PrijsIndexCijfer (PIC) = 105 (CPI of inflatie).

- Met hoeveel procent verandert je reële inkomen (koopkracht)?

• Reëel IndexCijfer (RIC) berekenen!
  
• RIC = NIC / PIC x 100
• RIC = 125 / 105 x 100 = 119,05
• Je koopkracht is met 19,05% gestegen!

ReeelIndexCijfer=​PrijsIndexCijfer​​NominaalIndexCijfer​​⋅100

Maakwerk deze week

• wat: opdracht 3.15, 3.16, 3.17, 3.18, 3.19 en 3.24 in je schrift
• hoe: fluisterend overleg met buurman / buurvrouw mag
• hulp: buurman / buurvrouw of steek je vinger op
• tijd: tot 5 minuten voor einde les
• uitkomst: zo ver mogelijk
• klaar: ga verder met lezen hoofdstuk 1 De markt van lesbrief Vraag en Aanbod