Wet Zorg en Dwang

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Wet zorg en dwang

Lesdoelen:

Aan het einde van de les:

- Kan de student vertellen wat onvrijwillige zorg is. 

- Kan de student vertellen wat de wet zorg en dwang inhoudt.

Wat weet je al van de wet zorg en dwang?

De Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de rechten van zorgvragers met een verstandelijke beperking en/of een psychogeriatrische aandoening rondom onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname. De nieuwe wet moet dwang en onvrijwillige zorg onder deze zorgvragers zo veel mogelijk voorkomen.

Zorgvragers met dementie of een verstandelijke beperking hebben nu betere rechtsbescherming als zij door zorgverleners in hun vrijheid worden beperkt of tegen hun zin zorg moeten ondergaan.

Wet zorg en dwang

De Wet zorg en dwang regelt de rechten bij 

onvrijwillige zorg of onvrijwillige opname 

van mensen met een verstandelijke beperking 

en mensen met een psychogeriatrische aandoening (zoals dementie).

Onvrijwillige zorg

Zorg waarmee de cliënt of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waarmee de vertegenwoordiger heeft ingestemd maar waartegen de cliënt zich verzet.

Vormen van onvrijwillige zorg

1. toedienen van vocht, voeding en medicatie, medische handelingen en therapeutische maatregelen;
   
2. beperken van de bewegingsvrijheid;
   
3. insluiten;
   
4. uitoefenen van toezicht op betrokkene;
   
5. onderzoek aan kleding of lichaam;
   
6. onderzoek van de woon- of verblijfsruimte op gedrag beïnvloedende middelen of gevaarlijke voorwerpen;
   
7. controleren op de aanwezigheid van gedrag beïnvloedende middelen;
   
8. beperken van de vrijheid om het eigen leven in te richten;
   
9. beperken van het recht op het ontvangen van bezoek.

Wat wordt verstaan onder onvrijwillige zorg?

1. Zorg waarmee de cliënt niet instemt
2. Zorg waarmee de verpleegkundige niet instemt
3. Zorg waarmee de de familie niet instemt
4. Zorg waartegen de cliënt zich verzet

Onvrijwillige zorg is alle zorg waarmee de zorgvrager of zijn vertegenwoordiger niet instemt en zorg waar de vertegenwoordiger mee heeft ingestemd, maar waar de zorgvrager zich tegen verzet.

Uitgangspunt van de Wzd is dat onvrijwillige zorg niet mag worden gegeven, tenzij het niet anders kan.

Ernstig nadeel

Onvrijwillige zorg mag alleen om 'ernstig nadeel' te voorkomen.

• Levensgevaar 
• Ernstig lichamelijk letsel
• Ernstige schade: psychisch, financieel, materieel, immaterieel

Gevaarlijke situaties en ernstig probleemgedrag moeten eerst met vrijwillige zorg opgelost worden. Onvrijwillige zorg mag alleen toegepast worden na overleg met de zorgvrager (of naasten) en relevante deskundigen.

Wanneer denk jij dat er sprake kan zijn van ernstig nadeel?

De zorgvrager brengt zichzelf of anderen in levensgevaar.

De zorgvrager brengt zichzelf of anderen ernstige lichamelijke, psychische, materiële, immateriële of financiële schade toe.

De zorgvrager verwaarloost zichzelf ernstig.

De ontwikkeling van de zorgvrager (of van iemand in zijn omgeving) raakt verstoord.

De veiligheid van de zorgvrager komt in gevaar (eventueel onder invloed van een ander).

Het gedrag van de zorgvrager is niet te handhaven en roept agressie van anderen op.

De algemene veiligheid van mensen of materiële zaken wordt bedreigd.

Stappenplan

Het stappenplan in de Wet zorg en dwang (Wzd) regelt de stappen die de zorgverantwoordelijke moet zetten bij de beoordeling of onvrijwillige zorg noodzakelijk is. 

In het stappenplan staat ook welke deskundigen de zorgverantwoordelijke daarbij moet betrekken.